Психология педагогика және және и
жүктеу/скачать 12,4 Mb. Pdf көрінісі
|
практ
| ПЕДАГОГИКА ЖůНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№1, 2015 материалдық жағдайына, байланысты болып отыр. ůлеуметтік қатынаста депривациялық фактор ǩлеуметтік жіктелудің күннен күнге тереңдеуіне жǩне қала мен ауыл арасындағы айырмашылыққа байланысты болып отыр. ůлеуметтік депривацияның көрінісінің бірі ретінде еліміздегі жартылай жетім жǩне жетім балалар санының көбейіп отырғандығын айтсақ болады. Бұл проблема барлық мемле- кеттерде бар мǩселе. Бірақ-та тірі ата-анасы бар кезде жǩне олар мемлекет үшін товарға ай- налып отырған кезде жаңа көрініс-ǩлеуметтік жетімдердің көбею қаупі туындауда. ůлеуметтік жетімдер дамуының себебі- қоғам өз мүшелеріне отбасылық, аналық боры- шын өтеуге жағдай тудырмай, жауапкершілік, махаббат, аяушылық жǩне мейірімділік сезі- мін қалыптастырмай отыратындығында. Мем- лекет пен сол елдің азаматының арасындағы қатігездік, немқұрайлық ата-ана мен бала арасындағы қатынаста өз көрінісін табады. Қазақстан қоғамының жоспарлы экономи- кадан нарықтық, тоталитарлық жүйе ден демо кратиялық жүйеге ауысуы ескі проб ле- малардың шиеленісуіне жаңа проб ле ма лардың соның ішінде жастар ортасын да да пайдала- нуына ǩкеліп соғуда. Балалар мен жастардың ǩлеуметтік проблемалары - халық арасындағы ерекше ǩлеуметтік – демографикалық тобы- ның өздері жǩне қоғам үшін маңызды сала- ларындағы проблемалары. Бұл проблема- ны шешу үшін өскелең ұрпақтың жǩне оны ǩлеуметтендіру институтының белсенділігін ғана емес, мемлекет пен қоғам тарапынан ар- найы саясаты қажет етеді. Қǩзіргі кезеңде жастар арасындағы ǩр- түрлі ұйымдар өз тарапынан өскелең ұрпақты тǩрбиелеуде барынша жұмыстар атқарып отыр. Олар ǩр түрлі мерекелік шаралар- ды ұйымдастыру барысында осы жастар- ды жұмылдырып бірге жұмыс істей отырып оларды өздерінше тǩрбиелейді. Бұл идея не- месе ұйым жұмыстары тек қана жастарды ǩлеуметтік педагог қана тǩрбиелеп қоймай олар жастар арасында мұндай қоян қолтық аралас, жастардың өзін-өзі тǩрбиеленуіне де үлкен үлесін қосады. Мұндай жағдайларда ǩлеуметтік педагог тек өз тұрғысынан ғана емес, жастарды жұмылдыра отырып бірлесе жұмыс істегендері жөн. Жастар ортасында жүйелі жǩне құрылымдық дағдарыспен қатар жастар саясатын іске асыратын мемлекеттік органдарды құру, оны мамандармен қамта- масыз ету мǩселесі де өткір мǩселеге ай- налды. Ол маман ǩлеуметтік педагог болып есептеледі. Жастар санасында өзекті дүние-өмірлік проблемаларының алуан түрлілігі болып саналады. Елімізде ǩлеуметтік жұмыстың кǩсіптік деңгейге көтерілуі-маңызды мǩселе. Бұл мамандықтың болашағына, мемлекеттің ǩлеуметтік саясатының жастар саясатының өзекті проблемаларының шешілуіне кадрлар сапасының тигізер ǩсері мол. Жалпы білім беретін мектептердегі неме- се арнайы қиын балаларды оқытатын мек- теп интернаттарында ǩлеуметтік педагогтар- дың жұмыс ерекшеліктерін айырықша атап өту керек. Өйткені арнайы интернаттарды жеке алып қарасақ, мұнда тǩрбиеленушілер аптаның 5-6 күні осы мекемеде тұрып, білім алады. Ата-анасының тǩрбиесімен ақыл кеңесінен олар ǩлеуметтік педагогтың ақыл кеңестеріне жүгінеді. Ал, кейбір балалар мүлде ата-анасы тǩрбиесінен мүлде алшақ жандар. Осы орайда Павлодар қаласының ар- найы мектеп интернатында жұмыс істей оты- рып, мен ǩлеуметтік жағдайлары шектеулі, қамқоршы қарамағында тǩрбиеленіп отырған балалардың, білім беру мекемелерінде қолайлы орта құруға, оқушының педагогтардың тұл- ғалық мǩселесін шешуге ǩлеуметтік орта мен бала арасында кең байланыс ǩлеуметтік педа- гогтар білім беру мекемелерінде қолайлы орта құруға, оқушының, педагогтардың тұлғалық мǩселесін шешуге ǩлеуметтік орта мен бала арасында кең байланыс жасалып отырғанына аталмыш мамандардың ǩсері өте зор екеніне көз жеткіздік. Балаларды ǩлеуметтік – педагогикалық қол дау – баламен бірге оның өзіндік көзқа- ра сын, мақсатын, мүмкіндігін анықтау үшін жǩне қоғамда қалыпты өмір сүруге кері