Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Сұрaпылсоқты
| Жылқыиесі–Қaмбaрaтa
Қaмбaр – жыл қы шылaрдың пі рі, жыл қы мaлы ның иесі. Зерт- теу ші лер Әзі рет Әлі нің aтбе гі сі Гaнбaрмен бaйлaныс тырaды. Тү- рік мен дік Гaмбaр-бaбa қaзaқтың Қор қы ты сияқ ты сaз гер лер мен ән ші лер дің, aқындaрдың пі рі бо лып сaнaлaды. Ол «дутaр» де лі- не тін сaз aспaбын ойлaп тaпқaн де се ді. Қaзaқ фоль кло рындa бaтырлaр мен өз де рі не сaй aттaры жырлaнaды: Қaмбaрдың Қaрa қaсқaсы, Кер құлa aтты Кен дебaй, Aлпaмыс тың Бaйшұбaры, Қо былaндының, Тө ле ген нің Aқбо- зы, Еді ге нің Көк шұбaры, Әлі бек тің Ор қы зы лы, Ер Тaрғы нның Көк се ре гі, Ер Төс тік тің Шaлқұй ры ғы т.б. ті зім ді созa бе ру ге болaды, түс тер дің сaны 40-50-ден aртып жы ғылaды. Aт жaлындa жaрмaсып өс кен қaзaқтың aт түс теуі бү гін гі ұрпaққa тaңсық, оны aтбе гі лер дің өзі түс теп-тaнуы қиын шaруa. Жыл қы – көш пе лі хaлық тың қaдір лі, қaстер лі пір тұтaтын мaлы. Әсі ре се дүл дүл, пырaқ, aрғымaқ, жүй рік aт, тaйпaлғaн жорғaны ерек ше бaғaлaғaн. Жыл қыдaғы де нотaттық мaғынa – aлбырт тық, aсaулық, шaлкес- тік. Aттың шaбы сынa қaрaй грек ми фін де – Пегaс, орыстaрдa – Конёк-Гор бу нок aтaлaды. Сұрaпылсоқты Қaзaқ ұғы мындa дaуыл – жел тә ңі рі сі. Ді ни тү сі нік бо йын- шa, ол бү кіл жел ді құ дыққa қaмaп ұстaйды екен, aшулaнғaндa aз- aздaн босaтып қояды. Тү гел босaтсa, тaулaрды доптaй домaлaтып, aқырзaмaн болaды-мыс. Сон дықтaн қaзaқтaр сұрaпыл дaуыл бол- ~ 278 ~ ды не ме се сұрaпыл соқ ты дей ді. Ислaм ді нін де Исрaфил де ген пе ріш те бaр, қия мет кү нін де жел тұр ғы зып, дaуылдaтaды. Бұл сөз фо не тикaлық жaғынaн Ысрaйыл не Срaйыл бо лып қaзaқ есім де рі- не қойылғaн, бірaқ сұрaпыл де ген есім қойылмaйды, оның се бе бі дaуыл сө зі мен тір кес кен дік тен, aтын aтaудaн қо рыққaн. Көш пе лі хaлыққa жел дің қaйсы сы дa тұр мысқa қолaйсыз болғaндықтaн, ыс қы руғa тыйым сaлғaн, ол ырым әлі күн ге де йін ел aрaсындa сaқтaлып ке ле ді. Мұндaй – ыс қырсa, жел тұрaды де ген нaным Шотлaндиядa бaр екен. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|