Жетекшіліктің мәні, мақсаттары мен міндеттері Жалпы мағынада жетекшілік дегеніміз-ұйымның немесе адамдар тобының қызметін басқаруға және бақылауға тікелей байланысты процесті түсіну.
Менеджмент саласында оны жалпы міндеттерді орындау үшін ұжымның және/немесе жеке тұлғаның күш-жігерін бағыттайтын механизммен анықтау әдеттегідей. Бұл адамдарды қажеттіліктеріне әсер ету арқылы алға қойған мақсаттарына жетуге итермелейді деп саналады.
Анықтама 2 Жетекші - басқарушылық шешімдер қабылдау құқығы ресми түрде берілген тұлға. Әдетте, ол өзіне берілген өкілеттіктер шегінде дара басшы ретінде әрекет етеді.
Жетекшілік көбінесе менеджментпен немесе басқарумен анықталады. Оның айрықша белгілері-формальды сипат. Жетекшінің мәнін сипаттайтын негізгі белгілеріне мыналар жатады:
белгілі бір шаруашылық объектісі, процесі немесе бағдарламасы үшін жауапкершілік;
бағыныстағы адамдар тобының болуы;
басқарушылық шешімдер қабылдау бойынша қажетті құқықтар мен өкілеттіктер беру;
өз бетінше қабылданған басқару шешімдерін іске асырудың салдары үшін жауапкершілікті қабылдау.
Басқару функциялары басқару функцияларына дейін азаяды. Олардың негізгілері жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау және мотивация болып саналады. Басшылықтың мақсаты мен мәні мақсаттарды қалыптастыруға және оларға тиімді қол жеткізуге дейін азаяды.
Көшбасшылық пен жетекшілік арасындағы байланыс, ұқсастықтар және айырмашылықтар
Бүгінгі таңда көшбасшылық басқару қызметінің және сәйкесінше көшбасшылықтың негізгі аспектілерінің бірі екені белгілі. Шын мәнінде, ол кез-келген компанияның бүкіл басқару жүйесіне енеді.
Сонымен қатар, көшбасшылық тиімді менеджменттің маңызды құрамдас бөлігі болғанымен, барлық тиімді көшбасшылар бірдей тиімді жетекшілер бола бермейді. Көшбасшы мен жетекшінің айырмашылықтары:
Көшбасшы 1.Топтағы тұлғааралық қатынастарды реттейді
2.Микроорта элементі (шағын топ)
3.Өздігінен пайда болады
4. Позиция аз тұрақты, көбінесе топтың көңіл-күйіне байланысты
5.Санкциялар жоқ
6.Көп қабылдайды
шағын топтағы тікелей қатынастар
7.Қызмет саласы-шағын топ
Жетекші 1.Топтағы ресми қатынастарды реттейді
2.Макроорта элементі (қоғамдық қатынастар жүйесі)
3.Тағайындалады
4.Санкциялар бар
Басшы
5.Шешім қабылдау процесі
күрделі және көптеген жағдайлар арқылы жүзеге асырылады
6.Қызмет саласы әлеуметтік жүйе
Ескерту 1 Жетекшінің қолында ресми, реттелген билік шоғырланған. Көшбасшы, менеджерден айырмашылығы, топтағы ресми қатынастарды емес, тұлғааралық қатынастарды реттейді.
Көшбасшылық көбінесе өздігінен пайда болады, ал менеджерлер жоғарғы басшылықтың ресми бұйрығымен тағайындалады. Осыған байланысты жетекшілердің жағдайы тұрақты, ал олардың қызметі ережелермен реттеледі.
Басқа нәрселермен қатар, көшбасшылық шағын топтарға көбірек тән деп есептеледі, ал жетекшілік қоғамдық қатынастар жүйесі ұсынған макро ортаның элементі болып табылады.
Көшбасшылық пен басқарудың (көшбасшылықтың) негізгі айырмашылықтары төрт негізгі постулаттардан тұрады: