Атауы:Адам саусақ терісінің денешігіндегі сезу нервісінің қаптамасы  Орналасуы

қалта ядросының айналасындағы нервтың сақинаспиральді сезгіші ; 6-қаңқа 
бұлшықет талшығы ; 7-нерв 
1) Атауы: Адам саусақ терісінің денешігіндегі сезу нервісінің қаптамасы 
2) Бояуы: Күміс азотты қышқылмен импрегнацияланған 
3) Бояуына сипаттама: препарат күмістің азот қышқыл ерітіндісімен, содан кейін 
тотықсыздандырғыш заттармен өңделеді.Нәтижесінде босатылған күміс дәнекер тіннің 
белгілі бір талшықтарына түседі. Ретикулярлық (аргирофильді) талшықтар қара түске, 
коллаген талшықтары - қоңыр, ал жасуша ядролары - ашық қоңыр түске боялады. 
4) Құрылысының ерекшелігі: 1- бұлшықет талшығының көлденең жолағы; 2-жұмсақ нерв 
талшығы; 3- моторлық түйме; 4-леммоциттің ядросы; 5- бұлшықет талшығының көлденең 
жолағының ядросы; Сезімтал нерв ұштары –денелері жұлын ганглийлерінде және 
олардың аналогтарында –ми түйіндері мен перифериялық вегетативтік ганглийлерінде 
орналасқан сезімтал нейрондар дендриттерінің ұштық аппараттары. Пластинкалы Фатер – 
Пачини денешесі –ең ірі және көп таралған капсулданған нерв ұшы. Олар терінің 
дермасында (әсіресе саусақ терісінде), шажырқай, ішек, қуық қабырғасының және басқа 
ішкі мүшелердің дәнекер тінінде орналасады. Пластинкалы денешелер –тіндік 
барорецепторлар, яғни мүшелерге түскен қысымды, мүшеішілік керуді және вибрацияны 
қабылдайды. Олар пішіні сопақша келген құрылымдар. Өлшемдері 0,5-1 мкм*2-5 мм 
денеше үш құрамдастан құрылған: 1) Сезімтал нерв терминальінен; 2) Глиялық ішкі 
колбадан; 3) Дәнекертінді капсуладан (сыртқы колба). Нерв терминалі –рецептордың ішкі 
колбасына кірер жерде миелинді қабығынан айырылған сезімтал нерв талшығының 
ұштық бөлігі. Пластинкалы денешенің ішкі колбасы, нерв терминалін жан –жағынан 
концентрикалық 
жарты 
шеңберлер 
түрде 
қоршайтын 
жалпақтау 
келген 
нейролеммоциттерден құрылған. Сондықтан ұзына бойғы кесіндіде пластинкалы денеше 
бойлық кесілген пияздың басы сияқты көрінеді. 
5) Орналасуы: Ең ірі және көп таралған нерв ұшы. Олар терінің дермасында, шажырқай, 
ішек, қуық қабырғасының және басқа ішкі мүшелердің дәнекер тінінде орналасады. 
6) Қызметі: Пластинкалы денешелер –тіндік барорецепторлар, яғни мүшелерге түскен 
қысымды, мүшеішілік керуді және вибрацияны қабылдайды. 

Бояуы: Электронды микросурет 
Қозғалтқыш нерв ұштары, қозғалтқыш нейрондардың соматикалық және вегетативтік 
жүйесіндегі ең соңғы аппараты (ұшы) болып табылады. Бұлардың қатысуымен нерв 
импульсі жұмысшы мүшелерге таралады 
1) Атауы: Рефлекторлық доғалардың қарапайым схемасы 2) Бояуы: жоқ 
3) - 

4) Құрылысының ерекшелігі: А-қарапайым екі мүшелі рефлекторлық доға, Б-қарапайым 
үш мүшелі рефлекторлық доға; 1- жұлын ; 2-жұлын түйініндегі нерв клеткасының 
псевдоуниполярлы сезімталдығы; 3- терінің бүртікті қабатының рецепторы; 4-жасушаның 
сезімтал дендриті ; 5- жасуша сезімталдығының нейриті; 6-нерв жасушасының қимылы ; 
7-нерв жасушасының қимылдық невриті; 8-бұлшықет ұшының нервтік қозғалысы; 9- 
артқы түбіршек; 10- алдыңғы түбіршек; 11-орнатылған нейрон; 12-артқы мүйіз; 13- 
алдыңғы мүйіз; 14-аралық зона; 15-бүйірлік мүйіз; 16-орталық канал. Рефлекторлық доға 
–нерв импульсін сезгіш нейронның рецепторынан жұмысшы ағзадағы эффекторлық ұшқа 
дейін жеткізуді қамтамасыз ететін, бір –бірімен синапстар арқылы байланысқан 
нейрондар тізбегі. Рефлекторлық доға 5 бөлімнен тұрады. 1. Рецепторлар (сезгіш нерв 
ұштары) –тітіркендіргіштердің әсерін қабылдайды. 2. Афференттік нейрондар –өз 
өсінділерімен рецепторларды ОНЖ –мен байланыстырып, сигналдың орталыққа тебуін 
қамтамасыз етеді. 3. Эфференттік нейрондар –аксондары арқылы нерв импульстерін 
орталықтан перифериялық жұмысшы ағзалар мен тіндерге жеткізеді. 4. Аралық не 
ендірме нейрондар –рефлекторлық доғаның орталық бөліігі немесе нерв орталығы, 
афференттік нейрондар мен эфференттік нейрондарды байланыстырады. 5. Эффекторлар – 
тітіркендіргіштерге сәйкес жауапты қайтаратын орындаушы ағзалар. Қарапайым 
рефлекторлық доға –рецепторлық және эффекторлық нейрондардан тұрады, яғни мұнда 
сезгіш нейрон қимылдатқыш нейронның денесімен тікелей түйіседі. 
5) Орналасуы: Қарапайым үш мүшелік рефлекторлық доғада рецепторлық пен 
эффекторлық нейрондардың арасында тағы үшінші –ендірме немесе аралық нейрон 
орналасады. 
6) Қызметі: Мұндай рефлекторлық әрекеттер организмге сыртқы ортаның өзгерілуіне 
немесе организмнің өзіндегі өзгерістерге бейімделуге қажет автоматтық еріксіз 
реакцияларды орныдауға мүмкіндік береді. 

жүктеу/скачать 6,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: