Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Физика және математика» ббб мәжілісінде қаралды
жүктеу/скачать 6,14 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мектеп бітіруші 8-сынып 11-сынып
- Бақылау сұрақтары
- Практикалық сабақ 14 Зерттеу нәтижелерін жалпылау. Ғылыми жұмысты рәсімдеу. Дербес ғылыми шығарманы жариялауға дайындау
- Шетелдік мақалаларды іздеу жүйелері: GOOGLE SCHOLAR, MICROSOFT ACADEMIC SEARCH, SCIENCEDIRECT дерекқоры.
- MICROSOFT ACADEMIC SEARCH
Кәсіптік таңдаудағы қызығушылық
Осылайша, біз таңдап алынған кәсіпке байланысты қызығушылықты, қажетті білім, біліктіліктер мен дағдыларды анықтау, әртүрлі жағдайда жұмысшылардың іс – әрекеттерін зерттеу нәтижесінде, кәсіби оқыту мазмұнын дайындауға байланысты мәліметтерді жинақтай аламыз. Бақылау сұрақтары: 1. Талдау мақсаты дегеніміз не? 2. Кәсіби оқыту формаларын, әдістерін және оқыту құралдарын анықтаңыз. 3. Тақырып бойынша реферат дайындау Практикалық сабақ 14 Зерттеу нәтижелерін жалпылау. Ғылыми жұмысты рәсімдеу. Дербес ғылыми шығарманы жариялауға дайындау Ғылыми-зерттеу жұмысының жоспары - автор қарастыратын негізгі сұрақтардың тізімі. Ол автордың ниетін көрсетеді және жұмыстың бөліктерін (бөлімдер, тараулар және т.б.) орналастыру тәртібін анықтайды. Қарапайым жоспар-бұл кітапта немесе мақалада ашылатын негізгі мәселелердің тізімі. Күрделі Жоспар негізгі тармақтардан басқа ішкі тармақтарды қамтиды. Бұл жоспар мәтін мазмұнын қорытындылайды және қысқаша жеткізеді. Жоспар құру үшін қажетті тақырып бойынша материалды мұқият оқып шығу керек. Оқығаннан кейін оның жеке семантикалық бөліктерін бөліп, ажырату қажет. Материалмен танысу барысында мәтіндегі негізгі ойды, негізгі мәселені айқындап, бір мәселеден екінші мәселеге көшу шекараларын ажырата білу керек. Тезистер-бір сөйлемде тұжырымдалған негізгі ойлар болып табылады. Қарапайым тезистер-аргументтері мен дәлелдері жоқ тек негізгі ережелерді қамтитын Түсіндірмесіз қысқаша тұжырымдар. Күрделі (егжей-тегжейлі) тезистер негізгі ережелерді нақтылайды, оларға түсінік береді немесе объективтілікті дәлелдейді. Тезистерді қалай дұрыс тұжырымдау керек? Ол үшін мақаланың немесе кітаптың жоспарын жасау керек, негізгі сұрақтарды бөліп алу керек, оларға үйлесімді және нақты жауаптар беру керек. Осы мәселеге қатысты барлық ережелерден, мәлімдемелерден, аргументтерден(дәлелдерден), дәлелдемелерден тұратын бірыңғай пікірді түпкілікті түрде қосу қажет. Міне осы тезис болып табылады. Конспект-кез-келген мәтін мазмұнының қысқаша мазмұны немесе қысқаша жазбасы. Қарапайым (ықшам) және күрделі (егжей-тегжейлі) жазбалар бар. Рефераттардың бірнеше түрі бар. Жоспарланған конспект-бұл алдын-ала жасалған жұмыс жоспарының тармақтарының атауларына сәйкес келетін материалдың жеке фрагменттерінің конспектісі. Бұл жағдайда реферат жазу үшін арнайы жоспар жасалады немесе бұрын өзі құрастырған жазу жоспары. Мәтіндік конспект – бұл негізінен түпнұсқалық үзінділерден-дәйексөздерден жасалған конспект. Бір-бірімен логикалық өтулер тізбегімен байланысты үзінділер жоспармен қамтамасыз етілуі және Конспект берушінің немесе автордың баяндауында жеке тезистерді қамтуы мүмкін. Мәтіндік конспект жасау үшін бір тақырып бойынша көптеген материалдарды зерттеу керек. Тек жұмыстың мәнін ғана көрсетпейтін қажетті ақпарат таңдалады. Жиынтық конспект бірнеше көздер бойынша жасалады, олардың әрқайсысында тақырып бойынша бір бірінде қайталанбайтын жаңа ақпарат болуы мүмкін. Олардың ішінде оқырманның таңдап отырған кітап немесе мақала туралы пікірлері болады. Реферат-бұл бастапқы мәтінде басқалардан айтарлықтай