. Импрессивті сөйлеуді зерттеу • Фонематикалық есту. Науқасқа ажырату үшін алдын ала нұсқаулықпен жақын фонемалар беріледі: "ба-па", "да-та", "са-за", егер науқаста экспрессивті сөйлеу бұзылса, оларды қайталау керек, ал сөйлеу моторикасы бұзылса оң қолын "ба", да", "за" (сыңғыр) буындарына көтеру керек.
* Сөздердің мағынасын түсіну. Науқасқа дәрігер атаған суреттерді немесе дененің бөліктерін (мұрын, көз, құлақ) бір–бірден немесе жұп (бәліш–телефон, құлақ-мұрын) көрсетуді ұсынады. "Гусеница", "заусеница", "бочка", "почка", "дочка" сияқты сөздердің мағынасын түсіндіру тапсырмасы беріледі.
* Күрделі логикалық-грамматикалық конструкциялардың мағынасын түсіну: салыстырмалы («Оля темнее Сони, но светлее Кати. Кто самый светлый?»), қайтарымды возвратных («Земля освещается Солнцем или Солнце освещается Землей?») атрибутті («Отец брата и брат отца – одно и то же?»).
* Қарапайым және күрделі нұсқаулықтарды түсіну және орындау • ("Үстел бойынша 3 рет ұстаңыз, қарындаштың астына қойыңыз, сол құлақтың оң қолының көрсеткіш саусағымен түртіңіз" және т.б.).
Дисметрияны зерттеу әдістемесі
Алып, қайта қою (дисметрия) сыны-бір затты тұрған жерінен алып, қайтадан орнына дәл қою қабілеті. Сырқат столда жатқан нәрсені (карандаш, кітап т.б) алып, қайтадан орнына қоюя керек. Мишығы зақымданған адам тапсырманы дұрыс орындай алмайды, зақымданған жарты шар жағына ауытқи береді.
.Аяқ ұшы феномені (Вестфаль феномені)-Дәрігер шалқсынан жатқан сырқаттың тізесін мейлінше жазып (созып), босатып жіберсе, экстрапирамидтік жүйесі зақымданбаған адамның ұшы қалпына келеді, ал науқастікі сол күйінде қалып қояды. Шектен тыс қимылдар (гиперкинез) синдромында аяғының ұшын ұстап тұра алмайды.
Фуа-Тевенар сынамасын зерттеу әдістемесі
Тізе феномені (Фуа-Тевенар феномені)-Дәрігер етпетінен жатқан адамның тізесін бүгіп, өкшесін жамбасына жеткізгенде қалыпты жағдайда оның тізесі жазылып алғашқы қалпына келеді, ал акинетикалық –ригидті синдромда сырқаттың тізесі бүгулі күйінде қалып қояды.
Есеп№14 Науқаста денесінің, аяқ-қолының проксимальды бұлшық еттерінің айналмалы спазмы пайда болған. Басы бүйіріне қарай және артқа бұрылып кетеді, қолдары созылады және арқасының артына кетеді, денесі вертикальді ось бойынша бұрылады. Омыртқа деформациясы анықталады.
Зақымдану ошағын көрсетіңіз? экс жүйе зақымдануы,
Гиперкинездің түрін анықтаңыз Торзиан дистониясы
Зерттеу әдістемесін өткізіңіз.
Критерилер
15 балл
Тәжірибелік манипуляциялар
Манипуляция ны орындау кезектілікпен, коммуникативті компетен цияларды ескере отырып дұрыс орындады
Фуа-Тевенар сынамасын зерттеу әдістемесі
Тізе феномені (Фуа-Тевенар феномені)-Дәрігер етпетінен жатқан адамның тізесін бүгіп, өкшесін жамбасына жеткізгенде қалыпты жағдайда оның тізесі жазылып алғашқы қалпына келеді, ал акинетикалық –ригидті синдромда сырқаттың тізесі бүгулі күйінде қалып қояды.
.Бұлшық ет тонусын зерттеу әдістемесі
Бұлшық еттердің тыныштық күйіндегі серпімділігін дәрігер саусағының ұшымен оларды бірте-бірте қаттырақ басып, саусақ ұшын бұлшық еттің сіңіріне қарай бағыттау арқылы тексереді. Ырықсыз қимылға қарысылық қабілетін тексеру үшін дәрігер сырқаттың қолын немесе аяғын әуелі екі-үш рет оқыс иіп жазады, одан кейін буын тұсын 4-10 рет еппен баяу иіп жазады, әрі-бері қозғайды, ақырын бұрап байқайды. Сонымен дәрігер бұлшық ет серпімділігін жеңуге қаншалықты күш жұмсағаны, ырықсыз қимылдардың барлығының біркелкілігі, байсалдығы, көлемі, агонистер мен антагонистер ара қатынасы және ырықсыз қозғалыстар тоқтатылған сәттегі серпімділік әсері туралы алған деректерге сүйене отырып бұлшық ет тонусы (қуаты) жөнінде тиісті қорытындылар жасай алады. Гипотония, атония, гипертония.
Бұлшық ет күшін зерттеу әдістемесі
Дәрігер бұлшық еттердің белсенді қимыл мөлшерін анықтау кезінде олардың жиырылу күшін көрсетеді. Сырқат адам қимыл әрекеттерін белгілі бір бағытта өзгертіп , мысалы қолын бүгіп немесе жазып , жұдырығын түйіп т.б. отырады да сол қалпында бар күшімен дәрігердің осы қозғалысты күшпен өзгертуіне қарсылық білдіреді. Айталық , шынтақтан бүгілген қолдың қарсылығын жазу үшін дәрігер сырқаттың шынтағын сыртынан ұстап , күшпен жазуға тырысады.
