Программа Форма ф со пгу
- тақырып. Дыбыстарды қарастырудың аспектілері
жүктеу/скачать 0,6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5- тақырып. Дыбыстардың түрлері және дыбыстар тіркесі. Дауысты дыбыстар. Дауыстылар мен дауыссыздар.
- 6- тақырып. Дауыссыз дыбыстар.
| 4- тақырып. Дыбыстарды қарастырудың аспектілері.
Жасалым (артикуляция). Дыбыстау мүшелерінің түрлері, жұмысы. Актив мүшелер: тіл, ерін, жұмсақ таңдай, дауыс шымылдығы. Тіл дыбыстарын жасауға олардың қатысын білудің маңызы. Айтылым (акустика). Дыбыстардың пайда болуы. Тіл дыбыстарына тән ерекшелік. Дыбыстың қарқыны, күші, тембрі, созыңқылығы. Дауыс пен салдырдың пайда болуы. Дауыстылардың дауыстан пайда болатыны. Дауыссыздарға салдыр мен дауыстың қатысуы, оны білудің маңызы. Айтылым мен жасалымның үндесім, үйлесімге қатысы. Естілім. Кез келген дыбыс естілім арқылы қабылданатыны. Тіл дыбыстарының сапасын анықтауда естілімнің маңызы. Айтылым, жасалым, естілім аспектілерінің қарым-қатынас құралы тілдің қызметін қамтамасыз етудегі рөлі, фонологияға қатысы. Қазақ тілі фонологиясының үндестік заңдары негізінде іске асатыны. 5- тақырып. Дыбыстардың түрлері және дыбыстар тіркесі. Дауысты дыбыстар. Дауыстылар мен дауыссыздар. Тіл дыбыстарының дауыстылар мен дауыссыздар болып бөліну себептері. Дауыс, салдырдың қатысы, ауа жолы, сөйлеу аппараты, буын, екпін. Бұлардың әрқайсысына тән негізгі сипаттар. Қазақ тілінде дауыссыздардың дауыстыларға тәуелді болып тұратыны. Дауыстылар,оларға тән сипаттар. Дауыстылардың зерттелуі. Олардың санын анықтаудағы ала-қлалықтар, себебі. Орыс тіліндегі дауыстылардың саны, сапасы. Қазақ дауыстыларының санын анықтауға қатысы. Байырғы қазақ тілі мен қазіргі қазақ тіліндегі дыбыстар. Дауыстыларды жіктеу мәселесі. Жуан (а, о, ұ, ы, у) және жіңішке (ә, е, ө, ү, і, и) дауыстылар. Бұлай бөлудің тілге негізделетіні. Еріннің қызметін қарай еріндік (о, ө, ұ, ү, у), езулік (а, у, ә, ы, і, е, и) болып жіктелетін себебі. Жақтың қатысына: ашық (а, ә), жартылайашық (о, ө, е), қысаң (е, ұ, ү, ы, і, и, у) болып жіктелу себебі. Тіл,ерін, жақтың дауыстыларға қатысын білудің маңызы. Дифтонг дауыстылар. 6- тақырып. Дауыссыз дыбыстар. Дауыссыздар, олардың жалпы сипаты, саны, сапасы. Байырғы қазақ тіліндегі дауыссыз фонемалар мен қазіргі қазақ тіліндегі дауыссыздар. Орыс тіліндегі дауыссыз фонемалардың саны, сапасы. Қазақ тілі дауыссыздарына қатысы: ұқсастық, алшақтықтары. Дауыссыздардың жіктелуі. Дауыс, салдырдың қатысына (айтылымына) қарай үнділер (л, м, н, ң, р, й, у), ұяңдар (б, г, ғ, д, ж, з, в) және қатаңдар (п, к, қ, т, ш, с, ф, х, һ, ч, ц) болып бөлінетіні. Бұларды білудің маңызы. Дауыссыз фонемалардың жасалымына (артикуляциясына) қарай ерін (б, п, м, у, в, ф), тіл және көмей (һ) болып бөлінуі. Бұларды нақты білудің маңызы. Қос фокусты (ж, з), аффрикат (ц, ч) фонемалар. Айтылу (ауа) жолына қарай дауыссыздардың шұғыл (б, п, т, д, к, қ, м, н, ң, ц, ч), ызың және діріл (р) болып бөлінуі. Оларға тән ерекшеліктер. Дауыстылар қоршауындағы шұғылдардың айтылуындағы ерекшеліктер. Дауысты, дауыссыз дыбыстардың айтылу, жазылуына байланысты кездесетін түрлі ерекшеліктер. Ахмет айтатын тоң дыбыстар, олардың қолданылуындағы ерекшеліктер. Тілдегі фонемаларды анықтауға қатысы. Кірме сөздерде ғана кездесетін дауыссыздар. Қазақ тілінде диалектілік көріністің, әдеби тілге қатысы. жүктеу/скачать 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|