Коммуникативтік және ұйымдастырушылық қабілетті
зерттеу әдістемесі (КҰҚ).
Зерттеу жұмысын жүргізу үшін КҰҚ сұрақтарын және
жауаптар
үшін
парақ
әзірленуі
қажет.
Экспериментті
индивидуалды түрде сияқты, топқада жүргізуге болады.
Сыналушылардың жауабы үшін арнайы бланкілер таратылып,
нұсқаулары ескеріледі: «Сіздерге барлық сұрақтарға жауап беру
керек болады. Әрбір сұрақ бойынша өз ойыңызды еркін
білдіріп, былай жауап беріңіз: егер сұрағыңыздың жауабына
қанағаттансаңыз, онда қағаздың сәйкес торының жауаптарына
плюс қойыңыз, егер өз жауабыңызға қанағаттанбасаңыз (-)
таңбасын қойыңыз. Сіз жауап жазған торлардың номері мен
сұрақтар номерінің сәйкес келуінде қадағалаңыз. Есіңізде
болсын, жалпы сипаттағы сұрақтар барлық қажетті мәліметтерді
толық қамтымайды. Сондықтан да көз алдыңызға типтік
жағдайды елестетіп көріңіз және бөлшектеріне көп уақыт
кетірмеңіз. Сондай-ақ, көп ойланып уақыт кетірудің керегі жоқ,
тезірек жауап беріңіз. Мүмкін, кейбір сұрақтарға жауап беру
қиын болады. Ондай жағдайда, өзіңіз қалаған жауабыңызды
беруге тырысыңыз. Осы кез келген сұрақтарға жауап беру
кезінде оның бірінші сөздеріне зейін аударыңыз. Сіздің
жауаптарыңыз
солармен
келісілген түрде
болуы
керек.
Сұрақтарға жауап бере отырып, жақсы әсер қалдыруға
тырыспаңыз. Біз үшін нақты жауап емес, сұрақтардың сериясы
бойынша суммалық балдар маңызды».
Төменде берілген сұрақтарға «Иә» немесе «Жоқ» деп
жауап беріңіз.
1.
Сіздің араласып тұратын достарыңыз көп бе?
2.
Жолдастарыңыздың көпшілігін сіздің пікіріңізді
қабылдауға міндеттейсіз бе?
3.
Жолдастарыңыздың Сізге жасаған ренішін есіңізде көпке
дейін сақтайсыз ба?
4.
Қиын жағдайда дұрыс шешім қабылауға Сіз қиналасыз ба?
5.
Көптеген бейтаныс адамдармен танысуға тырысасыз ба?
6.
Қоғамдық жұмыстармен айналысу Сізге оңай ма?
7.
Сізге адамдармен араласқаннан гөрі кітап оқып, уақыт
өткізу ұнай ма?
8.
Өз пікіріңізден тез айнисыз ба?
9.
Өзіңізден жасы үлкен адамдармен тіл табысуыңыз оңай
ма?
10.
Достарыңызбен ойын ойнап, оларға ойын үйретуді
ұнатасыз ба?
11.
Сізге жаңа ортаға кіріп кету қиын ба?
12.
Бүгінгі орындайтын жұмысыңызды ертеңге жиі
қалдырасыз ба?
13.
Бейтаныс адамдармен қатынас орнату сізге жеңіл ме?
14.
Жолдастарыңыз Сіздің пікіріңізбен келісімге келтіру үшін
күш саласыз ба?
15.
Жаңа ұжымға үйрену сізне қосымша қиындық туғызады
ма?
16.
Өз уәделерін, міндеттерін орындамағаны үшін
жолдастарыңызбен ренжіспейтініңіз рас па?
17.
Қолайлы сәт кездескенде, жаңа адаммен танысуға
ұмтыласыз ба?
18.
Маңызды іс-әрекетте шешім қабылдау кезде бастаманы
өзіңізге жиі жүктей аласыз ба?
19.
Сізді қоршаған адамдар мазалай ма және жеке болғыңыз
келеді ме?
20.
Өзіңізге бейтаныс ортада қиналатыныңыз рас па?
21.
Үнемі көпшіліктің ортасында жүру Сізге ұнайды ма?
22.
Бастаған ісіңіз аяқталмаса ашуланасыз ба?
23.
Жаңа кісімен танысу керек болса, қиындық, қысылу,
ыңғайсыздық сезінесіз бе?
24.
Жолдастарыңызбен жиі араласқаннан шаршайтыныңыз
рас па?
25.
Үжымдық ойындарға қатысуды ұнатасыз ба?
26.
Сіздің жолдастарыңызға қатысты мәселені шешуге
белсенділікті жиі қолыңызға аласыз ба?
27.
Өзіңізге аса таныс емес адамдардың арасында өзіңізді
сенімсіз сезінетіңіз рас па?
28.
Істеген ісіңіздің шындығын дәлелддеу үшін сирек күш
салатыныңыз рас па?
29.
Толық таныс емес ортаға сергітуді, көңіл көтеруді ендіре
аламын деп сенесіз бе?
