«полиметалл» АҚ Қызыл жобасының ЭӘӘБ
Фотосурет. 4.14.1: Базарды (жоғарыдағы фотосурет) және ойыншықтар дүкенін (төмендегі
жүктеу/скачать 57,11 Mb. Pdf көрінісі
|
Фотосурет. 4.14.1: Базарды (жоғарыдағы фотосурет) және ойыншықтар дүкенін (төмендегі фотосурет) қоса алып, Әуезов кентіндегі тұрпатты дүкендер
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.14-тарау
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 263
Шалабай кнтінде ең ірі жұмыс беруші "Шалабай" ЖШС шаруа қожалығы және темір жол станциясы болып табылады. "Шалабай" ЖШС ол бүгін қызмет ететін сол түрінде 1996ж. банкротқа ұшыраған басқа шаруа қожалығының орнына 2005 ж. құрылды. Шаруашылық бұл ауданда ең ірі жер иеленушісі болып табылады. Оған Шалабай кентінің айналасындағы 35 000 гектар жер тиесілі. Бұдан басқа, шаруашылық ол қайта құрылатын және "Шалабай" ЖШС тағы бір филиалы ретінде қосылатын және онда тағы 15-50 адамды еңбекке орналастыру мүмкіндігі болатын, шамамен 150 км-де тағы бір ферманы жақында сатып алды.
Компанияның әрекетті қаржы директоры ол енді басқа жерде тұратын бай жергілікті бизнесменді бұл шаруашылыққа ақша салуға көндіргенге дейін, бұрын Шалабай кентінің әкімі болды. 2005ж. шаруашылықта 6, ал қазір - 150 адам (олардың 90% Ерлер) жұмыс істейді. Шаруашылық «Қазақ ақ бас» тұқымды сиырларды өсіруде маманданады. Шаруашылық 150 стырдан және 5 бұадан бастаса да, қазіргі уақытта оған 3000 бас тиесілі. Сонымен қатар шаруашылықта қой (2 000) және жылқы (500) өсіреді. Бұдан басқа, шаруашылық онда бүгінгі таңда 1500 мал басы бар, алматы өңірінде екінші филиал ашты.
«Қазақ ақ бас» тұқымының облыс үшін маңызы зор, неге десең бұндай сиырлар жергілікті фермаларға өсіруға емес, бірақ және Қазақстанның басқа өңірлеріне сатылады. Шаруашылық жұмыскерлерінің айтуы бойынша бұл тұқымның еті дәмімен және теп-тегіс болуымен ерекшеленеді. 1 жасар бұқалардың немесе тайыншалардың бір басы 300-350 теңге тұрады.
Сонымен қатар "Шалабай" ЖШС дәнді дақылдар мен күнбағыс, сондай-ақ мал жаюға арналған шөп өсіреді. "Шалабай" ЖШС "Полиметаллмен" ресми шарты жоқ, бірақ әлеуметтік бағдарламаларды дамытуға қатысты Шалабай кентінің әкімдігімен шартқа қол қойылған. Мысалы, шаруашылық Шалабай және Әуезов кнттерінің көшелерін қардан тазарту бойынша қосымша қызметтерді төлейді, жергілікті тұрғындарды малға арналған шөппен қамтамасыз етеді, сондай-ақ жергілікті мұз айдынының құрылысын бірлесіп қаржыландыруда қатысты.
2014ж. "Шалабай"ЖШС күнбағыстың өнімділігін арттыру үшін 50 ара ұясын сатып алды, олар қазіргі уақытта 6 км радиуста өсімдіктерді тозаңдатады. Ара ұяшықтары шаруашылықтың қандай дақылдары тозаңдатуға мұқтаж, содан тәуелді басқа орындарға жүйелі ауыстырылады. Бұдан басқа, алғашқы жылы аралар 30 итр бал өндірді, ол жергілікті дүкендерде сатылды және ол WAI мамандары айтқандай, сұранысқа ие. "Шалабай" ЖШС басшылығы таяу жылдар балдың өндірісі өседі деп үміттенеді. "Шалабай"ЖШС басшылығы шаруашыл персоналының Жобада бос орындар ашылған кезде, кенішке жұмыс істеуге кетуге қызығушылық пайда болуы мүмкін деп алаңдаушылық білдіреді. Бірақ, олар сонымен қатар Жоба аудан экономикасының өсуіне ықпал жасайды және сөтіп, шаруашылықтың өнімдеріне жергілікті нарықтың кеңейтеді деп, соған байланысты оптимизмді болды.
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.14-тарау
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 264
Шалабай кентінде "Шалабай" ЖШС меншік супермаркет тиесілі, оны шаруашылық жарнама және өз өнімінің жергілікті нарықта сату үшін пайдаланады. Супермаркет сатушылары тұтас алғанда олардың бизнесі жақында "Полиметаллдың" келуінен кейін де Жобадағы өзгерістердің нәтижесінде әсерге ұшыраған жоқ дейді. Олардың айтуы бойынша олар күнде 100–ден 200-ге дейін бөлке нан (50-55 теңге) сатады, бірақ көптеген дәлелдемелер мен бақылаулар кейбір сатып алушылар шұжық пен сосиска алатындарын айтса да, ет мүлде сатпайды. Жұмыртқа сияқты, кейбір негізгі азық-түлік тағамдарының болуы жеткізуден тәуелді ауытқиды.
Әуезов кенті супермаркеті сатышуларының айтуы бойынша олардың бағасы аудан және тіпті облыс үшін жеткілікті жоғары – есептер бойынша Өскеменге қарағанда, 10-20%-ға жоғары болып саналады , сондықтан тұрғындар олардан ең қажеттіні сатып алуға тырысады. Сонымен қатар олар дүкендердің арасындағы бағалардың айырмасы жиі көтеріңкі, негізінде барлығында бірдей баға, неге десең тауарлар сол бір көтерме базардан сатып алынады дейді.
Тұтас алғанда сатушылардың айтуы бойынша Қызыл кеніші қайта ашылған соң, олар айналымдардың көбеюін күтеді. Кейбір сатушылар әлдеқашан "Полиметаллмен" кездесу үшін келетін шетелдік келушілер санының көбеюін атап өтті. Бұл келушілер шырын, шай және базарлық ретінде шоколад сатып алады, бірақ жергілікті халықтан өзгешілігі, алкоголь ішімдіктерін сирек алады.
Жарма ауданы халқының төмен табысы басым болумен үйлесуде, қаралатын жобалық аумақта басым экстремалды климаттық жағдайлардың мәнмәтінінде жергілікті өалықтың көпшілік бөлігін е аз деңгейде әлеуметті әлжуаз топтарына жатқызуға болады. Әуезов кентінің әлеуметтік-экономикалық пішіні экономикалық тұрғыда артта қалған болып қалады, неге десең кеніш жұмысын қамтамасыз ету үшін салынған кент тікелей және жанама еңбекке орналастыру жоспарында тау жұмысытарынан тәуелді. Сол уақытта дәл осы факторлар ауылдық жерде қиындықтарды бастан өткізудің тұрақтылығы мен қабілеттілігін көбейтуге әкеліп соқты. Қиындықтарды бастан өткізудің қабілеттілігі халықтың ауызбірлік мәдениетін қалыптастыруға ықпал жасады. Тұтас алғанда бұл мынада көрінеді: міндеттерді шешуге алқалық тәсіл; материалдық меншікке неғұрлым ұжымдық қарым-қатынас; әлеуметтік тәртіптің және қылмыс қызметінің салыстырмалы болмауы; үлкендерді құрметтеу және мүгедектер үшін және балалардың саулығы үшін ұжымдық жауапкершілік сезімі.
Қиындықтарды бастан өткізу бұндай қабілетке қарамастан, Жарма ауданының тұрғындары бірнеше себептер бойынша әсірсе әлеуметті-әлжуаз болып қалады: кенттердің ірі қала орталықтарынан салыстырмалы географиялық алыстығы, салыстырмалы кнашар әлеуметтік инфрақұрылым және қазіргі уақытта өмір сүру көздерінің салыстырмалы шектеулі диапазоны. Сонымен қатар Қалбатауға дейінгі қашықтығы үшін, жегілікті тұрғындардың әлеуметтік игіліктерге қолдары жетпейді, ол тұрғындар жұмыссыз ретінде ресми түрде тіркелу үшін
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.14-тарау
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 265
Қалбатауға жүгінбеу фактін көрсетеді. Қазақстанда жұмысыздықтың ресми деңгейі еңбек ресурстарының жалпы санынан пайыз түрінде белсенді жұмыс ісдеп жүрген адамдардың санымен өлшенеді.
Әуезов кентінде психологиялық тұрақтылықты және тұрақты экономикалық жай-күйін жоғалтумен байланысты Жобаның ықпалы әсіресе, онда адамдар өмір сүру көздеріне ықпалды бастан кешірген ерекше әлеуметті-әлжуаз топты құруға әкеліп соқты. Әйелдер, балалар, егде жастағы адамдар мен мүгедектер тұтас алғанда Әуезов және Шалабай кенттерінде басым тәуекел топтары болып аталуы мүмкін. Әйелдер үшін еңбекке орналасу мүмкіндіктері Жоба орналасқан ауданда, солай және тұтас алғанда Жарма ауданында тарихи тұрғыдан шектеулі. Аудандық билік өкілдерінің айтуы бойыша Ерлер өнеркәсіпте қамтылған болғанда, Әйелдер негізінде білім беру және мәдениет салаларында жұмыс істейді. Көптеген фактілер жыныстардың арасындағы табыс бірдей деп куәландырады.
Әуезов кенті Әйелдер кеңесінің (ӘК) деректері бойынша бұл бірлестік оларды проблемаларды шешу және жастардың өзара қарым-қатнасының проблемалары үшін шешімдер табу үшін біріктіріп, өз қатарына «жақсы отбасылары» мүшелерін шақырады. ӘК ажырасқайы жатқан жұптарға қарым-қатнастарын қайта қалпына келтіруге көмектесіп, үлкен жұмыс атқарады; нәтижесінде Әуезов кентінде ажырасу деңгейі салыстырмалы төмен – былтырғы жылы бір ажырасу жағдайы.
ӘК мен Әуезов және Шалабай кенттерінің басқа тұрғындары әйелдердің өмірі кейбір кезде, әсірсе олардың жұбайларының тарапынан алкогольдің әсерімен физикалық және моральдік зорлық-зомбылығының нәтижесінде өте ауыр болады дейді. Егде адамдардың және ӘК өкілдерінің айтуы бойынша шекті зорлық-зомбылық жағдайлары ғана полиция мәліметіне жеткізіледі және аудандық сотта қарауға шығарылады. Әйел тұрғындардың айтуы бойынша физикалық қорғау қажет болған жағдайда полициядан басқа баратын жер жоқ.
Шалабай кенті әкімдігінің деректері бойынша Әйелдер жергілікті қоғамда жеткілікті кең танылған. Қазіргі уақытта Шалабай кентінің әкімі, сонымен қатар аурухананың бас дәрігері де, мектептегі кейбір мұғалімдер де, "Шалабай" ЖШС басшысы да, сондай-ақ дүкендердің кейбір иелері де - әйел.
Аудандық деңгейле кенішті ашу билік тарапынан қолдау тапты, олардың айтуы бойынша Жоба жаңа жұмыс орындарын құруды, жоғары және тұрақты жалақыны, салықтар түріндегі округ кірісінің артуын, жергілікті және өңірлік компаниялары өндірісі көлемінің артуын, дамыған әлеуметтік саланы, әлеуметтік инфрақұрылымды жақсартуды және мүмкіндіктерді көбейтуді, өңірге сыртқы инвестициялардың көлемін арттыруды және тұтас алғанда тұрғындар үшін оң келешекті қоса алып, тек оң ықпал жасайды.
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.14-тарау
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 266
Сонымен қатар аудандық билік еңбекке орналастыру ауыл шаруашылық секторынан өнеркісптік секторға жылжиды деп болжайды. Бұны сонымен қатар ол кенішті қайта ашу шаруашылық жұмыскерлері үшін Жобаға жұмысқа ауысу қызығушылығын тудыруы мүмкін деп алаңдаушылық білдірген, "Шалабай" ЖШС негізін қалаушысы және директоры – Шалабай кентіндегі ең ірі жұмыс берушісі растайды. Егер бүкіл Шалабай кентіне кеңірек қараса, әкімдік кенішті ашқан жағдайда қосымша жұмыс орындарын құрылады деп сенеді. Нәтижесінде, әкімдік жергілікті халықтың, жеке алғанда, егер БТӨК жұмыскерлері кеніштегі шудан алысырақ коныстанғылары келіп, Шалабай кентінде үй салғылары келсе, бәлкім өсуін болжамдайды. Билік пен тұрғындаркарьерды ашудан, карьерлік самосвалдардың жүруінің нәтижесінде шаң мен шу жөнінде жалпы алаңдаушылық білдіреді.
Шалабай және Әуезов кенттерінің әкімдіктері кенішті қайта ашумен байланысты барлық тыңдауларға барамыз және ұйымдастырамызы және бұл кездесулер, әдетте, Жоба бойынша құрылыс жұмыстарын бастар алдында өте пайдалы деді. Шалабай кентінде кездесулерге олар кездесуге келеалмайтын азаматтардың атынан сөз сөйлейтін егде адамдарды қоса алып, әдетте 50-60 тұрғын келеді. Әуезов кентінде әр кездесуге 150-180 тұрғын келеді.
Азаматтардың денсаулығы жоспарында ол кеніш жұмыс істеген кездегі 13 жыл бойғы және оны консервациялаудан кейінгі 17 жыл бойғы жұмыс тәжірибесіне негізделетін Әуезов кенті амбулаториясының бас дәрігері "кәсіби аурулар" – яғни оның пікірі бойынша кеніште жұмыс істеумен туындаған және ол оларды кеніш жұмыс істеген жылдары бақылаған аурулар – кенішті қайта ашқан жағдайда қайталанатынына сенімді емес. Оның айтуы бойынша бронхитті және тыныс алу органдарының басқа проблемаларын қоса алып, бұл аурулардың санын таңда өңдеу кәсіпорындарында пайдаланылатын озық технологиялардың арқасында төмендетуге немесе алдын алуға болады. Шалабай кенті ауруханасының бас дәрігері де осылай барлық қоғамдық тыңдауларға барам және "Полиметалл" жобалық қызметті жүзеге асыру нәтижесінде тұрғындардың денсаулығына тәуекелді максималды төмендетуге уәдесін орындайды деп сенем дейді.
Сатушылар кенішті қайта ашу сату көлемінің көбеюіне әкеледі дейді. Бұдан басқа, олар кеніште тұрақты позициялар санының көбеюі адамдар осында вахтаға ғана келмей, Әуезов кентіне және жақын кенттерге тұрақты тұрғылықты жерге көшуін білдіретін болады деп сенімін білдіреді.
