Құрастырғандар

23 
 
 
 
 
Бердибаева Гулзар Кенжебекқызы 
№66 мектеп-лицейінің                                              
математика  пәні мұғалімі 
 
 
 
 
«Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін қосу тәсілімен шығару»  
тақырыбына математика пәні бойынша 8 сыныпқа орта мерзімді жоспарының жазбасы. 
 
          Орта  мерзімді  жоспарауда  математика  пәніндегі  негізгі  мақсат  байқаудың  талабына  сай  жасауға 
тырысқан.Сонымен қатар Бағдарламаның негізгі идеясын жүзеге асыруда тиімді әдістер қарастырылып,оқушыға 
бағытталған  мақсат қойылған. 
     Математика  пәні  болғандықтан  «Жас  ерекшелікке»  ерекше  мән  беріліп,оқушының  жеңіл  қабылдауына 
жағдай туындату көзделген.Оқытуда табысқа жету үшін ынтымақтастық атмосферасы арқылы қарым-қатынасқа 
түсіріп,талдау  жүргізуге,зерттеуге,тақырыпты  түсінуге  және  іс  әрекетте  қолдануға  әдістердің  тиімді  жақтары 
ұсынылған. 
        Мұғалім оқушыларды жұптық,топтық жұмыс арқылы бірін-бірі бақылатумен қатар бағалау,өзін-өзі реттеуге 
тапсымалар орындатуда көрсетілген.Сонымен қатар өзара бағалауда,критериалды бағалауға мән берілген себебі 
оқушының  жетістіктері  мен  кедергілерін  анықтау  және  одан  ары  болашақта  жоспарлауға  ықпал  етуге 
тырысқан.Кері  байланыстың  да  маңыздылығы,  оқушылардың  қажеттілігі  мен  сұранысына  байланысты 
тапсырмалардың қарастыруынан байқауға болады. 
     Келешекте  орта  мерзімді  жоспарлауда  қойылған  талаптардың  мағынасын  ашатындай  құрастыру  мен 
толықтырулар қажет деп ойлаймын .Сонымен қатар республикалық байқауға жіберуге болады. 
 
 

24 
 
№  Оқып 
үйренудің 
негізгі 
мақсаттары 
Оқуда қолданылатын әдіс тәсілдер 
Оқып 
үйренудің 
нәтежесі 
Үйрену 
мақсатынд
а бағаны 
қоса 
бағалау 
Барлығын қосқанда. 
Дарыды және талантты  баланы 
оқыту 
Негізгі  
дерек 
көздері 
Тапсырма түрі 
Модульді қолдану  
Мұғалімнің іс-
әрекеті 
Оқушының 
іс-әрекеті 
1 
Тақырып: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығару. 
 
Мақсат: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығарудың үш 
жағдайын 
ажыратып, 
түсіну. 
 
«Бегемотик биі» 
көңіл күйді көтеру. 
«Қызықты 
шеңбер»-үй 
тапсырмасын сұрау.  
Оқушылар шеңбер 
бойымен тұрады. 
Сағат тілі 
бағытымен шарды 
бірін-біріне береді. 
Әуен тоқтағанда 
шар кімде болса,  
сол оқушыға жуан 
және жіңішке 
сұрақтар қойылады.  
А). Диалогтық қарым 
қатынас (мұғалім мен 
оқушы) орнайды 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойланады 
Б). Ынтымақтастық 
орнайды 
В). Көңіл-күй 
көтеріледі. 
*Екі 
айнымалысы бар 
сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығарудың үш 
жағдайын 
ажыратып, 
түсіне біледі. 
*Ойлау 
қабілеттері 
жоғарылайды. 
*Тақырыпқа 
деген 
қызығушылығы 
артады. 
 
Формативті 
бағалау, 
ба,алау 
критериі 
бойынша 
бағалау 
Әуен қосады. 
Өткен тақырыпқа 
байланысты жуан 
және жіңішке 
сұрақтар қояды.  
Ойын 
барысында, 
үй жұмысын  
жуан және 
жіңішке 
сұрақтарға 
жауап беру 
арқылы еске 
түсіреді. 
Интернет, 
журнал, 
әдістемелік 
құралдар. 
«Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер жүйесін 
қосу тәсілімен 
шешу» жаңа 
тақырып.  
ИТ-да логикалық 
есеп көрсетіледі. 
Оқушылар есепке 
қарап теңдеулер 
жүйесін құрады. 
Мұғалім құрылған 
екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер жүйесін 
қосу тәсілімен 
шығарудың үш 
А). Диалогтық қарым 
қатынас (мұғалім  мен 
оқушы) 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау  
Б). АКТ(Интерактивті 
тақта) 
В). Визуалды 
қабылдау 
 
ИТ-да үш 
жағдайға 
байланысты жеке-
жеке мысал 
есептер көрсетеді. 
Жаңа тәсілді 
түсіндіреді. 
ИТ-дағы 
көрсетілген 
есепке қарап 
теңдеулер 
жүйесін 
құрастырады.  
 

25 
 
жағдайын 
түсіндіреді.  
«Ойлан тап!» 
Интерактивті 
тақтада 
тізбектермен 
жалғасқан бірнеше  
есептер көрсетіледі. 
Оқушылар есепке 
қарап, не істеу 
керектігін анықтап, 
жылдам, ауызша 
жауап береді. 
А). Диалогтық қарым 
қатынас (мұғалім мен 
оқушы) 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау  
Б). АКТ(Интерактивті 
тақта) 
В). Визуалды 
қабылдау. 
 