30.
Қоғамдық жұмыстарға қатысасыз ба?
31.
Таныстарыңыздың көп болмауын, оларды шектеуге
тырысасыз ба?
32.
Сіздің ойыңыз, шешіміңіз өз достарыңыздың арасында
қолдау таппаса, оны дәлелдеуге үмтылмайтыныңыз
шындық қой?
33.
Бейтаныс ортаға түскенде өзіңізді жеңіл сезінесіз бе?
34.
Өз достарыңыз үшін әртүрлі іс-шаралар үйымдастыруға
шын ниетіңізбен кірісесіз бе?
35.
Көпшіліктің ортасында сөйлегенде өзіңізді сенімді,
бірқалыпты сезінбейтініңіз рас па?
36.
Кездесуге жиі кешігіп келесіз бе?
37.
Достарыңыздың көп екені рас па?
38.
Өз достарыңыздың ортасында жиі көзге түсесіз бе?
39.
Онша таныс емес ортада өзіңізді ыңғайсыз сезінесіз бе?
40.
Таныстардың, көпшіліктің ортасында өзіңізді сенімсіз
сезінетініңіз рас па?
Коммуникациялық қабілетті анықтау үшін келесі сұрақтарға
жауап кілтпен сәйкес келсе 1 балл деп есептелінеді:
ИЯ - 1,5,9,13,17,21,25,29,33,37;
ЖОҚ - 3,7,11,15,19,23,27,31,35,39;
Үйымдастырушылық қабілетті анықтау үшін келесі сұрақтарға
жауап кілтпен сәйкес келсе 1 балл деп есептелінеді:
ИЯ - 2,6,10,14,18,22,26,30,34,38;
ЖОҚ - 4,8,12,16,20,24,28,32,36,40;
Әр қабілет бойынша сәйкес келген белгілерді санап шығып
зерттелініп отырған қабілеттің коэффициенті төменгі формула
бойынша анықталады:
К=Кх/20 және Кұ=Үх/20
Зерттелінген
сынып
оқушыларының
көрсеткіштерін
есептеп шыққанда балалардың ұйымдастырушылық және
коммуникативтік қабілеттері келесі шкала бойынша бағаланды.
Коэффициенті
Бағалануы
Коммуникативтік қабілеті Үйымда
0.10 - 0.50
Төмен
6
0.51 - 0.65
Орта
12
0.66 - 0.75
Жоғары
6
0.76 - 1.00
өте жоғары
2
Т. Лири бойынша тұлғааралы қ қаты нас диагностикасы
әдісі
Әдістеме тұлғааралық қатынастың құрылымы мен стилін
және олардың ерекшеліктерін, сыналушының өзі жайлы
елестерін,
«Менін»
зерттеуге
арналған.
Әдістеме
сыналушылардың конфликттік зонасын анықтауға арналған.
Тұлғааралық қатынас әдісін зерттеуде Т. Лири тұлғааралық
өзара әрекеттің 8 жалпы және 16 нақтырақ нұсқасын анықтады.
Сауалнама тұлғааралық мінез-құлық типтерін анықтауға
құрылған, қысқаша айтқанда 128 қарапайым мінез-құлық
эпитеттер жинағынан тұрады, сондай-ақ әртүрлі психологиялық
профильді бейнелейтін 16 сұрақ бойынша 8 октантқа
топтастырылады. Әдістеме сыналушыға тізім немесе жеке
карточка түрінде берілуі мүмкін. Өзін сауалнама бойынша
бағалай отырып, сыналушы
өзінің пікіріне сәйкес келетін анықтаманың тұсына "+" қоюы
қажет.
Нұсқау: «Сіздің алдыңызға сипаттамалар жинағы берілген.
Әрқайсысын мұқият оқып, өзіңіздің пікіріңе сәйкес келетін
анықтаманың тұсына "+" таңбасын қойыңыз. Зейін қойып,
нақты және дұрыс жауап беруге тырысыңыз».
С ауалнам а мәтіні
1. Адамдар ол жайлы жақсы ойлайды.
2. Қоршағандарды әсерде қалдыра біледі.
3. Басқара және иемдене біледі.
4. Өзінің дегенінде тұра біледі.
5. Абыройлы ар намысы бар.
6. Тәуелсіз.
7. Өзі-өзіне қамқор болуға қабілетті.
8. Немқұрайлық танытуы мүмкін.
9. Қатал болуы мүмкін.
10. Қатал, бірақ адал.
11. Ашық.
12. Басқаларға қатысты сыншыл.
13 Жылап алғанды ұнатады.
14. Жиі көңілсіз.
15. Сенімсіздік танытуға қабілетті.
16. Жиі көңілі қалады.
17. Өзін сынай біледі.
18. Өзінің қателігін мойындай біледі.
19. Бағынғыш.
20. Көнгіш.
21. Мейірбан.
22. Таң қалып, еліктеуге бейім.
23. Силағыш.
24. Мақұлдауды іздейді.
25. Ынтымақтастық әрекеттерге бейім.
26. Басқалармен келісім табуға тырысқыш.
27. Достық қалыпты.
28. Мейірімді және зерделі.
29. Сыпайы, әдепті
30. Барлығын да мақұлдағыш.
31. Сұрағандарға көмегін аямайды.
32. Риясыз. (Бескорыстный)
33. Таңқалдыра біледі.
34. Басқалар да оны сыйлай біледі.
35. Басқарушылық таланты бар.
36. Жауапкершілікті ұнатады.
37. Өзіне сенімді.
38. Қайсар.
39. Іскер және қарапайым.
40. Жарысқанды ұнатады.
41. Өз орнымен қатал.
42. Бетінен қайтпайтын, бірақ әділ.
43. Ызаланғыш.
44. Ашық және тік.
45. Оны басқарғанды жақтырмайды.
46. Еш нәрсеге сенбеушілік тән.
47. Онда әсер қалдыру қиын.
48. Ашуланшақ.
49. Ұялшақ.
50. Өзіне сенімсіз.
51. Көнгіш.
52. Қарапайым.
53. Басқалардың көмегін жиі талап етеді.
54. Белсенділерді үлгі тұтады.
55. Кеңес алғанды ұнатады.
56. Сенгіш және басқаларды қуантуға тырысады.
57. Қарым-қатынаста әрқашан сыпайы.
58. Қоршағандардың пікірін маңызды деп санайды.
59. Ашық әрі тез бейімделгіш.
60. Ақкөңіл.
61. Сенімдік ұялататындай мейірбан.
62. Нәзік.
63. Басқаларға қамқорлық жасағанды ұнатады.
64. Жомарт.
65. Кеңес бергенді ұнатады.
66. Мәнді әсер қалдырады.
67. Басқарғыш.
68. Билегіш.
69. Мақтаншақ.
70. Менменшіл.
71. Өзі туралы ғана ойлайды.
72. Арам жэне есепшіл.
73. Басқалардың қателіктеріне ызаланғыш.
74. Пайдакүнем.
75. Ашық.
76. Жиі мейірбансыздық танытады.
77. Ызалы.
78. Шағымданушы.
79. Қызғаншақ.
80. Кек сақтағыш.
81. Өзін-өзі күналауға бейім.
82. Ұялшақ.
83. Инициативасыз.
84. Момын, жуас.
85. Тәуелді.
86. Бағынғанды ұнатады.
87. Өзі үшін басқаларға шешім қабылдауға мүмкіндік береді.
88. Қарама-қайшылықтарға тез түседі.
89. Достарының әсеріне тез түседі.
90. Кез-келгенге сенгіш.
91. Бәріне бір қалыпты жағымды қарым-қатынас.
92. Барлығын ұнатады.
93. Кешірімді.
94. Көңілшек.
95. Жеткіліксіздікке шыдамды.
96. Қамқоршы болуға тырысады.
97. Жетістікке ұмтылады.
98. Кез-келгеннен өзіне таң қалуын күтеді.
99. Басқарғанды ұнатады.
100. Деспотты.
101. Адамдарды жағдайына қарай сынайды.
102. Атаққұмар.
103. Өзімшіл.
104. Суық, қатал.
105. Мазақшыл.
106. Мейірімсіз.
107. Жиі ызалы.
108. Сезімсіз, немқұрайлы.
109. Кек сақтағыш.
110. Қарама-қайшылыққа талпынады.
111. Қырсық.
112. Сенімсіз, күмәнданғыш.
113. Әлжуаз.
114. Ұялшақ.
115. Бағынуға шектен тыс дайындығымен ерекшеленеді.
116. Аса жұмсақ.
117. Ешкімге қарсы келмейді.
118. Жабысқақ.
119. Оны қорғағанды ұнатады.
120. Шектен тыс сенгіш.
121. Бәріне жағуға тырысады.
122. Бәрімен келісе береді.
123. Әрқашан достық қалыпта.
124. Бәрін ұнатады.
125. Қоршағандарға тым мейірімді.
126. Әркімді жұбатуға тырысады.
127. Өз-өзіне зиян тигізіп, басқаларға қамқорлық жасайды.
128. Шектен тыс жақсылығымен адамдарды бұзады.
Нәтижелерді өңдеу:
Бірінші октант:
1-4, 33-36, 65-68, 97-100.
Екіншіоктант:
5-8, 37-40, 69-72, 101-104.
Үшіншіоктант:
9-12, 41-44, 73-76, 105-108.
Төртінші октант:
13-16,45-48,78-80, 109-112.
Бесінші октант:
17-20, 49-52, 81-84,
113-116.
Алтыншы октант: 21-24, 53-56, 85-88,
117-120.
Жетінші октант:
25-28, 57-60, 89-92,
121-124.
Сегізінші октант: 29-32, 61-64, 93-96,
125-128.
8 октанттың әрқайсысы тұлғааралық қатынастың типіне сәйкес
келеді:
1.
Достарыңызбен бөлісу: |