ерекшеленетін жаңа нәрсені көрсететін арнайы әдебиеттерді өңдеудің бір түрі. Реферат-толық емес дәйексөзі бар мазмұнның аналитикалық тұжырымы. Пайдаланылған дереккөздердің санына, бастапқы мәтіндегі сөйлеудің функционалды-семантикалық түріне (сипаттама, баяндау, пайымдау) байланысты реферат түрлері ажыратылады. Бір дереккөздің презентациясы-монографиялық реферат. Егер таңдалған тақырып бойынша бірнеше мақалалар немесе кітаптар қолданылса, реферат шолу деп аталады. Әдетте рефератта бастапқы мәтінді ұсыну нысаны қалады (сипаттама, пайымдау және т.б.). Реферат бастапқы мәтін көлемінің 1/3 бөлігін құрайды. Реферат пен конспектінің маңызды айырмашылығы: рефератта ұсынылған материалға жеке көзқарас қалыптасады. Бұл жеке тарауларды немесе бүкіл көзді талдау, мәселе бойынша жеке қорытындылар және т.б. болуы мүмкін. Реферат мәтіні үш бөлімнен тұрады: кіріспе, негізгі бөлім және қорытынды. Реферат әдеби көздеріне шолу, әдетте, шолу мақаласын әзірлеу кезінде жасалады. Шолуда әртүрлі ғылыми ұстанымдарды салыстыру ұсынылған, позициялардың біреуін таңдау негізделген. Студенттік жұмыстарда рефераттық шолуды құрудың төрт әдісі жиі кездеседі. Хронологиялық шолу-бұл мәселенің тарихын оның тұжырымынан қазіргі кезеңге дейін қамтитын ғылымдағы тақырыпты жүйелі түрде зерттеу. Проблемалық шолу-тақырыпқа қатысты негізгі мәселелерді сипаттайды, қазіргі кезеңде қол жетімді тақырыпқа қатысты негізгі көзқарастар мен тәсілдерді ашады. Проблемалық-хронологиялық шолу-бұл тақырыпқа байланысты проблемалардың тізімі мен ерекшеліктері, соның ішінде оларды зерттеу тарихы. Хронологиялық-проблемалық шолу - зерттеу кезеңдерін талдау және зерттеудің әр кезеңінде туындайтын мәселелерді сипаттау. Сұрақ тарихы-бұл әдеттегідей емес, тақырыпты дәйекті және біртіндеп ашу, болжамдарды санау. Ғылымдағы қайшылықтардың негізгі көзі неде екенін түсіну өте маңызды. Әдеби дереккөздерді қарау кезінде мәтінді қысқаша сипаттаудың жалпы қабылданған лексикалық құралдарын қолдану керек. Қорытындылай келе, сіз өзіңіздің көзқарасыңызға немесе ұстанымыңызға мысал келтіруіңіз керек; авторлармен не туралы келісетініңізді және неге, нені нақтылауды, материалды тексеруді қажет деп санайтындығыңызды және неге екенін түсіндіруіңіз керек. Нәтижесінде сіз осы зерттеуге қай бағытқа (ғылыми мектеп, тұжырымдама) қосылғаныңызды көрсетесіз. Ғылыми ақпаратты іздеуді екі топқа бөлуге болатын әртүрлі әдістермен жүргізуге болады: - дайын ақпараттық өнімді алу әдістері; - модельдеу әдістері. Әрине, зерттеуші үшін ең үлкен қызығушылық құзыретті, салмақты дәрежесі бар көздерден алынған жаңа деректер. Бірақ оларды іздеуді бастамас бұрын, нені іздеу керек екенін түсінуіңіз керек. Сондықтан алдымен идеяны анықтап, ғылыми зерттеу жоспарын жасау керек. Ақпаратты іздеуді бастағанда, ең алдымен, таңдалған деректерді көбейту және сақтау әдістері туралы мәселені шешу керек (магниттік медиада, картотекада, жұмыс дәптерінде), әйтпесе табылған ақпарат жоғалуы мүмкін. Дереккөздің толық мекенжайын дереу жазып алу керек, әйтпесе қажет болған жағдайда оған оралу немесе оны қайтадан табу қиын болады. Дайын ақпараттық өнімді іздеуді ақпараттық басылымдармен танысудан бастау керек, олар библиографиялық басылымдардан айырмашылығы тек дереккөз туралы ақпаратпен ғана емес, сонымен қатар ондағы фактілер мен идеялармен де жұмыс істейді. Сонымен қатар, одан кейінгі іздестіру облыстары (шекаралары) құрылады. Содан кейін сіз алдыңғы кезеңде таңдалған құжаттармен (монографиялар, мақалалар, ҒЗТКЖ есептері, диссертациялар) егжей-тегжейлі танысуыңыз керек. Және әдеби дереккөздерді