ИТ-дан слайдта 
есептер көрсетеді. 
Оқушылар жауап 
берген соң, 
жауаптарын 
көрсетеді. 
ИТ-дағы 
есепті қалай 
орындау 
керектігін 
анықтап, 
ауызша, 
жылдам 
шешеді. 
 
«Сен маған, мен 
саған» 
Оқушыларға (ИТ-
да) ІІІ жағдайға 
байланыстыбір 
есептен беріледі. 
Оқушылар есепті 
қай жағдайға салып 
шығаратынымызды 
анықтап жаңа 
тәсілмен шығарады. 
Болған оқушы 
басқа топтың 
болған 
оқушысымен  
жұптасып, бірін –
бірі тексереді. 
А). Диалогтық қарым- 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау 
Б). АКТ(Интерактивті 
тақта) 
 
 
 
 
 
ИТ-да есеп 
көрсетіп, 
тапсырманы 
түсіндіріп, есеп 
шығару барысын 
бақылайды. 
 
 
 
 
 
Есепті қай 
жағдайға 
салып 
шығаратыны
мызды 
анықтап, 
болған соң  
келесі топтың 
болған 
оқушысымен 
жұптасып, 
бірін –бірі 
тексере 
отырып, 
түсінеді. 
 
«Молекула-атом» 
Ойын арқылы топқа 
бөлу. 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл-күй 
көтеріледі. 
 
Оқушыларды бес 
бестен топқа 
бөледі. 
 
 

26 
 
«Көрдім, білдім, 
шештім» 
Оқулықпен жұмыс. 
Үш топқа үш 
логикалық есеп 
беріледі. Әр топ 
есептің берілгені 
мен шешімін қағаз 
бетінде  бейнелейді. 
Топтағы рөлдерді 
өздері бөледі. 
Ортақ шешімге 
келіп, есептің 
берілгенін және 
шешу жолын 
постерде 
бейнелейді.  Келесі  
топ визуалды 
қабылдау арқылы 
есептің берілгені 
мен шешімін 
анықтайды. Топтар 
бірін-бірі 
бағалайды. 
А). Ынтымақтастық 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау 
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
В). Көшбасшылық 
Г). Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Д). Бағалау 
 
 
Бақылайды.Форма
тивті бағалайды. 
Берілген 
тапсырманы 
топпен 
орындайды 
(топтық 
ережеге 
бағына 
отырып). 
Топтағы 
рөлдерді 
өздері бөледі. 
Ортақ 
шешімге 
келіп, есептің 
берілгенін 
және шешу 
жолын 
постерде 
бейнелейді.  
Келесі  топ 
визуалды 
қабылдау 
арқылы 
есептің 
берілгені мен 
шешімін 
анықтайды. 
Топтар бірін-
бірі 
бағалайды. 
 
«Кері байланыс» 
парағы таратылады. 
А).Сыни ойлау. 
Ә). Визуалды 
қабылдау (парақтағы 
 
 
Сабақтан 
алған 
әсерлерін 
 

27 
 
адамдарды таңдау 
арқылы) 
Б). Бағалау. 
жазады. 
2 
Тақырып: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығару. 
 
Мақсат: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығарудың үш 
жағдайын 
ажыратып, 
түсіну. 
 
«Скилет биі» 
сергіту сәті. 
 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл күй 
көтеріледі. 
*Екі 
айнымалысы бар 
сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығарудың үш 
жағдайын 
ажыратып, 
түсіне біледі. 
*Ойлау 
қабілеттері 
жоғарылайды. 
*Тақырыпқа 
деген 
қызығушылығы 
артады. 
*Топпен жұмыс 
жасай алу. 
 
 
 
 
 
 
«Кім шапшаң?» 
Екі түрлі 
математикалық 
фигураларды 
ортадағы 
орындыққа 5-еуден 
қояды. жылдам 
көңілді көтеретін 
әуен қосады. 
Әуенді 
тоқтатады.Әуен 
тоқтағанда 
оқушылар 
фигураларды 
бірінші болып алу 
керек. Сары түсті 
фигураларды алған  
5 оқушы бірінші 
топ, қызыл түсті 
фигураны алған 5 
оқушы екінші топ, 
фигураларды ала-
алмаған 5 оқушы 
үшінші топ болып 
бөлінеді. 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл күй 
көтеріледі. 
 
Топқа бөледі. 
Ортадағы 
орындықты 
айналып 
билей 
отырып, әуен 
тоқтағанда 
фигураларды 
алып үлгеру 
керек 
 

28 
 
«Тексеру мен 
бағалау»  
Оқушылар сағат 
тілі бағытымен 
бірін-біріне үй 
тапсырмасы 
жазылған 
дәптерлерін 
алмасады. Бірін-бірі 
тексереді. Есепте 
қате жіберілген 
болса біріне-бірі 
түсіндіреді. 
А). Ынтымақтастық 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау 
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
В). Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Г). Бағалау. 
Д). Көшбасшылар 
анықталады. 
 
Бақылау, сенім 
арту, көмектесу. 
Оқушылар 
сағат тілі 
бағытымен 
бірін-біріне 
үй 
тапсырмасы 
жазылған 
дәптерлерін 
алмасып, 
тексереді. 
Есептен қате 
жіберілген 
болса біріне-
бірі 
түсіндіреді. 
 
«Еске түсіру»  
ИТ-да тақырыпқа 
сай 1 жүйе, 2 мысал 
есеп көрсетеледі. 
Оқушылар есепті 
ауызша шешеді. 
Соңында теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен шешу 
жолын рет-ретімен 
шатаспай атап 
шығады.  
А). АКТ(ИТ.) 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау 
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (мұғалім мен 
оқушы) 
В). Визуалды 
қабылдау 
 
ИТ-да тақырыпқа 
сай 1 жүйе, 2 
мысал есеп 
көрсетеді(жеке-
жеке).  
Тақтадағы 
есепті, 
визуалды 
қабылдай 
отырып, 
шешу 
жолдарын 
жылдам әрі 
кезекпен 
айтып 
шығады. 
 
«Әлемдік жүйе»  
Итерактивті тақтада 
сурет көрсетіледі. 
Оқушылар суретке 
қарап жаңа 
тақырыппен 
байланыстырып, өз 
ойларымен 
А). АКТ(ИТ.) 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау 
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
В). Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Г). Визуалды 
 
ИТ-да фото 
көрсетеді. Әр бір 
баланың ойын 
тыңдайды.  
ИТ-дағы 
суреті 
визуалды 
қабылдау 
арқылы 
тақырыппен 
байланыстыр
ып, өз 
ойларымен 
 

29 
 
бөліседі. 
қабылдау. 
бөліседі. 
«Қиял ғажайып» 
Интерактивті 
тақтада үш топқа 
ортақ бір теңдеулер 
жүйесі  беріледі. 
Сол жүйеге қарап 
әр топ 
фантазияларына 
байланысты есептің 
берілгені мен шешу 
жолын 
құрастырады. 
Есепті постерге 
бейнелейді. 
Қорғайды. 
А). АКТ(ИТ) 
Ә). Ынтымақтастық 
Б). Сын тұрғысынан 
ойлау  
В). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
Г). Көшбасшылық 
Д).Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Е). Бағалау. 
 
ИТ-да екі 
айнымалысы бар 
сызықтық 
теңдеулер жүйесін 
береді.Бақылайды.
Формативті 
бағалайды. 
Берілген 
тапсырманы 
топпен 
орындайды 
(топтық 
ережеге 
бағына 
отырып). 
Топтағы 
рөлдерді 
өздері бөледі. 
Ортақ 
шешімге 
келіп, топ 
басшысы 
қорғайды.  Әр 
топ бірін-бірі 
бағалайды. 
 
Үй тапсрмасы: 
«Жүйенің оянуы» 
«Тақырыпқа 
байланысты есеп 
құрастырып, есепті 
көрініс ретінде 
көрсету» 
 
 
 
 
 
«Керібайланыс» 
парағын тарату. 
 
 
 
 
Сабақтан 
алған әсерін 
жазады. 
 
3 
Тақырып: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
«Көңілді күнмен 
билейік» көңіл 
күйді көтеру 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл күй 
көтеріледі. 
*Екі 
айнымалысы бар 
сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
 
 
 
 
 
«Жүйенің оянуы» 
үй тапсырмасын 
А). Визуалды 
қабылдау   
 
Бақылайды, 
визуалды 
Тақырыпқа 
сай есеп 
 

30 
 
тәсілімен 
шығару. 
Мақсат: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесінің  қосу 
тәсілін есеп 
шығаруда 
қолдана білу. 
 
тексеру  
Тақырыпқа сай есеп 
құрастырып, сол 
есепті топен 
ұжымдасып, 
ақылдасып, көрініс 
түрінде көрсетеді. 
Рөлдерге 
бөлінеді.Басқа 
топтың оқушылары 
визуалды қабылдау 
арқылы түсініп, 
есепке жүйе 
құрады, шешімін 
табады. Бірін-бірі 
бағалайды (әр топ 
өз топ мүшесін 
бағалайды) 
Ә). Ынтымақтастық 
Б). Сын тұрғысынан 
ойлау  
В). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
Г). Көшбасшылық 
Д).Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Е). Бағалау(топтар 
өздерін бағалайды, 
бірін-бірі бағалайды) 
Ж). Рөлге бөліну. 
шығарудың үш 
жағдайын 
ажыратып, 
түсіне біледі. 
*Ойлау 
қабілеттері 
жоғарылайды. 
*Тақырыпқа 
деген 
қызығушылығы 
артады. 
*Топпен жұмыс 
жасай алу. 
 
 
бағалайды. 
құрастырып, 
сол есепті 
топен 
ұжымдасып, 
ақылдасып, 
көрініс 
түрінде 
көрсетеді. 
Рөлдерге 
бөлінеді.Басқ
а топтың 
оқушылары 
визуалды 
қабылдау 
арқылы 
түсініп, 
есепке жүйе 
құрады, 
шешімін 
табады. Бірін-
бірі 
бағалайды (әр 
топ өз топ 
мүшесін 
бағалайды) 
«Бәйге »  
Әр топтың әрбір 
оқушысына: 
1). жүйеге берілген 
есеп 
2). логикалық  есеп 
қима қағазға жазып, 
таратылып беріледі. 
Әр топтан бір-бір 
оқушыдан тақтаға 
шығып қолындағы 
есептерді шығарып 
А). Визуалды 
қабылдау   
Ә). Ынтымақтастық 
Б). Сын тұрғысынан 
ойлау  
В). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
Г). Көшбасшылық 
Д).Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Е). Бағалау(топтар 
 
Әрбір оқушыға 
қима қағаздар 
таратып береді. 
Интерактивті 
тақтада 
шығарылып 
жатқан есептердің 
дұрыстығын 
бақылайды.  
Интерактивті 
тақтада есеп 
шығарады.То
п мүшелері 
қолдарындағ
ы қима 
қағаздағы 
есептерді 
шығарады. 
Топта 
бақылаушы, 
көмекші 
рөлдерін 
 

31 
 
жарысады. Бірінші, 
әрі қатесіз шығарып 
болған топ жеңеді. 
өздерін бағалайды, 
бірін-бірі бағалайды   
Ж). АКТ(оқушы 
интерактивті тақтада 
есеп шығарады) 
бөліседі. 
Бақылаушы 
басқа топтың 
есептерінің 
дұрыстығын 
бақылайды. 
Көмекші топ 
мүшелерінің 
шығара 
алмаған 
есептеріне 
көмектеседі 
«Борондуктар 
билейді» Сергіту 
сәті 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл күй 
көтеріледі. 
 
