25
𝐸
𝑥
= 𝐸
0
+
2,303RT
𝐹
𝑝𝐻
𝑥
−
RT
F
ln 𝑎
𝐶𝑙
+ 𝐸
д(𝑥),
(2.8)
𝐸
ст
= 𝐸
0
+
2,303RT
𝐹
𝑝𝐻
ст
−
RT
F
ln 𝑎
𝐶𝑙
−
+ 𝐸
д(ст)
.
(2.9)
(2.8) теңдеуден (2.9) теңдеуді алып тастасақ:
𝑝𝐻
𝑥
= pH
ст
(E
x
−E
ст
+ E
д(ст)
− E
д(x)
)F
2,303RT
.
рН-ты тәжірибе жүзінде анықтау үшін түрлі индикаторлық
электродтар: сутектік, хингидрондық, шыны және т.б. қолданыл-
ады. Соңғы кезде практикада тотықтырғыштар қатысында
және рН-тың кең аралығында қолданылып жүргені:
шыны элек-
трод.
Шыны электрод
(2.1-сурет)
HCl ерітіндісі-
мен немесе басқа да буфер ерітіндісімен
(2)
толтырылған жұқа қабырғалы шарик
(1)
түрінде
болады. Шариктің ішіне хлоркүмісті электродты
(3)
орналастырады. Бұл құрылғыны әдетте қор-
ғаныш түтігімен
(4)
жабады.
Жұмыс алдында шыны электродты біршама
уақыт (бірнеше күн) 0,1 М HCl ерітіндісімен
шаяды. Осы кезде ерітіндідегі сутек иондары
шыны мембранадағы натрий иондарымен ал
-
масып, жүйеде тепе-теңдік орнайды. Шыны
бетінің протондары мен ерітінді протондары
тепе-теңдікте болатын осындай тәсілмен дайын
-
далған электрод рН анықтауда қолданылуы
мүмкін.
Шыны электродының сұлбасы:
Сыртқы ерітінді
𝑎
𝐻
+
(𝑥)
| Шыны мембрана |
Ішкі ерітінді
𝑎
𝐻
+
(1)
Сызбада мембрананың екі жағында да адсорбцияланған
сутек иондары көрсетілмеген. Осылай, шыны электродтағы элек-
тродты реакция шыны мен ерітінді арасындағы ион алмасуға
келтіріледі:
Достарыңызбен бөлісу: