Ана мейірімі,шапағаты,сенімі,үміті
Алып ұшқан қыз қиялы,айбарлы есепші,жыланбауыр трактор тіркеушісі,
Танакөз –аппақ нұрға бөленген,лаулаған нұр жүзді,
Ай тұрды жүзі күлімдеп,ай-ағарған алтын алқадай,Алатау бөркі нұрға жаланған.,аққулар әні мұңдылау.,
Махаббат-батылдық
Шиенелісуі
Мұраттың үйленуі Өмір болған соң талай оқиғалар өткелінде бұлтарыс – қалтарыс та көп болады. Нағыз дос осындай кезеңдерде білінеді. Тар жол, тайғақ кешуде сүрінбей өткендер ғана адамгершілігі мықты жандар достық қасиетін сақтай алады. Ақын поэмасындағы кейіпкерлер қатал сындардан сүрінбей өтіп, өмірдің оңды қағидасын жалғастырушылар болады. Ақын поэмалардағы кейіпкерлер осындай жандар.
Шынында да поэманың оқиғалық бітімінде қиыннан қиысқан қисынды іс-әрекеттерге толы кейіпкерлердің өмірі десекте болғандай, талай тылсым дүниелер оқушының көз алдынан өтеді. Екі достың ғашық болған Танакөзі ол бір махаббаттың мөлдірі, сүйіспеншіліктің сусыны, алғашқы екеуі бірдей гүл ұсынғанда Мұраттың бойынан қызғаныш оты шарпып өтсе де, ес тоқтатып сезімді ақылға жеңдіреді. Танакөзді өзі ішінен қимас, силас досына ұйғарады. Өзі Зеркүлге үйленеді.
Зергүл –жанарында жаңа оянған өжеттіктің нұры бар.,
Бір жігіттке ғашық болған екен,ол жігітпен жолығуға тыйым сапты анасы,ана сөзін жыға алмапты ұяң қыз ғой шамасы.
Қоңыр күз,өткел бермес ашулы Ақсу өзені.
Тойбастар жыры.
Мұрат жанарындағы жас.,өз басының бақытынан биік тұрған көзсіз достық.
Сенімнің жеңіс алып келуі-автордың студент атануы
Шарықтау шегі
Ауылдан келген Қоғамбай хабары
«Даудың басы Даурабайдың көк сиыры» дегендей, Мұраттың апатқа ұшырауы, жас жұбайлардың өмір сынына түсіп, сондағы кешкен күйлері өзгеше еді. Екі аяғынан айрылған Мұраттың мүсәпір хал үстінде Зеркүл оны тастап кетеді.
Бақытсыздық-Мұраттың трактор астында қалып қоюы.
Ана қазасы.
Шешімі
Танакөз бен Мұрат
Өзінің өмірлік шешімін жасамаған Танакөз достық сезіммен адамгершілік қасиетпен жол бастап Мұратқа келеді. Оныментабысады. Міне, осындаақынныңпозициясыайқынкөрінеді:
Мен сен үшін өмірімді қия алам ,асыл досым
Пенделіктен биік ұлы достық
