Подписной индекс 74026 Редакция мекен жайы
Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013
жүктеу/скачать 5,36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА
- Түйінді сӛздер
- Ключевые слова
- УДК 576.3: 612.68: 616.891 Ж.Х. КАЛЖАНОВА, Р.З. МАГЗУМОВА, С.Д. РАИСОВ
- Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013
Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013 152 www.kaznmu.kz these [6]. Drawing from his ideas and those of Tim Albert [7] one can make a number of key points. Never use a long word where a short one will do If it is possible to cut a word out, then cut it out Keep sentence constructions simple Avoid one-sentence paragraphs Use simple punctuation Over and above these rules you can use recommend two ‘tests’ that assist in writing. First, the ‘tell it to a friend’ test. Can you explain the points you are wishing to make in your paper in simple terms to a colleague or even to a relative who is not an expert? If you are able to do this your understanding of what you wish to convey is excellent. If you cannot then are you sure you have a full grasp of the field? Second, the ‘read it out loud’ test. Having written your paper, and once you are very happy with it, take it to a quiet place. Perhaps in an empty room or an empty field. There slowly read it out loud to yourself! You will be amazed how something you have written and looks fine on paper, sounds awful when you read it out loud. The grammatical errors and poorly contrasted sentences will jump out as you speak them! Finally it is important to get others to read you draft manuscripts. Do not rush to send manuscripts to journals. A few days extra with input and advice from others, from mentors and colleagues can be invaluable. If nothing else they may spot typographical errors and other small points that an author can become blind to after spending days or weeks crafting their magnum opus. Step 5: How to decide where to send your paper It is a simple fact that there exists a clear hierarchy of journals: there are those very high profile journals such as the New England Journal of Medicine, The Lancet, Cell, Nature and Science that command huge respect and in whose pages are often (but not invariably) carried research reports, reviews and other articles of major importance. Publishing in such high impact journals is the pinnacle of careers and inevitably few authors achieve this. There lie just below these a wide array of journals whose impact is only slightly less and also carry major impact articles. An important lesson it is to understand the spectrum of possible journals and the bibliometric measures that are used to create a hierarchy of them. So then how does an author (and his colleagues) decide on where to send a manuscript? High impact journals will inevitably have more exposure and weight than low impact journals. But the Impact Factor is not the only variable to consider. Authors need to ask questions about the appropriateness (or fit) of their work with the journal. They need to read the aims and scope of the journal: does the proposed manuscript ‘fit’ in the journal‘s area of coverage? Authors should look at copies of the journals that they are considering and see if they publish the kinds of work that the authors are going to report. Authors need to consider some other