Францискан ордені христиандық әлемдегі ең ықпалды монашеский қауымдардың бірі болып табылады және оның тарихы мен қызметі бірнеше маңызды аспектілермен ерекшеленеді.
Орденнің құрылу тарихы
Францискан орденінің негізін қалаушы Франциск Ассизский XII ғасырдың соңында Италияда дүниеге келген. Жастайынан ол бай саудагердің баласы болған, бірақ діни ізденістерге бет бұрып, байлық пен дүниелік игіліктерден бас тартады. Ол табиғатты, жануарларды, адамдарды Құдайдың туындылары деп санап, кедейлерге, ауруларға көмектесіп, мейірімділік пен кішіпейілділікке негізделген өмір салтын ұстанған.1209 жылы Франциск Ассизский өз жақтастарымен бірге Папа Иннокентий III-ке барып, кедейлік пен смирениені ұстанатын жаңа орден құру туралы өтініш жасайды. Папа олардың өтінішін қабылдап, сол жылы ресми түрде францискан ордені бекітіледі. Осылайша орденнің басты принциптері — кедейлік, қарапайымдылық және бауырластық — құрылады.
Францискан орденінің құрылымы
Францискан ордені бірнеше бұтақтарға бөлінеді, бірақ олардың барлығы ортақ ережелер мен мақсаттарды ұстанады. Олардың негізгілері:
1. Қатаң францискандар (Орден Мінсіздігі) – орденнің ең алғашқы және негізгі тобы. Олар Құдайға толығымен беріліп, жердегі байлықтардан бас тартуды ұстанады.
2. Конвентуал францискандар– олар көбінесе үлкен монастырларда тұрып, шіркеулерде қызмет етеді. Бұл топта ғибадатханалар мен басқа ғимараттарға иелік етуге рұқсат беріледі.
3. Капуциндер – XVII ғасырда францискан орденінен бөлінген тағы бір топ. Олар орденнің дәстүрлі ережелерін қатал сақтайды және ерекше киім киеді — бұл киім капюшонға ұқсайтындықтан, оларды "капуциндер" деп атаған.
Орденнің миссиялық қызметі
Францискан орденінің қызметі тек діни өмірмен шектеліп қалмады. Орден мүшелері білім беру, ғылым, медицина және өнер салаларында белсенді қызмет атқарды. Орденнің миссионерлері бүкіл әлемде, соның ішінде Жаңа Дүниеде (Латын Америкасы) миссионерлік қызмет жүргізіп, жергілікті халықты христиандыққа енгізді. Сонымен қатар, орден мүшелері ауруханалар, мектептер, университеттер және шіркеулер құрып, қоғамның дамуына елеулі үлес қосты.
Францискандық руханият
Францискандардың басты рухани құндылығы — жаратылыспен үйлесімділік, кедейлік пен қарапайымдылық. Олар табиғатты Құдайдың сыйы деп санап, оның сақталуына ерекше мән берген. Франциск Ассизскийдің табиғатқа деген сүйіспеншілігі және жан-жануарларды қорғауға шақыруы орденнің экологиялық қозғалыстарға қосылуына себеп болды. Бұл олардың қазіргі заманғы бейбітшілік пен әділдік, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау әрекеттерінде көрініс табады.
Францискан орденінің заманауи рөлі
Қазіргі таңда францискан ордені әлемнің көптеген елдерінде өз қызметін жалғастыруда. Олар кедейлерге, ауруларға көмек көрсетіп, қайырымдылық іс-шаралар ұйымдастырады. Сонымен қатар, францискандықтар білім беру саласында белсенді, мектептер мен университеттерде жұмыс істеп, ғылым мен өнерге үлес қосуда.Орденнің экологиялық бағыттағы қызметі де өте маңызды. Франциск Ассизскийдің рухани мұрасы негізінде орден мүшелері қоршаған ортаны қорғау бойынша түрлі жобаларға қатысып, жаһандық экологиялық қозғалыстардың бір бөлігіне айналды.
Қорытынды:
Францискан ордені — христиан дінінің ең ірі және ықпалды ордендерінің бірі. Оның мүшелері ғасырлар бойы кедейлерге көмектесіп, Құдайға адалдықтың, қарапайымдылық пен кедейліктің үлгісін көрсетті. Франциск Ассизскийдің мұрасы және орденнің негізгі ұстанымдары бүгінгі күнде де маңызды болып қала береді, ал орденнің қызметі әлемдік қоғамдастыққа әсерін тигізіп, рухани және әлеуметтік бағыттарда қызмет етуді жалғастыруда.