кезең-кезеңмен зерттеу ұсынылады. Сур. 2.12. Әдеби ақпарат көздерін зерттеу дәйектілігі Дайын ақпараттық өнімді іздеген кезде келесі мәселеге назар аудару керек: әдеби дереккөздерді зерттей отырып, жұмыстың соңында жиі орналастырылған диссертациялардың, монографиялардың библиографиялық тізімдерін қарастыру қажет. Бұл өте маңызды, себебі, есептердің, монографиялардың, диссертациялардың авторлары өз зерттеулері барысында ғылымның және практиканың осы білім саласындағы жағдайын бағалағандықтан, қол жетімді әдебиеттерді зерттейді, сүйенеді. Негізінде, олар зерттеушіге сіз өз акценттеріңізді қоюға болатын дайын "ақпараттық өрісті" ұсынады. Әдеби және басқа дереккөздерді талдай отырып, кез – келген емес, тек ғылыми фактілерді-ғылыми білімнің компоненттерін таңдау керек. Тек олардың негізінде жүйелер мен құбылыстардың мінез-құлық заңдылықтарын анықтауға, теорияларды тұжырымдауға болады. Егер ғылыми мақаланың шынайылығы күмән тудыратын болса, өзге дереккөздерден дәлелдеме (не теріске шығару) алу арқылы мақалаға қосалқы талдау, қайта тексеру жүргізу қажет. Сонымен қатар, зерттеуші объективті болуы керек: фактілерді автордың қазіргі идеяларына сәйкес келмейтіндігіне, оларды түсіндіру немесе қазіргі уақытта практикада қолдану оңай емес болғандығына байланысты жоққа шығаруға тыйым салынады. Бір қарағанда, көптеген жаңа ғылыми фактілер ерекше емес, жеткілікті түрде ашылмаған және түсіндірілмеген сияқты болуы да мүмкін. Ғылымның тарихында ондаған жылдардан кейін ұйымдасқан жаңа білім немесе жеке ғылыми фактілер талап етілетін көптеген мысалдар бар. Ғылыми ақпаратты іздеу барысында әр зерттеуші дәлелденген ақпаратты алуға тырысады, ол айтарлықтай ақпарат көзінің түпнұсқалығына және ақпараттың сипатына сүйенеді (өзектілігін тез Жоғалтатын ақпарат маңыздылығын түбегейлі жоғалтуы мүмкін. Мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ресми басылымдарында жарияланған өнертабыстардың сипаттамалары неғұрлым нақты деп саналуы керек. Ең сенімді дереккөздер-бұл беделді ғалымдар ұжымдарының ғылыми жұмыстарының қорытындылары жарияланатын оқулықтар, оқу құралдары, монографиялар; бұл басылымдар Ғылыми кеңестердің, кафедралардың, ғылыми бөлімшелердің ұжымдық рецензиясы мен сараптамасынан өтеді. Осыған байланысты ғылыми мақалалар, конференциялардағы, симпозиумдардағы баяндамалар аз сенімді көздер болып табылады. Оларда авторларға тек ұжымдық ғана емес, сонымен бірге олардың субъективті пікірін де айтуға мүмкіндік беріледі, бұл қате болуы мүмкін. Алайда мұндай көздерді елемеуге болмайды. Олардағы ақпараттың тиімділігі мен жаңалығы әрдайым ғылыми қызметкерлердің қызығушылығын арттырады және келешекте де ол арта береді, бірақ бұл дереккөздерді ақпаратты «қайта қарау керек», «тексеру керек» тобына жатқызған дұрыс. Әрине, ғылыми фактімен бірге оның мазмұнын дәлелдейтін растауы немесе ақпараты бар мақала немесе баяндама сөзсіз сенімді. Аяқталған зерттеулердің нәтижелері және оларды жүзеге асыру, экономикалық немесе өндірістік тиімділікпен практикаға енгізу туралы деректер келтірілген ғылыми-техникалық мақалалардың ерекше маңызы бар. Бұл басылымдар айтарлықтай ғылыми және практикалық құндылыққа ие. Ғылыми ақпараттың сенімділігі оның қайнар көзімен, сондай-ақ оның авторының, авторлық ұжымның кәсіби және ғылыми беделімен анықталады. Демек, ақпараттық ізденіс жасай отырып, ең алдымен саладағы ең танымал еңбектерді, сондай-ақ ғылым мен практикадағы танымал ғалымдарының еңбектерін зерттеу қажет. Жоғарыда айтылғандардың бәрі дайын ақпараттық өнімді табуға қатысты, Бірақ ғылыми жұмыста мұндай деректерді алу әрдайым мүмкін емес. ELIBRARY.RU жүйесінде әдебиеттерді іздеу. Elibrary.ru -бұл интернетте орналастырылған ғылыми Электронды кітапхана, сондықтан оны пайдалану өте ыңғайлы. Elibrary.ru Ресейлік ғылыми дәйексөз индексімен (РҒДИ)(Российский индекс научного цитирования (РИНЦ), біріктірілген, мұнда жеткілікті үлкен көлемдегі әдебиетті оқу, табу және жүктеу мүмкіндігі бар. Пайдаланушыларға 15000-ға жуық ресейлік ғылыми-техникалық журналдар қол жетімді, порталда 5000-нан астам ғылыми журналдардың мақалалары ақысыз қол жетімді. Кітапхана Elibrary.ru платформа ретінде ол 1999 жылы ресейлік ғалымдарға негізгі шетелдік ғылыми басылымдарға электронды қол жетімділікті қамтамасыз ету үшін құрылды. 2005 жылы кітапхана Ғылыми өлшемдер саласында – ресейлік ғылыми дәйексөз индексі (РҒДИ) жобасын іске қосты, сондай-ақ орыс тілді жарияланымдармен жұмысын бастады. Бүгінгі күні Elibrary.ru әлемдегі орыс тіліндегі жетекші ғылыми Электронды кітапхана ретінде танылды. Бұл кітапхананың маңызды артықшылығы-бұл ғылыми файлдарды оқып қана қоймай, оларды жүктеуге де мүмкіндік береді. Кітапхана Elibrary.ru бұл қажетті әдебиеттерді іздеудің ыңғайлы және сапалы жүйесі. Қажетті әдебиеттерді тіркелмей-ақ табуға және оқуға болады, бірақ платформада орналастырылған жарияланымдардың толық мәтіндеріне қол жеткізу үшін Elibrary.ru. кітапханасына тіркелу қажетті шарт. Сонымен қатар, тіркелген пайдаланушылар журналдардың, мақалалардың жеке топтамаларын құруға, іздеу сұрауларының тарихын сақтауға, навигатор тақтасын баптауға және т. б. мүмкіндік алады. Шетелдік мақалаларды іздеу жүйелері: GOOGLE SCHOLAR, MICROSOFT ACADEMIC SEARCH, SCIENCEDIRECT дерекқоры. Google академиясы ғылыми әдебиеттерді табуға мүмкіндік береді. Сұраныстың бір ғана түрін қолдана отырып, әртүрлі пәндердің үлкен шеңберінен және әртүрлі көздерден, соның ішінде рецензияланған Мақалалар, Диссертациялар, кітаптар, рефераттар мен ғылыми әдебиеттер баспалары, кәсіби қауымдастықтар, жоғары оқу орындары және басқа да ғылыми ұйымдар шығарған есептерді іздеуге болады. Google академиясында іздеудің негізгі түрлері: - бір ыңғайлы беттен әртүрлі көздерден іздеу; - мақалаларды, рефераттар мен библиографиялық сілтемелерді іздеу; - кітапханада немесе желіде құжаттың толық мәтінін іздеу; - кез-келген зерттеу саласындағы негізгі жұмыстар туралы ақпаратты іздеу. Google Scholar-да қосымша мүмкіндіктерді пайдалануға болады: іздеу нәтижелерін сақтау; қызығушылық тудыратын жұмыстардың дәйексөзін бақылау; жеке авторлардың жеке жұмыстарын немесе шығармашылығын бақылау. MICROSOFT ACADEMIC SEARCH - 2012 жылы "зейнетке шыққан" зерттеу жобасы және академиялық іздеу жүйесі. 2016 жылы жоба Microsoft Academic (МА) ретінде қайта іске қосылды. MA мен басқа академиялық іздеу жүйелерінің айырмашылығы неде? Microsoft Academic-те ғылыми ақпаратты зерттеуге көмектесетін Машиналық оқыту, семантикалық қорытынды және білімді ашу саласындағы жетістіктер бар. MA- бұл семантикалық іздеу жүйесі. Дәстүрлі іздеу жүйелері кілт сөздерді сәйкестендіруге негізделген. Көбінесе іздеу өрісіне енгізілуі керек кілт сөздер индекстелген сөздермен сәйкес келеді, яғни енгізген кілт сөздерге байланысты. MA басқа іздеу жүйелерінен әр құжатта берілген сұраныстарды түсіну және есте сақтау үшін мәтінді өңдеуді қолдануымен ерекшеленеді. МА семантикалық тұжырым деп аталатын әдісті қолданады. Бұл нәтиже пайдаланушының мақсатын анықтау және пайдаланушының ниетімен байланысты нәтижелерді белсенді көрсету үшін қажет. Нәтижесінде MA күрделі сұраныстарды өңдейді. жүктеу/скачать 6,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||