important issues such as the time a journal takes to undertake the review process. This can be gleaned from examining published papers and examining the dates of submission and acceptance. Some journals are quick: others notoriously slow. Even when a manuscript has been accepted there is an interval between acceptance and publication: what is this for the journals you are considering? Again there is great variation. Where do authors make the biggest mistakes? Without question the biggest errors come from (1) manuscripts, figures and tables in the wrong file format (if it says a Word file do not send a PDF), (2) incorrect font and text formats (double spaced means double spaced, not single spaced; no line numbering means no line numbering etc), (3) incorrect format of references in the text or in the bibliography, and (4) incorrect resolution for figures and other display items. With regard to the latter sadly it is the case that many authors do not realize that what looks excellent on a computer screen (resolution 72 dpi) is wholly inadequate for publication purposes, where 300 dpi are often needed. Furthermore the dimensions of an image are important. Regularly one sees figures being submitted which are 300 dpi and seemingly fine, but they are perhaps only 10 by 5 mm: when expanded to fit a full column (86mm wide) or full page (176 mm wide) the resolution falls to unacceptable levels. It seems odd that authors invest considerable time in generating data but fall at the final hurdle when preparing their figures. Again attention to detail and the meticulous following of instructions to authors is crucial to success in publication. The final group of issues relevant to decisions regarding publication relate to costs and the nature of access. Authors should consider the quality of printing and the quality of the journal website and its online versions. Authors should consider the costs involved: are their submission charges? Are there page charges? What is the cost of color figures? Does the journal charge for supplementary material online? Over and above this author should consider the pros and cons of open access journals thatare journals where the author pays a significant fee (typically in excess of $3000) to have the paper free to all via the Internet. All of these factors will influence the final choice of destination for your manuscript. Conclusion Your manuscript has been written and after careful proofreading and worrying about all the issue in the instructions to authors, you and your co-authors are happy. Today nearly all submissions are via some online manuscript handling system. Before you begin this process make sure you have an electronic folder with all the correct files present, in the correct file format and with sensible (preferably unique) file names. Calling you main manuscript file ‘manuscript.doc’ is not smart since it is not unique. Use something in naming file that is unlikely to be confused, perhaps including the first author name, a key word, and maybe the date. KAZNMU_VEGF_Public Health_June_2012.doc, for example. Make sure you have the final version available of each relevant file, not draft versions. Make sure track changes and comments are turned off. As with Lesson 6, worry about the detail! Most journals will want the email and relevant other contact details of all authors, so have these to hand. Again such information will be found in the instructions to authors of any reputable journal. Some journals may ask for suggestions of reviewers. If so ensure you have some sensible suggestions to make and you can sometimes suggest reviewers that you do not want to be involved: I would suggest you indicate why you have non-preferred reviewers. When suggesting reviewers avoid colleagues in your own institution or those who have obvious conflict of interest. К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА 153 www.kaznmu.kz REFERENCES 1 Medawar PB. Anglo-Saxon attitudes. Encounter. – 1965. - 25:52–8. 2 Bradford-Hill A. The reasons for writing. Br MedJ. – 1965. -ii:870–1. 3 Hall PA, Poulsom R, Wixon J. How does The Journal of Pathology deal with conflict of interest? Journal of Pathology. – 2009. - 219(4):396–9. [PubMed] 4 COPE Committee on Publication Ethics http:// publicationethics.org/ (accessed October 20th, 2010) 5 ICJME International Committee of Medical Journal Editors http://www.icmje.org/ (accessed October 20th, 2010) 6 Orwell G ‘Politics and the English Language’ in Orwell G, Shooting an Elephant and other essays, 1950 Secker and Warburg. London 7 Albert T. London: Wiley-Blackwell. - 2000. -A-Z of Medical Writing. 8 Chew M, Villaneuva EV, van der Weyden MB. Life and times of the impact factor: retrospective analysis of trends for seven medical journals (1994-2005) and their Editors’ views. JRoySocMed. – 207. -100. –P.142–150. [PMCfreearticle] [PubMed] Б.С. ТУРДАЛИЕВА, А.К. ИЗЕКЕНОВА, М.А. РАМАЗАНОВА, А.Б. КУМАР, А.К. АБИКУЛОВА МЕДИЦИНАЛЫҚЗЕРТТЕУНӘТИЖЕЛЕРІНРӘСІМДЕУ ТӘРТІБІ Түйін: Біздің зерттеулеріміздің нәтижесі ғылымиатағы бар шетелдікрецензияланатын дәрігерлік журналында басылып шыққаны жоғары сапа белгісін білдіретінін бәрімізге белгілі. Осы мақалада сипатталған 5 ҧстаным оқырмандарға ӛз ҥлесін қосатынына ҥміттенеміз. Түйінді сӛздер:Табысты жарияланым, импакт фактор. Б.С. ТУРДАЛИЕВА, А.К. ИЗЕКЕНОВА, М.А. РАМАЗАНОВА, А.Б. КУМАР, А.К. АБИКУЛОВА КАК ОФОРМИТЬ РЕЗУЛЬТАТЫ МЕДИЦИНСКИХИССЛЕДОВАНИЙ Резюме: Общеизвестно, что публикации результатов научныхисследованийв рецензируемых журналах определяет уровень ученого в научном мире. Пять основных принципов, которые описаны в данной статье могут помочь в публикации в журналах с импакт фактором. Ключевые слова: успешная публикация, импакт фактор. Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013 154 www.kaznmu.kz УДК 576.3: 612.68: 616.891 Ж.Х. КАЛЖАНОВА, Р.З. МАГЗУМОВА, С.Д. РАИСОВ «Астана медицина университеті» АҚ, Трансфузиология ғылыми-ӛндірістік орталығы, Астана қаласы, Қазақстан Республикасы АСТАНА ҚАЛАСЫ БОЙЫНША ЖОҒАРҒЫ ОҚУ ОРНЫ СТУДЕНТТЕРІНІҢ ГЕМОПОЭЗДІК ДІҢ ЖАСУШАЛАРЫ ДОНОРЛЫҒЫНА ҚАТЫНАСЫ Бҧл мақала Астана қаласының студенттері арасында гемопэздік дің жасушалар донорлығына кӛзқарасы, уәждемесі зерттелді. Сауалнама жҥргізу арқылы респонденттердің жауаптары бойынша донорлықтың дамуына әсер ететін факторлары байқалды, және кемшіліктер, яғни донорлық туралы ақпараттың жетіспейтіні анықталды. Түйінді сөздер: гемоэздік дің жасушалар, донорлық, донорлыққа уәждеме (мотивация). Ӛзектілігі: Сҥйек кемігінің дің жасушаларын аллогендік транспланттау технологиялары бірқатар ауруларды емдеуде елеулі рӛл атқарады. Егер адам кіндік қаннан немесе сҥйек кемігінен ӛз жасушаларын сақтауға тапсырмаған болса, онда оған кӛмекке донорлар келеді. Гемопоэздік дің жасушалары (бҧдан әрі - ГДЖ) донорлығына, яғни ГДЖ әлеуетті донорлар тіркеліміне кірудің студенттер арасындағы уәждемені зерттеу осы әлеуметтік топ соматикалық тҧрғыдан дені сау болып табылады, ГДЖ әлеуетті донорларының тіркелімінде ҧзақ мерзім бойы тҧра алатыны тҧрғысынан маңызды *1+. Донорлықтың альтруистік бағытта дамуын қолдау және жастарды әлеуетті, ҧзақ мерзімге еліктіруде донор болуын кӛздеу ғана емес, сонымен қатар салауатты ӛмір салтын ҧстануына себепкер болады *2+. Зерттеу мақсаты: Астаналық ЖОО студенттерінің арасында гемопоэздік дің жасушалары донорлығына уәждемені зерттеу. Материалдар мен әдістер: Нысаналы аудитория ретінде респонденттердің ҥш тобы белгіленді: Астана медицина университетінің (АМУ), Аграрлық-техникалық университетінің (АТУ), Еуразия ҧлттық университетінің (ЕҦУ) студенттері белгіленді. Қаралған мәселелер: - ГДЖ донорлығының алғы шарттары (қан донорлығы, ГДЖ транспланттауына мҧқтаж жақындардың сырқаттануы); - ГДЖ донорлығы туралы тҥсінік; - ГДЖ донорлығының теріс және оң уәждемелерін зерттедік. Зерттеуге Астана қаласындағы ҥш ЖОО-ның («Астана медицина университеті» АҚ, С.Сейфуллин атындағы қазақ агротехникалық университеті және Л.Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті) студенттері қатысты. Нәтижелері: Респонденттердің жас-ерекшелік қҧрылымы мынадай болды. 83 (27,7 %) ер адам, 217 (72,3 %) әйел адам болды. Сауалнамаға қатысқандардың жасы: 19 жасқа дейін – 203 адам (67,7 %), 20 жастан 24 жасқа дейін – 97 адам (32,3 %). Респондерттердің жалпы санынан 75 адам (25 %) қан доноры болды. Олардың ішінде бейтаныс адам ҥшін ГДЖ доноры болуды 29 респондент (38,7 %) шешті, 16 (21,3 %) – бас тартты, 30 (40 %) – жауап беруге қиналды. Біз Донор болу ниеті мен анамнезінде донорлықтың бар болуы арасындағы байланысты анықтадық (χ²=5,18; р=0,05). Бҧрын қан тапсырмаған студенттер саны (респонденттердің жалпы санының 63,7 %) 191 адамды қҧрады (от числа всех респондентов).Оның ішінде бейтаныс адам ҥшін ГДЖ доноры болу дайындығын 61 (31,9 %) кӛрсетті, 62 (32,5 %) – бас тартты, 64 студент (35,6 %) жауап беруге қиналды (1-кесте). Кесте 1 - Респонденттерді бейтаныс адам ҥшін ГДЖ доноры болу ниеті бойынша бӛлу Бейтаныс адам ҥшін ГДЖ доноры болу ниеті Қан донорлығына қатысқандар Қан донорлығына қатыспағандар Қан тапсырамын деп, бірақ жіберілмегендердің саны абс. % абс. % абс. % Иә 29 38,7 60 31,6 10 28,6 Жоқ 16 21,3 62 32,6 6 17,1 Жауап беруге қиналамын 30 40 68 35,8 19 54,3 Барлығы 75 100 190 100 35 100 Осылайша, қанды бҧрын тапсырмаған тҧлғалар тобына қарағанда, бейтаныс адам ҥшін ГДЖ доноры болу ниетін білдіргендердің саны қан донорлығына қатысқан респонденттердің арасында 6,8%-ға жоғары болды. ГДЖ пайдаланатын жағдайды әлеуетті донордың достары немесе туыстары тҥскен жағдайлармен теңдестіру ГДЖ доноры болу шешімін қабылдау ҥшін ӛзге фактор болып табылады (2 кесте). Бҧл ретте, таныстары немесе туыстары онкогематологиялық ауруларға ҧшыраған респонденттердің барлығынан 4,8 % ғана ГДЖ доноры болу мҥмкіндігіне тексерілді, 71,4 % тексеріп-қаралмады, ал 23,8 % жауап беруге қиналды (3-кесте К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА 155 www.kaznmu.kz Кесте 2 - Айналасында онкогематологиялық ауруларына ҧшыраған жақындары болған респонденттерді бӛлу Онкогематологиялық ауруларға ҧшыраған жақындардың бар болуы абс. % Иә, онкогематологиялық аурулары бар туыстар бар 29 9,7 Жоқ, болған жоқ 251 83,7 Жауап беруге қиналамын 20 6,7 Барлығы 300 100 Кесте 3 - Туыстары онкогематологиялық ауруларға ҧшыраған, донор ретінде тексеріп-қаралған респонденттердің сәйкестігі Туыстары онкогематологиялық ауруларға ҧшырағандардың арасында донор ретінде тексерілгендердің саны . абс. % Иә, тексерілдім 3 10,4 Жоқ, тексерілген жоқпын 21 72,4 Жауап беруге қиналамын 5 17,2 Барлығы 29 100 Жақындары онкогематологиялық ауруларға ҧшырағандардың арасында респонденттердің осы тобы жақын адамы ҥшін ГДЖ доноры болуға келісімін 76,2 % берді, 14,3 % келісімін берген жоқ, 9,5 % жауап беруге қиналды. Жоғарыда аталған топ арасында бейтаныс адам ҥшін донор болуды 33,3 % шешті, 47,6 % жауап беруге қиналды, 19,0 % бас тартты (4-кесте). Кесте 4 - Жақындары онкогематологиялық ауруларға ҧшырағандардың арасында респонденттердің туысқан немесе бейтаныс адам ҥшін ГДЖ доноры болу келісімі Жақындары онкогематологиялық ауруларға ҧшырағандардың арасында респонденттердің ГДЖ доноры болу келісімі Туысқан ҥшін Бейтаныс адам ҥшін абс. % абс. % Иә 22 75,9 9 31 Жоқ 4 13,8 7 24,1 Жауап беруге қиналамын 3 10,3 13 44,8 Барлығы 29 100 29 100 Жоғарыда айтылғанның негізінде ГДЖ доноры болуға келісімін берген тҧлғалардың арасында 45 % ӛз кӛмегін науқас туыстарының емінде ГДЖ транспланттау кӛмектесе алатын жағдайлармен теңдестіретінін болжамдауға болады. ГДЖ донорлығының теріс және оң уәждемелері Сауалнама жҥргізілген кезде студенттер ГДЖ зияны жӛнінде баға берді және мынадай нәтижеге қол жеткізді, АМУ студенттері арасында донорлыққа деген кҥмәнділік 9,9 % студентте, 5 % студент оны зиянсыз деп есептейді, 4 балл 24%-да, 3 балл 43%-да, 2 балл – 18%-да белгіленген. ЕҦУ студенттері де осындай тҥсінікке ие, яғни 10,1 % кҥмәнді кӛзқарасты және 5,1 % донорлықтың зиянсыздығы туралы анықталды, 3 балл – 55,6%-да, 2 балл – 16,2%-да, 4 балл – 13,1%-да белгіленген. ҚазАТУ студенттерінің арасындағы жағдай басқаша, 9,9% мҥлдем зиянсыз, 7,9% аса зиянды деп есептейді, 3 балл – 40,6%-ды, 4 балл – 23,8%-ды, 2 балл – 17,8%-ды кӛрсетті. Теріс уәждемелердің, яғни ӛз денсаулығына кҥмәндану, қанды тапсыру кезінде инфекция жҧқтырудан қорқыныш тәрізді себептердің жоғары деңгейі, сондай-ақ донорлықтың осы тҥрін зиянсыздан бҧрын зиянды деп есептейтін студенттердің жалпы санынан 2,6 % артық болуы студенттердің денсаулық сақтауға деген сенімсіздігін жанама тҥрде кӛрсетеді. Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013 156 www.kaznmu.kz 1 – сурет. АМУ, ҚазАТУ, ЕҦУ студенттері арасында ГДЖ донорлығына уәждемені талдау осы зерттеудің басқа басым бағыты болып табылады. Кесте 5 - Студенттердің ГДЖ доноры болуға теріс уәждемелері Теріс уәждемелері АМУ ҚазАТУ ЕҦУ абс. % абс. % абс. % Ӛз денсаулығы ҥшін қорқу 45 34,9 31 27,2 50 36,7 Маңызды себептер жоқ 24 18,6 31 27,2 25 18,4 Тапсырған кезде инфекцияны жҧқтырып алу қорқынышы 25 19,4 18 15,8 19 14,0 Тапсырудан кейінгі асқынулар қорқынышы 19 14,7 15 13,2 25 18,4 Тапсыру кезіндегі ауырсыну қорқынышы 7 5,4 12 10,5 14 10,3 Уақыт тапшылығы 9 7,0 7 6,1 3 2,2 Барлығы 129 100 114 100 136 100 Осылайша, барлық респонденттер ҥшін ГДЖ доноры болудың теріс уәждемесі жалпы алғанда бірдей. Ӛз денсаулығы ҥшін қорқынышты барлығы сезеді (34,9 % , 27,2 % және 36,7 %), бҧл ретте ҚазАТУ студенттерінің дәл осындай бӛлігі ГДЖ доноры болудың себебі жоқ деп жауап берді (27,2 %). ЕҦУ студенттері қан тапсырудан кейінгі асқынулар ҥшін қорқады (18,4%), сондай-ақ 18,4% студентте маңызды себеп жоқ. Барлық себептер ішінде қалғаны тапсыру барысында инфекция жҧқтырып алу қорқынышы (19,4 % ,15,8 % және 14 %). Кесте 6 - ГДЖ донорлығының оң уәждемелері Уәждемелер АМУ ҚазАТУ ЕҦУ абс. % абс. % абс. % Жақынына кӛмектесу 86 83,5 72 70 82 81,2 Демалыс, жеңілдіктер 6 5,8 13 12,6 8 7,9 Қоғамдық жақтау 9 8,7 13 12,6 9 8,9 Басқа 2 1,9 5 4,9 2 2,0 Барлығы 103 100 103 100 101 100 Студенттер арасында ГДЖ донорлығына оң уәждемені зерттеу мынаны кӛрсетті: • АМУ респонденттерінің арасында 83,5 % жақынына кӛмектесуді оң уәждеме деп атады. Екінші орында қоғамдық жақтау ГДЖ донорлығына оң уәждеме (8,7%) болып табылады. Демалыс пен жеңілдіктер 5,8 %. Ҥшінші орында басқа уәждемелер (респонденттердің 5,8%) • ҚазАТУ студенттері 70 % жағдайда АМУ студенттері сияқты жақынына кӛмектесуді ГДЖ донорлығына негізгі уәждеме деп есептейді. Алайда қоғамдық жақтау, демалыс пен жеңілдіктер ҚазАТУ респонденттері ҥшін бірдей маңыздылыққа ие 12,6 %; 4,9 % респонденті басқа себептерді атады – (5-кесте). ЕҦУ студенттердің басым бӛлігі (81,2 %) альтруистік бағытта, яғни жақынына кӛмектесуді оң уәждеме деп кӛрсетті. ЕҦУ студенттер арасында 8,9 % қоғамдық жақтауды қарастырса, сол шамада 7,9 % демалыс пен 9,9 18 43 24 5 7,9 17,8 40,6 23,8 9,9 10,1 16,2 55,6 13,1 5,1 9,3 17 46,7 20 6,7 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 балл 2 балл 3 балл 4 балл 5 балл АМУ ҚазАТУ ЕҰУ Барлығы К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА 157 www.kaznmu.kz жеңілдіктерді оң уәждеме деп қарастырды. Басқа себептерді атағандар – 2 %. Донорлыққа оң уәждемені талдау зерттелетін барлық топта да альтруистік кӛзқарастың жалпы тенденциясын кӛрсетеді. Бҧл туралы студенттер арасында «жақынына кӛмектесу» 83,5 %, 70 % және 81,2% себебі басым болғанын айғақтайды. Осы ретте, демалыс пен жеңілдік тҥріндегі қосымша пайданы іздеу әлеуетті ГДЖ донорының тиісті ниеті болып табылады, бірақ Дҥниежҥзілік денсаулық сақтау ҧйымы тірі донор жасушаларын, тіндерді және мҥшелерін ешбір тӛлемсіз немесе ақшалай баламасындағы басқа сыйақысыз тегін ҧсынылуы тиіс деп есептейді. Қорытынды: Осы зерттеуді тҥйіндей келіп, мынадай қорытынды жасауға болады. 1. Қан донорлығына қатысу тәжірибесі ГДЖ донорлығына деген кӛзқарасына оң әсерін тигізеді, сондай-ақ денсаулық сақтауға сенімсіздік деңгейін тӛмендетеді. 2. ГДЖ арқылы емдеуді қажет етіп отырған жақын адамға кӛмектесу ниеті маңызды уәждемелік фактор болып табылады. 3. Теледидарда, интернет пен БАҚ басылымдарда әлеуметтік жарнаманы дамыту, транспланттаудың және ГДЖ донорлығының проблемалары туралы ақпараттың қолжетімділігі ГДЖ донорлығына оң кӛзқараспен қарайтын студенттердің санын жоғарылатады. ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1 Раисов С.Д., Буркитбаев Ж.К., Карп Л.Л. К вопросу о мотивации донорства гемопоэтических стволовых клеток среди студентов вузов г. Астана. // Вестник Службы Крови России. - № 1. - Март 2012. – C. 14-20 2 Zito E., Sara , Marconi A.M., Saturni V., Cremonesi G. Adolescents and blood donation: motivations, hurdles and possible recruitment strategies.// Blood Transfus. - 2012 January. - 10(1). –P. 45–58. жүктеу/скачать 5,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|