Реферат – бұл зерттеу нәтижелерін жазбаша түрде ұсынудың бастапқы түрі. Ол (лат. refero – баяндаймын, мәлімдеймін) зерттеуді таныстыру үшін қолданылатын іс жүзіндегі негізгі мәліметтер мен қорытындылардан тұратын құжаттың қысқаша баяндалуы. Рефераттағы материалдарды нақты, әрі айқын келтіру қажет. Реферат мәтінінің мазмұны жағынан да, форма жағынан да қолжетімді болуы болуы шарт. Рефераттың міндеті – зерттеу жұмысының мазмұнын хабарлау ғана емес, тақырыпқа байланысты пайда болған жаңа мәселелерді де қозғап, баяндау екенін ұмытпаңыз. Рефераттың көлеміне де белгілі бір талаптар бар. Мысалы, реферативті журналдағы рефераттың орташа көлемі – 1000 баспа таңбасынан тұрса, жаратылыстану және техникалық ғылымдарда 500 ден 2500 таңбаға дейін жетеді. Ол Times New Roman қаріпімен, 14 кегельде жазылады.
Рефераттың екі түрі бар:
продуктивті және репродуктивті
Репродуктивті реферат бастапқы алғашқы мәтіннің мазмұнын баяндайды. Оның екі түрі бар:
реферат-конспект және
реферат-резюме. Реферат-конспектте негізгі ақпаратты жалпыланған түрде бересіз.
Оған көрнекті материалдарды, зерттеу әдістерін, олардың нәтижелерін, нәтижені қолдану мүмкіндіктерін жазуға болады. Реферат-резюмеге көзделген тақырыптың негізгі ережелерін жазасыз.
Продуктивті реферат баяндалатын дереккөзді сыни және шығармашылық тұрғыдан мазмұндайды. Реферат бастапқы мәтіннің мазмұнын баяндайды, продуктивті реферат баяндалатын дереккөзді сыни және шығармашылық тұрғыдан мазмұндайды. Оның екі түрі бар:
реферат- баяндама және
реферат-шолу. Реферат-шолуда бірнеше дереккөздерді пайдаланасыз. Сондай-ақ аталған мәселеге қатысты әр дереккөздегі түрлі пікірлерге шолу жасайсыз. Реферат-баяндамада алғашқы
дереккөздің ақпаратын талдап, ондағы негізгі мәселелерге объективті түрде баға бересіз.
Рефератты жазу бірнеше кезеңді қамтиды:
Дайындық кезеңі. Бұл кезеңде түрлі библиографиялық көздерді пайдалана отырып, белгілі бір тақырыпқа байланысты әдебиеттерді іздейсіз. Соның ішінде тақырыбыңызға сай ғаламтор желісіндегі мәліметтерді, ғылыми жұмыстарды, энциклопедияларды, анықтамалықтарды, сөздіктерді және т.б дереккөздерді табасыз.
Орындаушылық кезең. Бұл кезеңде тапқан кітаптарды және өзге де әдебиеттерді оқисыз, оқылған еңбектерден мәтін жазбасын жүргізесіз, яғни тақырыбыңды ашатын жазбаларды, цитататаларды, тезистерді, конспектілерді жазып аласыз.
Қорытынды кезең. Бұл кезеңде қарастырылған материалдарды өңдеп, рефераттың негізгі бөлімін жазасыз. Соңынан пайдаланған әдебиеттер тізімін жасайсыз.
Рефератты рәсімдеу кезеңі. Соңғы кезеңде рефераттың титул бетін әзірлейсіз. Оған ең біріншң құжат шапкасы кіреді (министрліктің атауы, мектеп, колледж, ЖОО атауы, оның эмблемасы). Ол қағаздың
Нұр-Сұлтан қаласы, 2021 ж.