§ Ырыксыз  еще I (страдательный) Орта к

3)  Мы  помогли  написать  научный  доклад  о  строительстве
современных школ 
• 
Ця
4)  В качестве литературы дано учебное пособие.
5)  Магистранты  Института  строительства  и  архитектуры 
построили  этот дом.
6)  Начался урок- семинар по истории Казахстана.
7)  Делегаты 
научной 
конференции 
поделились 
своими 
мнениями.
8)  Перед  нашим  университетом  установлен  памятник  ученому 
Канышу Имантаевичу Сатпаеву.
9)  Центральная  улица  города  Павлодара  названа  именем 
великого ученого.
10)  Для наших студентов построены Дом студентов, кафе.
' 
4 у 
%
 *  ^ ^ 
т **
 #  ^
7 
Сұрактарга жауап беріңіз, етіс категориясын  көрсетініз: 
Ответьте на вопросы, укажите категорию залога.
•  
* 
+ *  
Я  
Я
 9
• П .  А
1)  Осы  ғимарат кашан салынды?
2)  Сабақ қалай жүргізілді? 
4
3)  Семинар даярлауға баска спуденттер көмектесті ме?
4)  « Үй қүрьрщсы».такырыбы «байынщы окытушы не жазғызды?
5)  Осы мәтінді аудару 
үшін 
сөздікпен пайдаландын ба?
6)  Черепица жабыны үзақ уақытқа шыдай ма ?
. ги и ж іі, каиталаңыз, етіс категориясын аныктаныз: 
Повторите, укажите категорию залога глаголов:
Қазақстан -  БҰҮ мүшесі 
Франп^47К С Р о Т г г р 7 ИКаНЫҢЛ  ҚҮРаМа  ШТЗТГаРЫ’  Үлыбритания,
Франция,  КСРО /СССР/ сияқты  бірнеше  мемлекет  жер бетінде соғыс 
өртін  болдырмау  үшін  БҮҮ  күрды.  Бүгін  оған  175  ел  мүше  регінде 
кіріп  отыр.  1992  жылдың  2-нші  наурызында  176-  мүше  болып 
Қазақстан  қабыдцанды.  Жер  аумағы  жағынан  Қазақстан  ең  іпі 
елдердщ  катарында.  Республика 
Қытай,  АҚШ.  Канада,  Ресей
Бразилия, Австралия, Үндістан, Аргентинадан кейін 9- орында түр  Аі!
10-орында-  Судан мемлекеті.
Үй талсырмасы:
а)  с . 6 , е т „ в   такырыбы  бойынш.  « і „ і „   эрбір  к ,г « п ,р и „ ы « .
сөилем кұрастырыңыз 
(5 сөйлемнен);

каждой
*
 г--- -
(5 предлжений);
ә) сөздікті кайталаныз; 
повторите словарь.
17-сабак
Кітап-сенің 
ақылгой,адал 
доі 
Сен ала білсең, ол бере біледі. 
Өтебай  Турманжанов
(1905-1978)
  .
17-мәтін
Аралык кабырга
Аралык  кабырга  бөлмелердің  арасын 
бөліп 
түрэтын 
уйл
.
н
Б Ш
Н Я І  
° НЫН 
Ш
 
« Ч ж ь и Л ™ , 
В
еткізоеитін касиеті, жеңіл салмағы мен жүқа кабырғасы болып  шегені 
жаксы өткізетін және өртке төзімді болтаны жөн.
ір  және  ею  кабалы  үйлердің  аралык  кабырғасы  негізінен  тек  өз 
салмағын  көтеріп  түратын  болады.Кейбір  жағдайларда  олар  төбе 
жабынынан  салмак  кабыддап,  күш  зүсегін  үидіңВ
Ц
В
Г н М^өменпаТКаРаЛЫ  ЖӘЙ  аРаЛЬ,К І Щ
Я В  арзан  материалдар
Г
е ^ ^ І   ” аРКаДаГЬ'  ЛаЙЛЭР  « « л а д ы .  
ҚЬлданылаін
^ Р'Не  »Ч»Й  аралык 
кабырғалар  ағаштан 
фибролиттан, юрпшгген және жерпл. кгі материаддардан салынады
Агаштан жасалган аралык кабырга
Ш
 І Е
І 1 І Кабырғанын бір' 
Щ
 такгай тіректерінен жасалынып,
^ранкамен  кагылып,  әкті-алебастр  лай ы мен  сыланады.  Бүл 
аралык  кабырғанын дыбыс  өткізбеу  касиегін  арпыру  үшін  оған  киіз 
каптап,  үспне дранка  қагады.Аралык кабырга такта^арын (40-50 мм
> б^
,ріНе  Әрб,р  М ’5  м  кашыктыкта  Каламша  арқылы  бекітед, 
Тактаилардын  жоғарғы  женәне  төменгі  жагын  куысы  бар  жоғарғы 
женәне  төменп  білеулерге  кіргізіп  кояды.  Төменгі  жагын  шегемен 
оекітш, жоғарғы жағын төбегс бекітілген сырыққа кағады.
(Ә. Оспанов)
Сездік
прек
қагылу
кашыктык
бекіту
қысу
калдыру
опора
прибиваться
расстояние
укреплять
зажать
оставлять