Тұтас алғанда Әуезов және Шалабай кенттерінің тұрғындары кенішті ашумен байланысты қауіптену сезімін білдіреді, неге десең соңғы жылдары бұл Жобаның бірнеше иесі ауысты. Олардың айтуы бойынша олардың көбі оң өзгерістерге әкелетін процесстер ақырын жылжитынын ұқса да, олар Жобаның дамуындағы кез келген өзгерістердің нәтижесінде өмірдің жақсаруын күтеді. Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.15-тарау.
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 257
4.15 Жерді пайдалану, жерді ие болу, жерді сатып алу, қоныс аударудың физикалық және экономикалық ықпалы
Жерді пайдалану
Шығыс Қазақстан облысында жерлердің жалпы ауданы 283 300 км 2 (бүкіл Қазақстан аумағының 10,2%) және Жарма ауданында 23 400 км 2 құрайды. Облыс жерлерінің құрамында әр түрлі шөп өсетін далалар, шөлдер, сондай-ақ таулы және тайга биоценоздары бөлінеді. Облыстың солтүстік және шығыс шекараларында ол түсті, асыл және жерде сирек кездесетін металлдардың жоғары болуымен белгілі, Батыс, Орталық және Оңтүстік Алтайдың тау бөктері орналасқан. Алтай тауларының оңтүсітігінде Зайсан шұңқыры орналасқан, ол оңтүстікте Саур- Тарбағатай тауларымен шекаралас. Облыстың орталық бөлігінде таулы жазықтар (Қалба таулары) басым болса да, оңтүстік-батыс және батыс шекараларында биік емес төбелер орналасқан. Облыстың 11,9% жуығы ормандары – Алтау тауларының бойында орналасқан қара қылқанды ормандары алып жатыр. Облыста сонымен қатар қау жапырақты және аралас ормандар, сондай-ақ солтүстік-батыс шекарада қарағай ормандары бар.
Ресми статистикаға келісімді, Шығыс Қазақстанның ауыл шаруашылық өнімі өнідірісінің жиінтық көлемі 229,8 миллиард теңге құрайды. Өңірдің ауыл шаруашылық өнімін мал шаруашылығы және дәнді дақылдарды өсіру өніміне бөлуге болады. 2012ж. өңірдің шаруа қожалықтарымен 224 100 тонн ет өндірілді, ол 2011ж. көрсеткішке қарағанда, 4,5% жоғары. Сүт (739 000 тонна, +2,2%) және жұмыртқа (135,5 миллион, +77,2%) өндірісі 2011 ж. салыстыру бойынша және де көбейді. Сиыр (+6,9%), жылқы (+2,9%) және құс (+10%) бастарын қоса алып, мал басының жалпы саны 2011 -2012жж. аралығында және де көбейді. Шығыс Қазақстанда негізгі шаруа қожалықтары – бұл Камышенский, Приречный Агрофирмасы, Багратион, Қалбатау Тұқым зауыты ААҚ, Антропов БИ, Беловодье, Глубочанка, Е. Зайтенов, Катон-Қарағай маралоты, Выдрихинский ЖШС, СН Дудкин, Гемма, ЯКБ және Жас Қанат.
2012ж. статистикаға келісімді Шығыс Қазақстанда 1218 гектар жер ауыл шаруашылық мақсатта пайдаланылады, ол алдыңғы жылға қарағанда, 3,4% көп. Бұл аудандардан 543 400 га дәнді және бұршақты дақылдарға, 360 300 га майлы дақылдарға, 23 600 га картопке және 8 800 га басқа көкқністерге бөлінді. Тағы 262 600 га малған шөп өсіруге арналған - 2011ж. салыстыру бойынша 2012ж. 25% көп, одан 2 041 000 тонна шөп жиналады. Ауыл шаруашылық дақылдары 264 000 гектарда пестицидтармен және 168 800 гектарда инсектицидтармен өңделеді. Облыстың жалпы ішкі өнімі 580 000 тонна құрады.
4.12.4 сызбада жобаның айналасындағы аумақта қызмет түрлері бойынша жерді пайдалану түрлері көрсетілді: балық аулау, аң аулау және жинау.
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.15-тарау.
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 258
"Полиметалл" заң қызметінің деректері бойынша жоба үшін барлық қажет жер ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді жалға алудың негізінде алынды. Аудандық әкімшілік пен "Полиметаллдың" арасында қажетті құжаттар мен келісімдерге қол қойылды.
2014ж. "Полиметалл"25 үй және қараусыз қалған жанар-жағармай құю станциясын сатып алды – олардың бәрі олардың бөлігі кәсіпорынның СЗЗ шегінде өтетін бір жолдың бойында орналасқан. Бұл, ол "Полиметаллдың" айтуы бойынша әділ және ҚР заңдарына сәйкес өткен процесстің нәижесінде ықпалға 68 тіркелген тұрғын ұшырады. 2015ж. шілде айындағы сауалнама кезінде 13 отбасы әлдеқашан шығып кетесе де, қалған 12 отбасы "Полиметаллдың"рұқсатымен сатып алынған үйлерде бұрыңғыдай тұрып жатты.
WAI көшіру процессінде қатысқан жоқ, бірақ, көшіру "Полиметаллмен" әзірленген, Отбасыларды көшіру жоспарына сәйкес өтті деп атап өту керек.
Сауалнама жүргізу кезінде WAI мамандарымен тұрғындардың өтемақыға қатысты жалпы қанағаттанушылығы маңызды өзгешеленеді деп көрсетілді. Тоғыз сұрақ қойылған областылардан (жеке сұрақ қойылған сатушыларды қоса алып) үшеуі тұтас алғанда процесстің нәтижелеріне қанағатанды. Қалған алты отбасы осы процесске немесе болатын көшудің іс жүзіндегі аспектілеріне байланысты алаңдаушылық танытты.
Сауалнама нәтижелері көшіру, яғни бақшасы бар үйден көшіру немесе табиғи шаруашылықтан қалалық ортада жұмыс іздеу қажеттілігіне ауысу кейбір тұрғындардың өмір сүру көзіне әсер етуі мүмкін дейді.
Лицензияланған ауданда жерді пайдаланудың басты түрі малды жазғы бағу үшін әртүрлі шөп өсетін жайылымдарды пайдалану болып табылады, ол бүкіл Шығыс Қазақстан облысы үшін тұрпатты болып табылады. Топырақтар әдетте аз қуатты, қоректік заттармен бай емес, ал өсімдкітер салыстырмалы қысқа вегетация кезеңімен сипатталады. Топырақтар кеңес дәуірінен бері өңделген қара топырақпен және қызғылт топырақпен көрсетілді.
Әуезов және Шалабай кенттерінде жерді сатып алу округтік әкімдікке жерді сатып алу мақсатын көрсетіп, ресми өтініш беруді талап етеді. Өтініш берілгеннен кейін, қарауға Қалбатауға аудандық әкімдікке тапсырылады. Мақұлданған жағдайда, жер бөлінеді, экологиялық тексеру жүргізіледі және жер басында екі жылға жалға беріледі және содан кейін ғана сатып алынуы мүмкін.
Сиырлар, қойлар мен жылқылар әдетте бақташылардың қарауына тапсырылады, олар айналада далада баққан кезде күні бойы малдарды күтеді және қарайды. Бақташылар сиырларды иелерінен таңғы 5-те алып кетеді. Жануарлар Шалабай және Әуезов кенттерінің айналасында күні бойы жайылып жүреді, ал кешке сағат 7-де оларды үйге айдап келеді (4.15.1
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.15-тарау.