 
 
 
«Ойымды 
жалғастыр»  
Балалар өз 
компьютерлеріне 
отырады. Мұғалім 
өз компьютерінен 
әр оқушыға 
«Ойымды 
жалғастыр» 
папкасын 
лақтырады. 
Оқушылар папканы 
ашып жазылған 
ережені 
жалғастырады. Ол 
30 секунд уақытқа 
беріледі. 30 
секундтан кейін 
балалар жазуларын 
тоқтатып, келесі 
компьютерге 
А). Визуалды 
қабылдау   
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау 
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы: жазылым.) 
В). АКТ(компьютер) 
 
 
Мұғалім өз 
компьютерінен әр 
оқушыға 
«Ойымды 
жалғастыр» 
папкасын 
лақтырады. 
Балалар өз 
компьютерле
ріне отырады. 
Оқушылар 
папканы 
ашып 
жазылған 
ережені 
жалғастырад
ы. 30 
секундтан 
кейін балалар 
жазуларын 
тоқтатып, 
келесі 
компьютерге 
ауысып 
отырады да, 
алдыңғы 
оқушының 
бастаған 
сөйлемін 
 

32 
 
ауысып отырады 
да, алдыңғы 
оқушының бастаған 
сөйлемін аяқтауға 
тырысады. Солай 
оқушылар 3 рет 
ауысады. №1, №4, 
№7, №10, №13 
копьютерлерде 
бірдей ереже 
жазылған. №2, №5, 
№8, №11, №14-
ортақ ереже. №3, 
№6, №9, №12, №15-
ортақ ереже.Бір 
ережені 3 оқушы 
жазады.  Соңында 
толық ереже шығу 
керек. 
аяқтауға 
тырысады. 
Соңында 
толық ереже 
шығу керек. 
«Кері байланыс» 
парағы таратылады. 
Үй тапсырмасы  
беріледі. 
А).Визуалды 
қабылдау. 
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау. 
 
Оқулықтан есеп 
береді. 
Сабақтан 
алған 
әсерлерін 
жазады. 
 
«Көңілді күнмен 
билейік» көңіл 
күйді көтеру 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл күй 
көтеріледі. 
 
 
 
 
4 
Тақырып: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығару. 
 
«Табиғатпен 
билейік»  көңіл 
күйді көтеру. 
А). Ынтымақтастық 
орнайды. 
Ә). Көңіл күй 
көтеріледі. 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен 
шығарудың үш 
жағдайын 
ажыратып, 
түсіне біледі. 
 
Билейді 
Билейді 
 
«Валюта 
алмастыру» 
Үй тапсырмасын 
тексеру. Жұптық 
қарым-қатынас 
А). Визуалды 
қабылдау   
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау  
Б). Диалогтық қарым 
 
Бақылайды, 
көмектеседі. 
Тексереді, 
түсіндіреді, 
ескертулер 
жазады, 
бағалайды. 
 

33 
 
Мақсат: 
Екі айнымалысы 
бар сызықтық 
теңдеулер 
жүйесін қосу 
тәсілімен шешу. 
Бекіту сабағы. 
 
орнайды. Бірінші 
оқушы екінші 
оқушыға  үй 
тапсырмаларын 
береді. Бірін-бірі 
тексере отырып: 
жасыл, қызыл, сары 
түсті стикерлермен 
бағалайды. 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
В). Көшбасшылық 
Г). Бағалау(топтар 
бірін-бірі бағалайды) 
*Ойлау 
қабілеттері 
жоғарылайды. 
*Тақырыпқа 
деген 
қызығушылығы 
артады. 
*Топпен жұмыс 
жасай алу. 
 
 
 
Аудирование. 
Кіріктірілген сабақ. 
Сабақ арнайы 
галаграфиялық, 
мультимедиялық 
3D кабинетте өтеді. 
Оқушылар үлкен 
экраннан «Астана-
Экспо2017» 
видеосын 
тамашалайды. 
Видео ағылшын 
тілінде жүреді. 
Оқушылар 
видеоның 
мазмұнын қысқаша 
түсіндіреді, 
сабақпен 
байланысын 
анықтайды. 
Алдарындағы 
компьютерде тест 
тапсырады. Тесттің 
сұрақтары 
қиындығына 
байланысты 
уақытқа қойылған. 
Тест тапсырып 
А). Визуалды 
қабылдау   
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау  
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
В). Көшбасшылық 
Г). Бағалау 
Д). АКТ 
(галаграфиялық, 
мультимедиялық 3D 
кабинет) 
 
Видеоны қосады. 
Оқушының ойын 
тындайды.  
Оқушылар 
видеоның 
мазмұнын 
қысқаша 
түсіндіреді, 
сабақпен 
байланысын 
анықтайды.Ә
р қайсысы өз 
ойын 
білдіреді. 
Алдарындағы 
компьютерде 
тест 
тапсырады. 
 

