Сабақ тақырыбы: Мәліметтерді енгізу, шығаруды ұйымдастыру.
Мәтінді санға, санды мәтінге айналдыру функцияларын қолданып есептер шығару.
Сабақ түрі : практикалық
Сабақ мақсаты: Тексті санға, санды текстке айналдыру процедура мен функцияларын қолданып есептер шығаруды үйрету.
Бүтін сандар типтері
Аталуы
|
Байт саны
|
Диапазоны
|
Cardinal
|
4
|
0. .. 2 147 483 647
|
Byte
|
1
|
0...255
|
Shortint
|
1
|
-128...+127
|
Smallint
|
2
|
-32 768...+32 767
|
Word
|
2
|
0...65 535
|
Integer
|
4
|
-2 147 483 648...+2 147 483 647
|
Longint
|
4
|
-2 147 483 648...+2 147 483 647
|
Int64
|
8
|
-9*10 18 . ..+9*10 18
|
LongWord
|
4
|
0. . .4 294 967 295
|
Нақты сандар типтері
Байт саны
|
Аталуы
|
Цифрлар саны
|
Диапазоны
|
8
4
8
10
8
8
|
Real
Single
Double
Extended
Comp
Currency
|
15…16
7…8
15…16
19…20
19…20
19…20
|
5.0*10e-324…1.7*10e308
1.5*10e-45…3.4*10e38
5.0*10e324…1.7*10e308
3.4*10-4951…1.1*10e4932
-2e63…+2e63-1
+/-922 337 203 685477,5807
|
Тексті санға айналдыру функциялары
Function StrToFloat(St:String): Extended
|
St жолын (символдар тізбегін) нақты санға айналдыру.
|
Function StrToInt(St:String): Integer;
|
St жолын (символдар тізбегін) бүтін санға айналдыру.
|
Санды текстке айналдыру функциялары
Function FloatToStr(Х: Extended): String;
|
Х нақты санын жолға (символдар тізбегін) айналдыру.
|
Function IntToStr(Х: Integer) : String;
|
Х бүтін санын жолға (символдар тізбегін) айналдыру.
|
Мысал. Пернетақтадан енгізілген екі санның үлкенін анықтайтын программа құр.
|
Қасиеттері
|
компонент
|
Name
|
Caption
|
text
|
color
|
Label
|
Label1
|
1 сан
|
|
|
Label
|
Label2
|
2 сан
|
|
|
Label
|
Label3
|
2 санның үлкені
|
|
|
Label
|
Label4
|
|
|
clGradientActiveCaption
|
Edit
|
Edit1
|
|
|
|
Edit
|
Edit2
|
|
|
|
Button
|
Button1
|
Ок
|
|
|
Button
|
Button1
|
Тазалау
|
|
|
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
var x,y,z : real;
begin
x:=strToFloat(edit1.Text);
y:=strtofloat(edit2.text);
if x>y then z:=x else z:=y;
label4.Caption:=floattostr(z);
end;
procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject);
begin
edit1.Text:='';
edit2.Text:='';
edit3.Text:='';
end;
Тапсырмалар
Тармақталған алгоритмдерді программалау
Енгізілген нүктенің Х, Ү кординаталары бойынша қай ширекте жататынын анықтайтын программа құр.
Пернетақтадан енгізілген x , y координатасы бойынша
нүктенің штрихталған облыста жататындығын немесе
жатпайтындығын анықтайтын бағдарлама құр.
Квадрат теңдеуді шешу бағдарламасын құр. А. В, С коэфиценттері пернетақтадан енгізіледі.
Пернетақтадан енгізілген үшбұрыштың үш қабырғасы бойынша үшбұрыштың қандай екенін анықтайтын бағдарлама құр. (Тең бүйірлі, тең қабырғалы, тік бұрышты)
Асан інісінен мектепке барарда үйден 3 минут кеш шықты. Мектеп дейінгі ара қашықтық S метр. Асанның жылдамдығы V1 м/мин, ал інісінікі V2 м/мин. Асан мектепке жетпей тұрып інісін қуып жете ала ма?
Циклдік алгоритмдерді программалау
Цифрларының квадраттарының қосындысы N –ға қалдықсыз бөлінетін барлық екі таңбалы сандардың қосындысын анықта. .
Цифрларының қосындысы N –ға тең қалдықсыз бөлінетін барлық үш таңбалы сандар санын анықта.
Ойлаған санды табу ойынын құрастыр. Компьютер 1-ден N –ға дейінгі аралықта сан ойлайды. (кездейсоқ сандарды генерациялау арқылы) Қолданушы берген жауабына байланысты ол ойлаған саннан үлкен немесе кіші екенін хабарлап отырады. Ойын ойлаған санды тапқан кезде немесе R рет жауап енгізгеннен кейін тоқтайды және ойыншының ұтқанын немесе ұтылғанын хабарлайды. R және N пернетақтадан енгізіледі.
N-нан кіші Фибоначи сандарының қосындысын анықта. Фибоначи сандары: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34 ...
Екі натурал санның ең үлкен ортақ бөлгішін (ЕҮОБ) анықтайтын бағдарлама құр. ЕҮОБ анықтауда Эвклид алгоритімін қолдан: екі сан тең болғанша, үлкен сан ауыстырылады үлкен сан мен кіші санның айырмасына. Мысалы: А:=12 мен B:=15
B:=B-A (B:=3 A:=12)
A:=A-B (A:=9 B:=3)
A:=A-B (A:=6 B:=3)
A:=A-B (A:=3 B:=3) A=B тоқтаймыз. ЕҮОБ =3.
Екі натурал санның ең кіші ортақ еселігін (ЕКОЕ) анықтайтын бағдарлама құр.
ЕКОЕ анықтауда қолданылатын формула: ЕКОЕ := A * B / ЕҮОБ
ЕКОЕ := 12* 15 / 3
ЕКОЕ := 60
Сабақ тақырыбы: Калькулятор программасын құрастыру практикумы.
Сабақ түрі : практикалық
Сабақ мақсаты: Калькулятор программасын құрастыру арқылы оқушылардың тексті санға, санды текстке айналдыру дағдыларын бекіту.
Оқушылардың программалауға деген қызығушылығын арттыру.
Теориялық бөлім:
Тексті санға айналдыру процедурасы
Procedure Val(St: String; var X; Code: Integer);
Val(St, X, Code)
St жолын (символдар тізбегін) Х санына айналдыру. Code айнымалысында айналдыру нәтижесінде алынған бірінші қате символдың позициясы көрсетіледі. Қате жоқ болса онда ол 0-ді қабылдайды. Х хабарлануына байланысты бүтін немесе нақты сан болуы мүмкін.
Тексті санға айналдыру функциялары
Function StrToFloat(St:String): Extended
|
St жолын (символдар тізбегін) нақты санға айналдыру.
|
Function StrToInt(St:String): Integer;
|
St жолын (символдар тізбегін) бүтін санға айналдыру.
|
Санды текстке айналдыру функциялары
Function FloatToStr(Х: Extended): String;
|
Х нақты санын жолға (символдар тізбегін) айналдыру.
|
Function IntToStr(Х: Integer) : String;
|
Х бүтін санын жолға (символдар тізбегін) айналдыру.
|
|
Қасиеттері
|
компонент
|
Name
|
Caption
|
text
|
color
|
Button
|
Button1
|
1
|
|
|
Button
|
Button2
|
2
|
|
|
Button
|
Button3
|
3
|
|
|
Button
|
Button4
|
4
|
|
clGradientActiveCaption
|
Button
|
Button5
|
2
|
|
|
Button
|
Button6
|
3
|
|
|
Button
|
Button7
|
7
|
|
|
Button
|
Button8
|
8
|
|
|
Button
|
Button9
|
9
|
|
|
Button
|
Button10
|
0
|
|
|
Button
|
Button11
|
,
|
|
|
Button
|
Button12
|
/
|
|
|
Button
|
Button13
|
*
|
|
|
Button
|
Button14
|
-
|
|
|
Button
|
Button15
|
+
|
|
|
Button
|
Button16
|
=
|
|
|
Button
|
Button17
|
C
|
|
|
Button
|
Button21
|
CE
|
|
|
Button
|
Button20
|
Backspace
|
|
|
Button
|
Button18
|
SQR
|
|
|
Edit
|
I
|
|
|
|
var
Form3: TForm3;
a,b : string;
k:char;
procedure TForm3.Button1Click(Sender: TObject);
begin
a:=a+'1';
i.Text:=a;
end;
procedure TForm3.Button2Click(Sender: TObject);
begin
a:=a+'2';
i.Text:=a;
end;
procedure TForm3.Button9Click(Sender: TObject);
begin
a:=a+'9';
i.Text:=a;
end;
procedure TForm3.Button10Click(Sender: TObject);
begin
a:=a+'0';
i.Text:=a;
end;
procedure TForm3.Button11Click(Sender: TObject);
begin
a:=a+'.';
i.Text:=a;
end;
procedure TForm3.FormCreate(Sender: TObject);
begin
a:='';
b:='';
end;
procedure TForm3.Button15Click(Sender: TObject);
begin
b:=i.Text;
a:='';
k:='+';
end;
procedure TForm3.Button16Click(Sender: TObject);
var s,x,y: real;
r:integer;
begin
val(a,y,r);
val(b,x,r);
case k of
'+': s:= x+y;
'-': s:= x-y;
'*': s:= x*y;
'/': s:= x/y;
end;
i.Text:=floattostr(s);
end;
procedure TForm3.Button17Click(Sender: TObject);
begin
a:='';
b:='';
i.Text:='';
end;
procedure TForm3.Button18Click(Sender: TObject);
var s,x: real;
begin
x:=strtofloat(i.text);
s:=sqrt(x);
i.Text:=floattostr(s);
end;
procedure TForm3.Button19Click(Sender: TObject);
var s,x: real;
begin
x:=strtofloat(i.text);
s:=sqr(x);
i.Text:=floattostr(s);
end;
procedure TForm3.Button20Click(Sender: TObject);
var
x1:string;
begin
x1:=i.text;
delete(x1,length(x1),1);
i.Text:=x1;
end;
procedure TForm3.Button21Click(Sender: TObject);
begin
i.Text:='';
a:='';
end;
end.
Тапсырма
Жасалған калькулятор программасын жетілдір.
а) Дәрежеге шығару функцияларын;
б) Процентті анықтау, т.б
Достарыңызбен бөлісу: |