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 259
фотосурет). Қойларды Жаңааулға барлық жайылым маусымға айдап кетеді. Бузаулар Әуезов және Шалабай кенттерінде еркін жүреді. Әр көктемде округтық әікмдіктер онда әкмдіктің өкілдерін, бақташыларды және мал иелерін қоса алып, мүдделі адамдар жиналатын кездесулер өткізіледі. Бұл кездесулерде келешек маусымға әр мал басы үшін жаю бағасы белгіленеді, міндеттемелер белгіленеді, сондай-ақ малдың әр түрі үшін бақташы таңдап алынады және әр бақташыға жаю аумағы тағайындалады. Қалған тұрғындар сияқты, бақташылар Әуезов, Шалабай немесе Солнечный кенттерінде үйлерінде тұрады.
Шалабайда 200-300 малды жаюға жауапты және ірі қара малдың бір басы үшін ай сайын 600 теңге және қойлардың бір басы үшін 350 теңге алатын 3 ресми жалданған бақташылар жұмыс істейді. Әуезов кентінде сауалнама нәтижелеріне келісімді және әкімшіліктің айтуы бойынша кентте бір басына 1000 теңге алатын 4 ресми жалданған бақташылар жұмыс істейді. Мал иелері әкімдікке қандай да бір комиссиялар төлеусіз бақташылардың қолына төлейді. Әкімдіктің деректері бойынша ресми емес, басқалай айтқанда, жыл сайынғы жиналыста тіркелмеген бақташылар жоқ.
Бақташылар олар үшін олар жауап беретін малға, сондай-ақ оларда оларды бағатын жерлерге өте жуық. Бірақ, 2015ж. маусым-шілде айларының аралығында сұрақ қойылған бақташылар, негізінде бұл кәсіпке жаңа келгенелдер. Олардың біреуі былтыр ғана бақташы болды, оғанға дейін ұзақ уақыт бұрғылаушы болып жұмыс істеді.
Бақташылардың айтуы бойынша олардың жұмысы физикалық тұрғыдан олардың өздері үшін, солай және аттар үшін ауыр. Бір бақташы оның жалғыз атына жазда күнде жұмыс істеуге тура келеді деп атап өтті. Бұдан басқа, барлық сұрақ қойылған бақташылар отбасы мен малды жеткілікті асырауды қамтамасыз ету үшін қажеттілікке қарағанда, аз аламыз деп аталап өтті.
Әуезов кенті тұрғындарының айтуы бойынша олар кенттің айналасындағы мемлекеттік жерлерді көкөністер өсіруге немесе малға арналған жайылым ретінде жиі пайдаланады (4.15.3 фотосурет). Қазақстанның заңдарына сәйкес келмейтін, әлеуметтік деңгейдегі бұндай «жазылмаған ережелердің» болуын әкім және де растайды, оның айтуы бойынша тұрғындар олардың иелері болып табылмай, мемлекеттік жерлерді ауыл шаруашылық мақсаттар үшін пайдалануы мүмкін. Әсіресе үйлерінің қасындағы жерлерді. Егер оларға жердің үлкен ауданы қажет болса, олар жиі олар үшін тіпті ақша төлемей, әкмідіктен мемлекеттік жерлерді пайдалануға рұқсат алуы мүмкін.
Шалабай кентінлде ауыл шаруашылық жерлердің көпшілігі "Шалабай" ЖШС тиесілі, олар, жергілікті әкімдіктің сөздері бойынша 3000 гектарға негізінде күнбағыс және жем-шөп бидай, сондай-ақ тамаққа тұтынуға арналған бидай септі. Шалабай кентінің тұрғындары сонымен қатар картоп және малға жем-шөпке шөп өсіреді.
Қызыл жобасының ЭӘЫБ 4.15-тарау.
Желтоқсан 2015 ж. V1.0 соңғы нұсқасы
Бет 260
Аудандық әкімдіктің айтуы бойынша Жарма ауданының 65% жуық халқының бақшалары бар (Фотосурет. 4.15.1-фотосуреті), онда олар өздері үшін, сондай-ақ көршілеріне немесе жергілікті базарда сатуға арналған көкөністер өсіреді.
жүктеу/скачать 57,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|