беріктік
орнықтылык
дыбыс өткізбеу
төзімді
өрт
салыну
прочность
устойчивость
шумонепроницаемость
выносливый
пожар
строиться
Өз түсінігінізді айкындайтын сұрактар
1 
Аралық қабырға үйдің қандай элементі?
2 
Онын қандай касиеттері болу керек?
3 
1-2 қабатты үйлердің қабырғасы негізінен қандай болады?
4 
Жәй аралык қабырғаларда кандай материал колданылады?
17-мәтін бойЫнша тапсырмалар
■
'•И
*;  ^ 
щ Ы г  т
 1
1 
Мәтінді окыныз, аударыныз. Етіс категориясын көрсетініз 
Прочитайте текст,переведите. У кажите категорию залога.
2 
Эпиграфка назар аударыныз, етіс категориясын аныктаныз 
Обратите внимание на эпиграф, укажите категорию залога.
ф
3
 
Мына 
етістіктердің 
берілген 
формасында 
сейлемдер 
кұрастырыңыз, етістіктің шактарын көрсетініз:
Составьте  с  данными  глаголами  предложения  (в  данных  формах), 
укажите время глаголов:
Үлгі: Салынды -   Мектеп салынды - өткен шақ 
Тексерілді, есептелінеді,  жасатты, сипаттаңыз, орналастырды
«Етістіктін  райлары»  атты   кестеге  назар  аударыныз, 
8-мэлн 
бойынша берілген тапсырмаларға арналган кестені еске түсіріңіз:
Обратите внимание на таблицу «Наклонения глаголов» по 8-тексту :
Етістікіін  райы  наклонения Мысалдар
глаголор
Примеры

Ашык 
рай 
(изъявительное
наклонение)
А
Университетте конференция өтті 
Ертең диспут  болады 
1 
казақ драма театрына бардык
Һ 
- „ - М
| ^  . 
*  * 
- *м| :
Буйрык 
рай 
(повелительное 
наклонение)
Шартты 
рай 
(условное 
наклонение)
■
—---- -— — —------ -
1 Барайын-барайық
Бар
Барыңыз 
Барсы н
Барсам, барсақ 
Барсан, барсаңдар 
Барса
І  Қалау 
рай 
(желательное 
! наклонение)
~ 
—  -.  -1
—
  * —....—_... 
_
Көргім келді-келеді-келіп тұр
4 
3-жаттыгуда берілген етістіктердін  райларын  корсетінп 
Укажите наклонения глаголов, данных в 3-упражнении.
5 
Орыс тіліне аудараыныз, етістіктердін райларын көрсетініз: 
переведите на русский язык, укажите наклонения глаголов:
Аралык кабырға бөлмелердің арасын боледі.
Аралык қабырганы кірпіштен салайық!
Бүндай кабырға жергілікті материалдан салынса, арзанга түседі.
6 
Қазак тіліне аударыныз, етістіктін райларын белгіленіз: 
Переведите на казахский язык,  укажите наклонения глаголов:
Мы построили перегородку.
Перегородки стройте из дерева.
Мы составили  план дома.
Охарактеризуйте  /сипаггау/  практический  эффект  от  использования 
местных материалов.
Выполните контрольную работу по теме.
Если найду материал, то подготовлю доклад.
Я хочу написать реферат по теме « Аралык қабырғаны салу».
Мы хотим пойти на концерт оркестра имени Курмангазы.
7 
Сөйлемдерді толыктырыцыз, етістіктерді..
Дополните предложения, поставьте глаголы

а)  .  .  .  а іііык  рай  формасына  койыны?  (в  изъявительном 
наклонении)
Қабырға ағаштан...
Аралық кабырға  ... 
Щ
б) 
. . .   бүйрык  рай  формасына  қойыңыз  (в  повелительном 
наклонении)
Бұл  ай м ақта... 
^
Арзан материалдан . . .  
.
в ) . . .  шартты рай формасына қойыңыз (в условном наклонении)
Төбе жабынынан салмак......... ....
Аралық қабырға ды бы с.......... , . . .
г)... . .  калау рай формасына қойыңыз (в желательном наклонении) 
Мен коттеджді  ..........  
1 
- 
Щ
Біз үй салу өнерін..........  
'  |
4
8 
«  Үйдің  күрылымдык  элементі»такырыбы  бойынша диалог 
қүрастырыцыз 
' 
‘ 
]
По теме «Үйдің қүрылымдық элементі» составьте диалог.
Еске  тусіріңіз,  кайталаныз.  «Марапаттау»  сөзін  ашык,  калау,
бүйрық,  шартты  рай  формасына  қойып,  әрқайсысымен  сөйлем
күрастырыныз:
От 
глагола 
«марапаттау» 
образуйте 
форму 
қалау, 
ашық, 
шартты,бүйрық рай, составьте с каждым  из них предложение:
Казакстан  наградалары
ордендерімен,  медальдарымен 
Мемлекет дамуына зор үлес қосқан азаматтар марапатталады.
Мемлекеттің  ордендері:  Алтын  қыран  ордені, 
Халык 
Каһарманы  ордені,  Отан  ордені,  Айбын  ордені,  Парасат  ордені,
Құрмет  ордені, 
Даңк  ордені,  Достық  ордені.  Мемлекеггің 
медальдары: Ерлік үшін, Жауынгерлік, Ерен еңбек үшін, Шапағат.
Қосымша тапсырма:мәтінді орыс тіліне аударыңыз:
Үй тұрмысында қажетті кұрылыстар 
Бөліиіп  берілген  жер  учаскеге  үй  салумен  қатар,  басқа  да 
түрмысқа қажетп  күрылыстарды (қүдық, әжетхана,  погреб және т  б ) 
салады. Бүларды салғанда да үкыптылық пен белгілі бір тәртіп керек.
Қапалық,  аудандық не  ауылдық жерлерде су  қүбыры  болса,  онда 
сумен  қамтамасыз  ету  жәйі  шешіледі.  Көшеде  әрбір  150  метрдей

жерге  су  колонкасын  кояды,  не  су  трубаларын  үй 
іщіне 
кіргізеді.  Су 
күбыры  ауылдык  жерлерде  болмаған  кезде,  жер  астындага  су 
денгейіне 
жеткізе 
құдык  қазылады. 
Бір 
құдықтың  бірнеше  үйді
камтамасыз еткені жөн.  Бүлай салынған  күдықты тез бітіреді және бір 
үйге арзанға түседі.
Ен 
к®п  тарағаны  шахта 
тәріздес  қүдықтар.  Олардың 
ішкі 
жағын 
1x1  м 
етш 
алып, қабырғаларын ағашпен (емен, бал қарағай, қандағаш) 
бекітеді.  Жішшке  бөренеден  не  тақтайдан  салынған  қабырғаларды 
жер бетінен  70 -  
80 см 
көтереді.  Қүдыкқа 
қақпақ,  қалқа 
және шығыр 
(дөңгелек 
айналма) 
жасайды.Дөңгелек 
айналмаға 
шынжырға
байланған  шелекті  бекітеді.  Сонда  қүдыкка  кез  келген  шелек 
салынбайды және оған шаң-тозаң түспейді.
Қүдыктың  айналасына  кою  етіп  дайыдалған  лай  салып.  катгы 
ныгыздайды.  Лайды  салу  үшін  күдықтың  ағаш  қабыргаларының 
аиналасын  терендігі  1,2  м,  жоғарғы  ені  мен  төменгісін  1  және  0,5  м 
етш казады. Оған салынған лайды сыртына қарай еңкіш салып, бетіне 
тастарды  реттеп  кояды.  Қүдыктың  түбіне  тастарды  реттеп  кояды. 
Қүдыкгың түбіне ірі  күмды, оның үстіне  киыршык тас салады.  Шахта 
іспеттес  күдык казу 32-суретте  көрсетілген.  Терендігі  12 
метрге 
дейін 
жететін  қүдықтан  су  шыгару  үшін  маркасы  С-206А  кол  насосы  ал 
одан  болғанда  центрден  тепкіш  СВ-4,  6,  8  насостары  пайдаланылады. 
Қол  насостарга  Караганда  центрден  тепкіш  насостарды  койған 
ынғайлы.  Бірақ  та  оны  койган  кезде  күдык  кабырғасынан  арнаулы 
ойык  орнатады  және  оган  труба  ішімен  электр  куатын  жалгайды. 
Насосты  жүмыска  қосып,  ошіретш  тетікті  сыртта  ағаш  бағанаға 
бекітілген  жәшікке  орнатады.  Насос  керекті  кезде  электр  куатын 
жүмсап  жүмыс  істейді.  Қүдыктагы  суды  насоспен  шығарғаи  кезде 
үйге  су  жүйесін  орнатуға  болады.  Онда  керекті  уақытта  шатырға 
орнатылган бакты сумен толтырып түрады.
(Ә. Оспанов)
Үи тапсырмасы:
а) эпиграфта берілген етістіктердің райын көрсетіңіз; 
укажите  наклонения глаголов, данных в эпиграфе;
э) «ҮЙ салу - енер» такы ры бы   бойынша кы скаш а&

жүктеу/скачать 13,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: