Реферат тақырып: «Әлеуметтанушылық мектептер»
жүктеу/скачать 349,38 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Манаш Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан университеті ТІЛ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ ИНСТИТУТЫ Герман-роман филологиясы кафедрасы РЕФЕРАТ
ТІЛ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ ИНСТИТУТЫ Герман-роман филологиясы кафедрасы РЕФЕРАТ Тақырып: «Әлеуметтанушылық мектептер» Орындады:Садвакас Гемера Шет тілі; екі шет тілі ИЯ-23к-1б Тексерді: Оқытушы – Дюсембаева Ж.Е «Әлеуметтанушылық мектептер» Әлеуметтік фактыларды ғылыми бақылау мен топтастырып жіктеудің алғашқы әрекетгері біз үшін Платонның "Республикасы" мен "Заңдарында" және Аристотельдің "Саясатында" сақталып қалды, бірақ олардың бәрі тек алғашқы талпыныстар болған еді.Алайда, осынау шығармаларда тұтас алғанда коғам азаматтық қауымға немесе мемлекетке ұйымдасу ретінде қарастырылады, ал Рим империясы заманында, орта ғасырларда және Ағартушылық ғасырларында әлеуметтік құбылыстарды барлық ғылыми зерттеулер тым узік-узік болды. Бұл зерттеулердің кебіреулері экономикалық, енді біреулері - заңгерлік, үшіншілері - шіркеулік, төр-тіншілері - саяси сипатта болды. Ешкім де ассоциация мен әлеуметік ұйымды толық күйінде сипаттауға талпынған жоқ; ешкім де нақты емір тұтастығын түсінуге ми қатырған жоқ. Тек ағымдағы ғасырда ғана ғылыми әдістер бұл ауқымды міндетті шешуге жуйелі қолданыла бастады, және де ол колданылғанан кейін зерттеуде басқа салаларындағы секілді, қоғамды зерттеуде, ол әдістер өзін білімнің ортақ жиынтығына елеулі үлесімен молынан марапаттады.Қазіргі кезде біздің қолымызда әлеуметтік қатынастар жөнінде сыннан өткен және ой елегінен өткен, тез ұлғайып келе жатқан білім қоры бар. Енді біздің қолымызда тұтас күйінде қарастырылған қоғамды суреттеу және түсіндіру деп анықтама беруге болатын әлеуметтану бар деп кесіп айту тым қауіпті емес. Ол әлеуметтік құбылыстар туралы ортақ ғылым. "Әлеуметтану" сөзін тұнғыш рет Огюст Конт озінің "Позитивтік философия курсында" позитивті философияның бір бөлігін құрайтын ауқымды әлеуметтік ғылымның атауы ретінде пайдаланды. Конт бірінші болып осы ғылым элементтерін көлденең материалдар, идеялар мен әдістер атаулыдан тазарту қажеттігін айқын көре біліп, бірінші болып барлық шынында да кажетті элементтерді бір уғымға біріктірді. Платон мен Аристотель саясатты этикадан немесе саясат ғылы-мын саясат өнеріен ешқашан ажыратқан емес. XVIII ғасырда саясат ғылымы революциялық рухпен біржола бытыстырылып жіберілді. Гоббс та, Монтескье де, экономистер де қоғамды оның барлык түрлерінде зерттеген жоқ, жэне, Конт: барышна қарыздар Юмның ықпалына қарамастан, оның себептілік уғымындағы ақиқат атаулы әлеуметтік түсіндірмелері әлі едәуір дәрежеде теологиялық және метафизикалық болып қала берді. Сонымен, Конт бірінші болып осынау кемшіліктегре ұтымдылық сәүлесін септі, қоғам тұтас организм ретінде қарастырылуға тиіс деп кесіп айтып, және барлық байланыстарындағы әлеуметтікк құбылыстар туралы ғылымның фактыларды кеңінен байқап-бақылауға негізделген және саяси өнер мен революциялық мақсаттардан біржола арылған позитивтік ғылымның негізін қалауға тырысты. Әлеуметтану, Конт түсінігінде, әлеуметтік физикаға әбден сәйкес болуға тиіс, өйткені, әлеуметтанудың міндеті коғамның жаратылыстық себептреі мен жаратылыстық заңдарын ашу және тарихтан, саясат пен экономикадан метафизикалық және жаратылыстан тыс іздерді олар астрономия мен химиядан қалай қуылса, солай қуып тастау болуға тиіс. Конт, позитивтік әдіске сүйене отырып, әлеуметтану жеткілікті дәрежеде болашақты болжап, прогресс барысын көрсете алатын ғылым бола алады деп білді. Густав Ратценхофер (1842-1904) әлеуметтік өмірді әлеуметтік топтар мен жеке тұлғалардың қарама-қайшы мүдделерінің қақтығысы негізінде түсіндірді. Ол әлеуметтануды барлық әлеуметтік ғылымдар мен практикалық саясаттың негізі ретінде қарастырды. Ратценхофер Гумпловичтен айырмашылығы әлеуметтік қақтығыстарды реттеу мәселесі туралы көп ойлады, осыған байланысты ол әлеуметтанудың негізгі заңы ретінде "жеке және әлеуметтік мүдделерді өзара сәйкестендірудің" ашық Заңын ұсынды. Сонымен бірге ол адамдардың ынтымақтастығын кез-келген қақтығыстарды жеңудің басты жолы деп түсінді.Фердинанд Теннис (1855-1936) әлеуметтануда екі бөлікті бөлді:адамдардың өмір сүруінің барлық формаларын зерттейтін жалпы әлеуметтану;нақты әлеуметтік өмірді зерттейтін және өз кезегінде теориялық (таза), қолданбалы және эмпирикалық болып бөлінетін арнайы әлеуметтану.Теннис әлеуметтанудың негізгі ұғымдарын қоғам мен қоғам деп санады. Қауымдастық — бұл тарихи тұрғыдан алғашқы білім, ол сог-мен сипатталады. Қортындылай келе,Әлеуметтік ырықта да, физикалық эволюцияны да, оларды ғылыми татуластыру негізінде біріктіруге саналы талпыныспен бірге мойындауды біз тек жүйелі әлеуметтанудан ғана табамыз. Конт философиясында мүлдем шынжау объективті тәнсір кейінгі ойшыларда шапшаң дамып кеткені секілді, сорымызға қарай, соншалық дәрежеде болмаса да, субъективті тәпсірлер де дәлсолай дамыды. Контғылымы білімі бар мемлекет қайраткерлер қоғамды қайта құрып, оның прогресіне жетекшілік ете алады деп топшылады. Спенсер философиясында бұл пікір ішінара теріс ыңғай алды. Мемлекеттік қайраткер өз өнерімен қоғамды жақсарта алмайды, есесіне оны шексіз құлдырата алады. Лестер Уолд шығармаларында(Dinamic Sosiology, Psychis Factors of Civilization) бұл пікір қайтадан оң ыңғайда көріне бастайды. Ол өзінің тағдырын қалай болса солай өзгерте алды. Ол теологиялық жағынан прогресшіл бола алды. Натуралисттік ойлау жүйесі салтын ұстанатын, бірақ өздерінің шығармаларында социализм талаптарынының мұқият зерттелуін берген Лименфильдтің (Gedanken uber eine Sozialwissenshaft der Zukunft) А. Шефленнің(Ban und Leben des sozialen Korpers) және профессор Гильом де Грифтің (Introduction a la sociologie) аса көрнекті туындыларында біз әлеуметтік философия саласындағы идеализм мен натурализмнің тарихи қарым-қатынасының егжей-тегжейлі шолуы мен физикалық және ырыстық құбылыстардың бірдейлігін дәлелдеудің тамаша әрекетін көреміз, оларды Фулье «Күштер идеясы»(La Psychologie des idees forses6 L Evolutionisme des idees forses) эволюциясының фазасы қарастырады. Осынау ауқымды еңбектерді неғурлым зейінді зерттеу, алайда, бізге олардың қоғамды ырық процесі арқылы түсіндіру, олардың физика арқылы түсіндірілуіндегідей ғылыми дәлдікпен талдап әзірленбегендігін көрсетеді. Шынында да, ең көрнекті әлеуметтанушылардың кейбіреулері устанатын әдісте олардың ғылымына орынсыз кінәларды төндірген маңызды кателік жатыр. Осының барлығына сәйкес әлеуметтанушылар алдында үш міндет пайда болады. Біріншіден, ол қарапайым агрегация мен бірігуді анықтайтын талаптарды ашуға тырысуға тиіс. Екіншіден, ол әлеуметтік таңдауды басқаратын заңды, яғни субъективті процесс заңын ашуға тырысуға тиіс. жүктеу/скачать 349,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|