ықпал кедергілерді жою үшін жолын анықтау. Өмір сүруіне, қарым-қатынасына, өзін-өзі тǩр биелеуіне, алдына қойған мақсатына жету 87 Педагогикалық жǩне психологиялық ғылым - қоғамға - Педагогическая и психологическая наука − обществу жǩне адамгершілік қасиетін сақтап қалуына көмектесу. ůлеуметтік педагогты ǩлеуметтік қызмет- кердің бір түрі деп санау қателік болар еді. Оның қызметінің негізгі сферасы социум – ǩлеумет. Негізгі басымдық бала мен отба- сы, бала мен тұрғылықты жеріндегі жақын ортасының арасындағы қарым-қатынасын зерттеуіне беріледі. ůлеуметтік педагог бала- лармен, оның отбасымен көршілік ортасымен жұмыс жасайды. Оның қызметінің мақсаты-социумда бала- лар мен ересектердің ǩлеуметтік маңызы бар, профилактикалық қызметін ұйымдастыру, баланың дамуын, білім алуын ǩлеуметтік қолдау. ůлеуметтік педагог, біріншіден, мүмкін ді- гінше проблеманың алдын-алуына тырысады, проблеманы тудыратын себептерді анықтайды жǩне уақытында оны жойып отыру, адам бойындағы олардың қарым-қатынасындағы ǩртүрлі ауытқушылардың алдын-алып, оты- ру, осы арқылы қоршаған ǩлеуметтік орта- ны сауықтырып отырады. ůлеуметтік қыз- меткер проблеманың алдын-алумен емес, проблеманың өзімен жұмыс жасайды (алко- голизм, нашақорлық, ǩлеуметтік депрессия, қаңғыбастық, ауру, өзін-өзі қызмет ете ал- маушылармен, мүгедектермен, стихиялық зіл-зала, көші-қонмен, жанының күйзелуі ǩлеуметтік бейімделу) арнайы көмектің түрін, арнайы мамандануды қажет ететін (қарт адам- мен жұмыс, босқындармен, ǩлеуметтік риск тобына жататын адамдармен жұмыс) Сонымен қатар, ол арнайы жас ерекшеліктері бойынша топтардың (балалар, жасөспірімдер, жастар, қарттар) мекемелердің, микроорталықтың ерекше сфераларының (ауыл-ǩскери бөлім) ǩлеуметтік проблемаларын шешуге маманда- нуы да мүмкін. ůлеуметтік қызметкер мен ǩлеуметтік педагогтың кǩсіптік қызметтерінің жұмыс- тарының түрі мен ǩдістемесі бір-бірімен қиылысып жатқанымен ǩр маманның өзіндік айырмашылықтары бар. Дегенмен ǩлеуметтік қызметкер жұмысының нǩтижелілігі ǩлеу- меттік педагогтың жұмысымен тығыз бай- ланысты, тиісінше ǩлеуметтік педагог жұ мысының нǩтижелілігі де ǩлеуметтік қыз- меткердің қорытындысынсыз жоққа шығар еді. ůлеуметтік педагог бірінші кезекте тұлға мен отбасы қорғауға арналған мемлекеттік – қоғамдық ǩлеуметтік қызмет көрсететін меке- мелер мен ұйымдар арасын байланысты рушы буын. ůлеуметтік педагог – өсіп келе жатқан тұлғаның мүддесін, заңдық құқын қорғаушы. ůлеуметтік педагог-сырттан бақылаушы емес, ол балалар мен ересектердің бірлескен қызметінің тікелей қатысушысы, сонымен қатар – бұл қызметтің жетекші ұйымдас- тырушысы. Оның барлық күш жігері адам- ды ǩрекетке, ǩлеуметтік инициативаға қиын жағдайдан шығу жолын іздеуге оятуға бағыт- талады, адамдардың проблемасын өздері шеше алуына көмектеседі. ůлеуметтік педа- гогты рухани жетекші, тǩлімгер десек те бола- ды, себебі ол жылдар бойы баламен, оның от- басымен жұмыс жүргізеді, ǩлеуметтік, жалпы адамзаттық құндылықтардың қалыптасуына ықпал етеді. ůДЕБИЕТТЕР 1 Ситник А.И., Мисько А.В. «Методиче- ская помощь социальному педагогу образо- вательного учреждения по ведению текущей документации» − М. Академия, 2005. 2 Шентенко Н.А., Воронина Г.А. «Методи- ка и технологии работы социального педаго- га» − М., Академия, 2002. 3 Аскеров Н.В., Белова Е.В., Мельникова Н.А. Шпаргалка по социологии. − М.; 2000. 4 Арыбаева К.М. «Девиантты мінез- құлық жасөспірімдерімен түзетушілік-педа- гогикалық жұмыс атқару» − Шымкент, 2012. 5 Тесленко А.И., Керимбаева М.С. Про- филактика подростковой девиации: Теория и практика − А. 2005. 6 Тесленко А.И. Социальная педагогика: Введение в специальность. − А. 2005. 88 ПЕДАГОГИКА ЖůНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ №1, 2015 М.Т. БАЙМУКАНОВА, Ж.Х. КЕНДИРБЕКОВА Карагандинский государственный университет им.Е.А. Букетова zhanaret@mail.ru г. Караганда, Казахстан жүктеу/скачать 12,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|