34 
 
біткен соң әрбір 
жұпқа орын 
беріледі. Сол 
арқылы ең көп ұпай 
жинаған оқушы 
шоколадпен 
марапатталады. 
«Суреттер 
сөйлейді» 
Жұптасып отырған 
оқушылар ребус 
құрастырады. 
Сөйтіп ортаға 
көрсетіп басқа 
оқушыларға 
жасырады. 
Оқушылар 
визуалды қабылдау 
арқылы жасырын 
сөзді табады. 
А). Визуалды 
қабылдау   
Ә). Сын тұрғысынан 
ойлау  
Б). Диалогтық қарым 
қатынас (оқушы мен 
оқушы) 
В). Көшбасшылық 
Г).Талантты және 
дарынды балаларды 
анықтау. 
Д). Бағалау(топтар 
бірін-бірі бағалайды) 
 
 
Оқушылар 
ребус 
құрастырады. 
Ортаға 
көрсетіп 
басқа 
оқушыларға 
жасырады. 
Оқушылар 
визуалды 
қабылдау 
арқылы 
жасырын 
сөзді табады. 
 
 
     
 
 
 
 

35 
 
Лазаревич Наталья Леонидовна 
учитель начальных классов 
школа-гимназия № 22 
 
 
 
Пояснительная записка 
к среднесрочному планированию серии последовательных уроков  
познания мира в 1 классе по теме «Природа». 
 
Среднесрочное планирование, представленное на конкурс, составлено для 1 класса по серии уроков темы 
«Природа». Данная серия является третьей серией уроков, поэтому дети на данном этапе  уже немного  знакомы 
с работой в паре, четверке  и в  группе.  
Через все уроки  предлагаемой  серии проходят 7 модулей Программы. 
Самым  сложным    для  реализации  в  1  классе    является  модуль  «Новые  подходы  в  преподавании  и 
обучении».    Конечно,      трудно    пока  организовывать  работу  в  группах,  так  как    еще    не    все  дети  способны 
принять    даже  традиционную  форму  обучения.  Но  создав    на  одном  из  уроков    коллаборативную  среду    для 
диалогового обучения, я пришла к выводу, что мои первоклассники смогут работать в группах. Пусть сначала и 
не  совсем  продуктивно,  но  со  временем  результаты  не  заставят  себя  ждать.  Поэтому  при  составлении 
среднесрочного  планирования  я    использовала      групповую  работу.  На  моих  уроках  ребята  будут  составлять 
«толстые»  и  «тонкие  »  вопросы,  будут  заниматься  поиском  информации  только  по  их  теме,  составлять 
коллективные  рассказы  и  коллективные  рисунки,  проводить  практическую    работу  по  ориентированию, 
описывать осенние изменения в жизни растений и животных, собирать осенние букеты.  
При  выборе  способов  использования  элементов  критического  мышления  я  остановилась  пока  на 
несложных:    «Мозговой  штурм»,    формулирование  темы  и  цели  урока  самими  учащимися,    вопросы  по 
таксономии  Блума,  Инсерт-  метод,  устный    Синквейн,  кластер,    упрощенный  вариант  метода  «Кубик»,  метод 
инсценирования.  Считаю,  что  для  начала  учащиеся  должны  овладеть  этими  приемами,  а  позднее  можно 
включать и более сложные. 

36 
 
Реализация  модуля  «ОдО  и  ОО»  в  первом  полугодии    первого  класса  трудна  в  связи  с  отсутствием 
реального оценивания учащихся. Поэтому на уроках мной предусмотрены формативное оценивание как  фактор 
стимулирования учащихся, а также оценивание в форме «Звезд и пожеланий», прикреплений стикеров к плакату 
группы,  работа  которой    понравилась  и  самооценивание  работы  четверок  и  группы.  На  завершающем  уроке 
серии будет  организовано  суммативное   оценивание в виде итогового тестирования. На каждом уроке  будет 
осуществляться  рефлексия, как оценивание для обучения. 
Первоклассники пока не  в состоянии пользоваться техническими средствами в полном объеме и извлекать 
с  их  помощью  полезную  им  информацию.  В  связи  с  этим    модуль  «Использование  информационно-
коммуникационных технологий в преподавании и обучении» представлен в серии в виде моих презентаций на 
первых  четырех  уроках,  и  лишь  на  последних  двух  ребята  будут  искать  нужную  информацию  для  урока    в 
домашних условиях  и пользоваться техническими  средствами на самом уроке. Кроме этого  на первом уроке 
серии  будет  продемонстрирован  отрывок  из  фильма  и  использована  музыка  для  проведения  динамической 
паузы. 
Выявление  талантливых  и  одаренных    детей  сейчас  на  начальном  этапе,  поэтому  используемые  мной 
способы  (помощь  в  организации  работы  групп,  чтение  текстов,  чтение  стихотворения  наизусть,    участие  в 
инсценировании,  ответы  на  проблемные  и  «толстые»  вопросы,  представление  презентаций)  помогут  мне    в 
работе по выявлению способных детей и созданию условий для их дальнейшего развития.   
 При  составлении    среднесрочного  планирования    я  ориентировалась    на    возрастные  особенности  
учащихся. Поэтому в уроки  включены элементы занимательности (ребусы, загадки, коллективное тематическое  
рисование,  инсценирование),  предусмотрены    способы  стимулирования  деятельности  учащихся,  активные 
динамические паузы, красочные презентации и демонстрационные материалы. 
При  составлении  среднесрочного  планирования  я  опиралась    на  рефлексию  моих  предыдущих  уроков, 
общалась с коллегами, работала с Интернет- ресурсами.  
Данная серия уроков еще не  прошла  практической проверки.  Я уверена:  получится не все.  Но эти уроки  
будут  новой ступенькой  для  моей дальнейшей   педагогической деятельности. 
 
 
 
 
 

37 
 
Среднесрочное планирование уроков познания мира  в 1  классе по теме « Природа».  
 
Основная цель: учащиеся научатся различать явления природы, определять стороны горизонта,  будут знать об 
сезонных изменениях в жизни растений, животных и человека. 
 
Уроки 
1-ый урок:  
Явления 
природы. 
Погода. 
 
Цель:  учащиеся 
будут  знать  о 
явлениях 
природы. 
 
 
 
 
Ожидаемый 
результат:  
дети 
будут 
работать 
в 
группах 
по 
изучению 
материала; 
выполнят 
творческие 
задания; 
будут  знать  о 
явлениях 
природы. 
2-ой урок:  
Стороны 
горизонта. 
 
 
Цель:  учащиеся 
перечислят  
стороны 
горизонта, 
научатся 
ориентироваться 
в пространстве и 
на листе бумаги. 
 
Ожидаемый 
результат: 
дети 
будут 
работать 
в 
парах,  четверках  
по 
изучению 
материала; 
смогут 
через 
задания 
на 
критическое 
мышление 
ориентироваться 
в пространстве; 
будут  знать  о 
горизонте  и  его 
сторонах; 
3-й урок: 
Природа 
осенью. 
Растения 
осенью. 
Цель:  учащиеся 
назовут 
существенные 
изменения 
в 
природе и жизни 
растений 
осенью. 
 
Ожидаемый 
результат: 
учащиеся 
смогут 
проводить 
анализ,  синтез, 
сравнение; 
делать  необхо-
димые выводы и 
обобщения,  
через  текстовый 
материал 
определят  тему 
урока, 
будут 
знать 
элементарные 
правила 
бережного 
отношения 
к 
природе  
4-й урок:  
В саду.  
В огороде. 
 
 
Цель: 
учащиеся 
перечислят 
основные 
виды  осенних  работ  в 
саду  и  огороде,  назовут 
друзей  и  вредителей 
сада (огорода). 
 
Ожидаемый 
результат:    получат 
навыки 
работы 
с 
источниками 
учебной 
информации; 
будут выделять нужную 
информацию,  
смогут 
проводить 
анализ, 
синтез, 
сравнение, 
делать 
необходимые  выводы  и 
обобщения;  
развивают 
в 
себе 
способность 
к 
трудолюбию 
и 
внимательности; 
будут  знать  о  друзьях  и 
вредителях 
сада 
(огорода). 
5-й урок: 
Жизнь диких 
животных 
осенью.  
Птицы осенью. 
Цель:  учащиеся 
узнают 
об 
существенных 
изменениях 
в 
жизни  животных 
и 
птиц 
 
с 
наступлением 
осени. 
Ожидаемый 
результат:  
смогут 
через 
подобранный 
материал выявить 
существенные 
изме-нения 
в 
жизни  животных 
и  птиц;  будут 
работать 
с 
источниками 
учеб-ной 
информации, 
которые 
будут 
способствовать 
вос-питанию 
вниматель-ного 
отношения 
к 
животному  миру; 
будут  знать  об 
6-й урок:  
Труд  
людей осенью. 
 
 
Цель:  учащиеся 
будут  знать  об 
осенних 
видах 
работ, 
назовут 
профессии, 
связанные 
с 
этими 
видами 
работ. 
Ожидаемый 
результат: 
продолжат 
обуче-ние 
по 
работе 
с 
источниками 
учеб-ной 
информации,  
для 
 
умения 
ранжи-ровать 
информа-цию  по 
степени 
важности; смогут 
определить  виды 
осенних работ; 
назовут 
профессии 
связанные 
с 
осенью; 
будут  знать  о 

38 
 
изменениях 
в 
жизни  животных 
и  птиц  в  осенний 
период. 
важности каждой 
профессии 
в 
природе. 
Модули 
1 урок 
2 урок 
3 урок 
4 урок 
5 урок 
6 урок 
Новые подходы 
 в преподавании 
и обучении 
 Работа 
в 
группах 
по 
составлению 
рисунка на тему 
«Времена года», 
работа  в  парах 
по  составлению 
рисунка 
«Явления 
природы» 
Работа  в  парах, 
четверках 
по 
изучению 
понятия 
о 
сторонах 
горизонта, 
ориентированию  
Задания 
для 
групп: 
перечислить 
8 
признаков 
осени; 
по 
описанию 
узнать 
дерево, 
рассказать 
об 
изменениях 
в 
нем  летом  и 
осенью;  собрать 
букеты 
из 
осенних листьев 
Задания 
для 
групп: 
описать 
картинку, 
рассказать  о  друзьях 
сада                (огорода), 
вредителях 
сада 
(огорода), 
рисуют 
друзей 
и 
вредителей(сада) 
огорода,  виды  работ  в 
саду  и  огороде  осенью 
на 
этапе 
закрепления(необходим
о  поменять  задания  для 
групп) 
Задание 
для 
групп:  
Поиск  неверных 
утверждений      на 
этапе  вызова 
разгадать  загадку 
о 
животном 
(птице), 
вспомнить 
все, 
что  ребята  о  них 
знают, 
получив 
дополнительную 
информацию, 
составить единый 
рассказ 
о 
поведении 
животного 
(птицы) 
с 
наступлением 
осени 
Работа в группах: 
установить  связь 
между 
объединенными 
предметами,  
составить 
два  
«толстых» 
вопроса 
по 
прочитанному 
тексту,    выбрать 
профессии, 
которые  имеют 
непосредственно
е  отношение  к 
труду 
людей 
осенью,  выбрать 
пословицу 
о 
труде 
и 
объяснить 
ее 
значение 
Обучение 
критическому 
мышлению 
Элементы КМ:  
Определение 
темы 
урока, 
формулировани
е цели  
  
Элементы КМ:  
Мозговой  
штурм 
при 
опросе 
пройденного 
материала, 
формулирование 
темы  и  цели 
урока, 
поиск 
выхода 
из 
проблемной 
ситуации 
по 
определению 
сторон 
Элементы КМ:  
Формулировани
е  темы  урока, 
поиск  выхода  из 
проблемной 
ситуации,  
постановка 
тонких 
и 
толстых 
вопросов, 
составление 
кластера 
«Приметы 
осени» 
Элементы КМ:  
Выборочное 
чтение 
текстов  с  целью  поиска 
необходимой 
информации 
Инсценирование  «Спор 
овощей» 
Элементы КМ:  
Упражнение 
«Верю- не верю». 
Вспоминают  все, 
что 
знают 
о 
животном 
(птице), 
составляют 
рассказ 
о 
животном (птице) 
с    применением 
метода  «Кубик», 
составление 
устного 
Элементы  КМ:  
прочитать  текст, 
составить    по 
нему 
два 
«толстых 
вопроса», 
выбрать  нужные 
профессии 
 

39 
 
горизонта, 
работа с текстом 
– инсерт- метод 
Синквейна 
на 
стадии 
обобщения 
Оценивание для 
обучения и 
оценивание 
обучения 
Опрос учащихся 
с 
целью 
выявления 
их 
уровня  знаний 
через 
игру, 
взаимопроверка 
результатов 
опроса 
по 
эталону 
Оценивание при 
помощи стикера 
работы группы  
Оценивание 
в 
форме 
аплодисментов 
работы пары 
рефлексия 
урока: 
«Солнышко- 
тучка»: 
прикрепить  на 
картинку 
солнышко,  если 
все  получилось, 
тучку- 
если 
удалось 
пока 
еще не все 
Самооценивание 
работы 
четверок, 
словесная 
похвала, 
аплодисменты, 
рефлексия  «Мой 
цвет»:  зеленый- 
я 
доволен, 
синий- не совсем 
доволен, 
красный- 
огорчен, 
не 
доволен работой 
Формативное 
оценивание 
осенних 
букетов, 
оценивание 
«Две    звезды  и 
пожелание» 
работы групп по 
описанию 
дерева,  
оценивание 
стикером  
кластера 
«Приметы 
осени» 
Рефлексия «Мой 
листок»: 
выбрать 
листочек 
из 
букета,  который 
соответствует 
вашему 
настроению 
Формативное 
оценивание 
учителем 
работы  детей  в 
течение 
всего 
урока 
прикрепление  картинки 
фрукта  или  овоща  к 
рисунку  понравившейся 
группы 
Рефлексия  «Муравьи»: 
на  рисунке  поставить 
фишку 
около 
того 
муравья,  изображение 
которого  соответствует 
его старанию на уроке 
Формативное 
оценивание 
работы 
детей 
учителем 
на 
протяжении всего урока 
Формативное 
оценивание 
работы 
детей 
учителем 
на 
протяжении всего 
урока, 
самооценивание 
работы группы на 
каждом 
этапе 
урока(листиками)
, 
оценивание 
аплодисментами 
устных 
синквейнов 
групп,  рефлексия 
«Моя  ладонь  - 
лицо 
души»: 
ладони открытые- 
я  доволен  своей 
работой, кулачок- 
не 
совсем 
доволен  
Прикрепление 
стикеров  к  парте 
группы,  которая 
смогла  составить 
«толстый 
вопрос», 
формативное 
оценивание 
участия  детей  в 
уроке 
посредством 
похвалы, 
аплодисментов  и 
др.  
Итоговое 
тестирование  и 
оценивание    по 
теме «Природа» 
Рефлексия 
«Бросаю  фишки 
в 
кувшин»: 
белые 
фишки- 
«Отлично 
работал 
на 
уроке», 
синие- 
«Еще 
нужно 
работать» 
Использование 
информационно
-
коммуникацион 
ных технологий 
в преподавании 
Показ 
презентации, 
фильма 
«Явления 
природы», 
музыкальная 
физминутка 
Слайды 
презентации 
Презентация  на 
уроке, 
прослушивание 
«музыки» осени 
Презентация, 
музыкальная 
физминутка  
Слайды 
презентации, 
поиск 
дополнительной 
информации    для 
следующего 
урока 
о 
Презентация 
«Профессии» 

40 
 
и обучении 
профессиях, 
поиск 
дополнительной 
информации    об 
интересных 
фактах  из  жизни 
животных и птиц) 
Обучение 
талантливых и 
одаренных 
учеников 
 

 
Участие 
в 
работе групп,   в 
формулировани
и темы урока  

 
В 
формулировани
и  ответов  на 
вопросы 
Участие 
в 
формулировании 
темы  и  цели 
урока, 
разгадывании 
ребуса, 
обобщении 
и 
выводах,  поиске 
выхода 
из 
проблемной 
ситуации, 
чтении  текста  из 
книги, 
коллективной 
работе 
по 
ориентированию
, 
обобщающей 
беседе 
Участие 
 
в 
формулировани
и 
темы, 
выдвижении 
гипотез 
по 
решению 
проблемы урока, 
участие 
в 
организации 
работы 
групп, 
подготовке 
устных  ответов 
для презентаций 
Помощь 
в 
инсценировании, 
в 
разгадывании ребусов, в 
организации 
работы 
группы  
(чтение 
текстов 
учебника),  привлечение 
к 
чтению 
наизусть 
стихотворения 
«Наш 
сад» 
Подготовка 
интересных 
фактов  из  жизни 
животных  (птиц) 
и 
выступление 
перед 
детьми,  
помощь 
в 
организации 
прослушивания 
дополнительной 
информации 
(читают 
текст), 
участие 
в 
организации 
работы групп 
чтение текста для 
всей 
группы, 
участие 
в 
формулировании 
«толстых» 
вопросов, 
 
в 
объяснении 
значения 
пословицы, 
в 
организации 
работы группы 
Преподавание и 
обучение в 
соответствии с 
возрастными 
особенностями 
учеников 
Задания 
подобраны    в 
соответствии  с 
возрастом 
учащихся, 
использование 
методов 
стимулирования 
учебной 
деятельности 
форма 
проведения 
урока, 
смена  
видов 
В 
урок 
включены 
загадка,  ребус, 
физминутка, 
использование 
методов 
стимулирования 
учебной 
деятельности 
наблюдается 
смена 
видов 
деятельности 
Загадывание 
загадки  о  лесе, 
проведение 
физминутки, 
разнообразные 
виды 
деятельности  на 
уроке,  
использование 
методов 
стимулирования 
учебной 
деятельности 
Присутствуют элементы 
театрализации, 
занимательные 
материалы, 
соблюдаются 
дидактические 
принципы,  
предложенный материал 
соответствует 
уровню 
детей 7 лет 
Использование  в 
уроке 
занимательных 
материалов, 
красочных 
иллюстраций, 
тематической 
динамической 
паузы, 
подбор 
текстового 
материала 
для 
уровня 
первоклассников 
 Предложенные 
задания  
соответствуют   
возрастным 
особенностям 
учащихся,    в 
уроке 
используются 
методы 
стимулирования 
учебной 
деятельности, 
нестандартная  
форма 

41 
 
деятельности 
соответствуют 
возрастным 
особенностям 
проведения 
урока, 
смена  
видов 
деятельности 
соответствуют 
возрасту 
учащихся 
Управление и 
лидерство в 
обучении 
Консультации  с 
коллегами    по 
вопросам 
организации 
групповой 
работы,  
применение 
ИКТ, 
составление 
плана 
урока, 
подбор  заданий 
для 
учеников, 
рефлексия 
после урока  
 
Беседа 
с 
коллегами 
по 
поводу  проблем, 
возникших 
в 
ходе урока 
Рефлексия  после 
урока, 
продумывание 
изменений 
в 
урок  с  целью 
улучшения  его 
качества 
Учет  рефлексии 
прошлого  урока, 
консультация  с 
коллегами 
по 
улучшению 
качества 
проведения 
уроков 
Предварительная работа 
с 
детьми 
над 
инсценированием: 
распределение 
ролей, 
репетиции, 
изучение 
материалов 
по 
организации  работы  с 
талантливыми 
и 
одаренными 
детьми, 
беседа  с  коллегами  по 
этому вопросу 
Посещение 
уроков 
коллег, 
консультации  по 
вопросу 
оценивания  
обучения 
и 
оценивания  для 
обучения, 
учет 
рефлексии 
прошлого  урока, 
беседа  с  детьми 
об  их  мнении  об 
уроках  познания 
мира  
Собеседование  с 
коллегами 
о  
виде    итогового 
тестирования,  о 
форме 
его 
проведения,  учет 
рефлексии 
прошлого  урока, 
общие выводы по 
серии 
уроков 
темы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

42 
 
 
 
Логунова Галина Сергеевна 
учитель самопознания 
школа-гимназия № 22 
 
 
Пояснительная записка  
к среднесрочному планированию серии последовательных уроков самопознания  в 8-ом классе. 
 
Среднесрочное  планирование  по  предмету  самопознание  было    составлено  мною  по  разделу:  «Мир 
человечества». Серия уроков проводится в восьмом классе.  
 Для развития саморегуляции и мотивации к обучению предполагаются опережающие домашние задания, 
консультирование,  совместное  целеполагание.  Для  того  чтобы  создать  коллаборативную  среду,  я  думаю  что 
необходимо  организовать    групповую  и  парную  форму  работы,  так  как  она  поможет  снять  ряд  барьеров  и 
вовлечет учащихся в диалог. Буду планировать задания творческого и поискового характера, с целью развития 
критического  мышления  учеников.  Для  этого  также использую  прием    «Круги  по  воде»,  постановку  вопросов 
высокого порядка. 
 На каждом уроке буду применять формативное оценивание, через разработку критериев оценивания работ 
совместно  с  учениками,    рекомендации  по  улучшению  работы,  самооценивание  и  взаимооценивание работ,   в 
том  числе  в  туре  по  галерее  смайликами  и  комментариями  к  работам.  В  конце  занятия  буду  проводить 
рефлексию, чтобы определить удачные и неудачные моменты урока, эмоциональное состояние учеников.   
           Для вовлечения талантливых и одаренных учащихся и раскрытия способностей и талантов запланировала 
распределение  ролей  в  группе,  задания  усложненного  характера,  помощь  менее  способным  ученикам  в  роли 
эксперта.  Кроме  того,  работая  в  группах,  одарённые  учащиеся  будут  иметь  возможность  показать  свои 
углубленные знания и ораторское мастерство.  

43 
 
           Использование  ИКТ  поможет  более  успешному  усвоению  материала.  Проецирование  на  ИД  критериев 
оценивания, просмотр видеороликов сделает урок динамичным и живым. Для выполнения домашнего задания 
планирую использование интернет ресурсов. 
Среднесрочное планирование уроков самопознания в 8 классе по разделу: «Мир человечества». 
 
№ 

жүктеу/скачать 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: