Реферат тақырыбы: Еркін Мергенов шығармашылығы
Еркін Мергеновтың шығармашылығы
жүктеу/скачать 1,65 Mb.
|
Реферат Еркін Мергенов
- Бұл бет үшін навигация:
- Еркін Мергенов туралы
| Еркін Мергеновтың шығармашылығы
Астана қаласындағы Ұлттық музей шығармашылық адамдардың еңбегін насихаттауға бағытталған «Қазақстан заманауи өнері тарихындағы тұлғалар» жобасы аясында «Еркіндік» қорымен бірлесіп, белгілі өнер қайраткері, танымал мүсінші Еркін Мергеновтің туындыларына арнап «Еркін Мергенов. Уақытты сезіну» атты көрме ұйымдастырды. Еркін Тілекұлы – қазақ мүсіндеу өнерінің модернистік бағытын қалаған тұлға. Шығармалары Мәскеудегі Третьяков галереясында, Ә.Қастеев атындағы Мемлекеттік бейнелеу өнері музейінде, АҚШ, Германия сияқты елдердің көркемсурет қорының коллекцияларында сақталған. Е.Мергеновтің шығармашылық таланты жайлы ресейлік өнертанушы Ю.Королев: «Бұл адамның ойлау, сезіну, түйсіну қабілетінің тереңдігі, заманауи құбылыстарды аңғара білуі, тек хас шеберлерге ғана тән көріпкелдік дарыны, оны әлемдік деңгейге көтерді» десе, осыдан бірнеше жыл бұрын АҚШ-тағы Стэнфорд университетінің докторы, славян тілі және әдебиеті кафедрасының аға оқытушысы Н.Скаков, Мергеновтің туындылары: тарих, дін, философия, әдебиетте соны шығармалар жазуға ықпалын тигізді, депті. 5 Талантты мүсіншінің басты қасиеті ол ғалам таныған мүсіншілер – Кремер, Барлах, Манцу, Джакометти, Майоля, Роден сияқты тарландардың туындыларына тереңінен бойлау арқылы, олардың стилдік ерекшелігі мен реалистік көзқарасынан сабақ ала отырып, өзінің бағытын қалыптастыра алуында. Үш жыл бұрын өмірден өткен шығармашылық иесі Еркін Тілекұлын еске түсіру үрдісі бойынша ұйымдастырылған шара кезінде сөз алған Ұлттық музей директорының міндетін атқарушы Л.Кочетов, Мергеновтің туындылары ұлт мәдениетін шетелге танытудың үлгісі деді. Сонымен қатар жиынға мүсіншінің ұлы Әлібек Мергенов, өнертанушы Камила Ли бастаған суретшілер және басқа да танымал тұлғалар қатысып, арнайы өткізілген конференция барысында өз ойларымен бөлісті. 7 Еркін Мергенов туралы Қазақстанның бейнелеу өнерінің тұтас дәуірі Еркін Мергеновтің есімімен байланысты-оның мүсіні социалистік реализм және одан кейінгі "уақытсыздық"кезеңінде жаңа өнерге арналған кеңістікті жаңашыл формалармен итермеледі. Мергеновтің шығармашылығы белгілі бір дәрежеде адам мен қоғам әлемін жаңа сын-қатерлер мен әлеуметтік сілкіністер қалыптасқан құндылықтарды түбегейлі өзгерткен осы бетбұрыс кезеңінде жеткізді. Біздің ұлы замандасымыз республикадан тыс жерлерде – Ресейде, кеңес заманында да, қазір де жоғары бағаланды және танылды. Отандық және әлемдік мәдениеттің дәстүрлерін дамытуға және көбейтуге қосқан үлесі үшін ол 2003 жылы Ресейдің он Шығармашылық одағымен "Пушкин атындағы Алтын медальмен"марапатталды. 8 Бір кездері Вашингтонда Мергенов мүсіндерінің көрме-сатылымы болды, ол үлкен табыспен өтті – жұмыстар жергілікті мұражайларға жол тартты. 2009 жылы Оксфорд университетінің (Ұлыбритания) ректоратының шақыруымен еркін Тілекұлы университет пен колледж студенттері мен оқытушыларына дәрістер топтамасын оқыды. Бүгінде Мергеновтың "Эко" (1983, қола) жұмысы Манцу, Джакометти, Мур, Родин және басқа да атақты шеберлердің шығармаларының қасында Оксфордтың әйгілі мүсіндер саябағында орналасқан. Бейнелеу өнері тарихында сирек кездесетін оқиға болды – Еркін Тілекұлының 14 шығармасы туралы Оксфордтың 14 профессоры әлемдік мәдениет контекстінде тамаша очерктер жазды, олар орыс тіліне аударылып, жинақта жарық көрді. Бұл Мергеновтың әлемдік деңгейдегі шебер ретінде танылуының дәлелі-ол Джакометти, Мур, Роден және басқалармен бір деңгейге көтерілді. Алайда, Мәскеудің көркемдік ортасында Еркін Мергенов өз жұмысымен әрқашан өз уақытынан әлдеқайда озық болған деп санайды, мүмкін ол қазір де (қайтыс болғанға дейін айтылған) "кеш" кеңестік бейнелеу өнерінің ең төмен бағаланған классигі және жаңа Қазақстанның алғашқы "ашылмаған" мүсіншісі. Бұған келіспеу қиын-біздің мемлекеттік деңгейде Мергеновтың еңбегін мойындау өте нашар көрінді. Мүсіншінің өзі бір сұхбатында айтқандай: "өнер еркін, тәуелсіз және осы бостандықты растауы керек. Менің жұмысым кеңес заманында көрмелерге келмеді, кейінірек және бүгін мен бұған сенбеймін бұл түсінікті немесе түсінікті болуы керек және бұл көп алаңдаушылық тудырмайды. Бұл пластикалық өнер және ол біздің ұрпақтарымызға арналған". Шебердің көрмелері жиі үлкен қиындықпен ұйымдастырылды. Қазір Интернетте оның жұмысының каталогы жоқ, оның өнері туралы кітаптардың электронды нұсқалары жоқ және т. б. оның әйгілі жұмыстары көшеге шықпады және қалалардың меншігіне айналмады, мысалы, Альберто Джакометти, Марино Марини және т. б. 9
Е. и. Рерихтің сөздері Мергенов туралы айтылғандай: "біз ұлттық данышпанды білдіретін ұлы адамдарымызды бағалауды үйренеміз. Бұқара ел мен ұлттың ұлы тарихы мен даңқын емес, оның ұлы адамдарын құрайтынын түсінейік. Өйткені ұлы мүмкіндіктер ұлы адамдармен бірге келеді. Бізде ұлттық қадір-қасиет оянсын, онсыз шынайы патриотизм жоқ". Екеу 10 Нағыз өнердің метафизикалығына қарамастан, сурет оның өзегі болып табылады, ал Мергеновтың әйгілі туындылары бүкіл дәуірлердің бейнелері-символдары болып табылады: бұл "кездесу", "ХХ ғасыр" немесе "құбыжық"болсын. Иілген әйелдің артында белгісіз тіршілік иесінің қаңқасы бар, жансыз балалардың фигуралары бар "алдын – ала ескерту" - қазіргі және болашақ бұрылыс, "апокалипсиялық" уақыттың бейнесі. жүктеу/скачать 1,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|