Елдің қуаты кейде
жұмысшы күшінің санымен
де ескеріліп жатады. Осы
қай елдің жұмыс күші көп?
Ес
Ес
енбек, Алматы
ht
http
tp:/
://i
/
fo
form
rm
at
atsi
si
ya
ya.r
.ru
u
са
с
йты
әлемдегі елдердің жұмысқа
қа білетті халқының санын жа-
рия лады. Бұл бойынша, Қытай
мен Үндістан көш бастап тұр.
Бұл тізімде Қазақстанның
ң
ж
ж
ұ-
-
мысшы күшінің саны 8 7
33
33
0
000
00
деп көрсетілген. Тө
менде
осыған байланысты кес те бе-
рілген.
КОНФЕРЕНЦИЯ
Ел дамуын екшеп, кіріс пен шығысты
есеп-қисапқа салған құжаттың негізгі па-
ра метрлеріне тоқталсақ, Үкімет бюджетті
есептегенде мұнайға әлемдік бағаны бар-
реліне 2013 жылға 90 доллардан, онан
ке йінгі жылдарға 88,5 доллардан белгі-
леп ті. Металл бағасы
ы
қа
қа
зі
з
рг
рг
ід
д
ен
ен
1
1
5%
5%
-ғ
-ға
а
төмендейтіні болжанғ
ғ
ан
ан
. Ал
Ал
э
эко
ко
но
номи
ми
ка
ка
лы
лық
қ
даму министрлігінің жасаған болжамы бо-
йын ша жалпы ішкі өнімнің нақты өсімі
2013 жылы – 6%, 2014 жылы – 6,1%,
2015 жылы 7,6% деңгейінде күтіледі. Жан
ба
б
сына шаққанда ЖІӨ 2013 жылы 14 мың
до
до
л
л
ла
лард
рды
ы
құ
құ
ра
ра
са
са
,
,
20
20
17
17
ж
жылға қарай көр-
сет к
і
іш
2
2
4
4 мың долл
ар
ға дейін өседі-міс.
Инфляция алдағы үш жылда 6-8% дәлізі-
нен шық пайды. Қаржы министрі Болат
Жәмі шев тің мәліметтеріне сәйкес, бюд-
жет ке түсімдер 2013 жылы – 5 трлн 415,1
млрд теңгені құрамақ. Ал
Ал
б
б
юд
юд
жет кіріс те
те
-
-
рінің мөлшері 4 трлн
лн 3
314
14 м
м
лр
лр
д
д
те
те
ңг
ңгег
еге
е
бол жанса, оның салмақты бөлігі салықтан
құ ра лады. Қаржы құжатының шығыс
бөлігін сара лағандар, оның бұған дейінгі
секілді әлеуметтік бағдарланғанын
айтады. Мәселен, 2013 жылға белгіленген
бю
бю
дж
дж
ет
ет
ш
ш
ығ
ығ
ыс
ыс
та
та
ры
ры
ны
ны
ң
ң
жалпы сомасы 6
тр
трлн
лн 2
2
00
00
3
,3 м
м
лр
лр
д
д
те
теңг
ңг
ен
ені
і
қ
құраса, әлеуметтік
көмек пен әлеуметтік қамсыздандыруға
арналған шығыстардың үлесі 2013 жылы
жалпы шығыстың 39%, 2014 жылы –
40,1%, 2015 жылы 39,7% құрайтын бо-
ла ды. Бюджет дефициті 2013 жылы ЖІӨ-
ге 2,1% (785,2 млрд.
д. т
т
ең
ең
ге
ге
)
де
де
ңг
ңг
ей
ей
ін
нде
де
,
,
2014 жылы – 1,8%
%
,
20
2015
15 ж
жыл
ыл
ы
ы 1,5%
5%
дең гейінде белгіленді. Мемлекеттік қарыз-
ды қалыпты деңгейде ұстау үшін бюджет
де фицитін онан сайын төмендету жос пар-
ланған. Сөйтіп, бұған дейінгі талқылау лар-
да
д
да айтылғ
ғ
ан
а
дай, ү
ү
ш жылдық бюджет
па
пар
р
ам
ам
ет
ет
рл
рл
ер
ер
і
і ел
ел
ді
ді
к
к
да
да
м
му мен әлеумет-
Б
ЕЗБЕ
Н
Б
тік-экономикалық саясаттың орта ке зең-
дегі мін
н
де
д
тт
тт
ер
ер
ін
ін
е
е
то
то
лы
лы
қ
қ
жа
жа
уа
уа
п
п
бе
бе
ре
е
ді.
Әл
Әлем
ем
ді
ді
к
к
жа
жағд
ғдай
ай
ға
ға
,
,
со
со
ға
ға
н
н ор
ор
ай
ай
басты
қағидат саналатын қатаң үнемдеуге қара-
мас тан, қаржы құжатының басымдығы
мен бағдары Елбасы белгілеген шеңбе р-
ден шиырлайды. Есте болса, Президент
тапсырмасына сәйкес, бюджетте жеті
басым дық болуы тиіс-тін. Олар: жұртшы-
лы
лы
қ
қ
ты
ы
ң жұмыспен қамтылуын ж
ж
оғ
оғ
ар
ар
ы-
ы-
ла
ла
ту
ту
, ха
х
лықтың өмірін жақсарты
ы
п,
п
б
бас
ас
па
па-
-
наға қолжетімділікті арттыру, адами
капиталдың сапалы өсімі, өңірлік даму,
индустриялық-инновациялық даму,
бизнесті қолдау, сондай-ақ ұлттық қауіп-
сіздікті арт
рт
тыру. Жаһандық жағдайға
қара
а
м
м
ас
ас
та
ан,
н,
а
а
тқ
тқар
а
уш
уш
ы
ы
би
би
лі
лі
к
к
өз
дері
қалы
ып
п
та
та
ст
ст
ыр
ырға
н
н құ
жа
жа
т
т шеңб
ңбер
ер
і
інде әлгін-
дей тапсырмаларды орындауға күш сала-
тын болады.
БЮДЖЕТ ІСІНДЕ ЖАУАПКЕРШІЛІКТІҢ
АРТҚАНЫ ЛӘЗІМ
Қа
Қа
за
қстанда «бюджет» деген
н
де
де «
«
ти
тиім
ім-
-
ділік» мәселесі қосарлана айтылатын аса
өзектінің біріне айналғаны белгілі.
Мемлекет басшысы да оның үстіне әрбір
тиынның қайтарымы болуы тиістігін ұдайы
алға тартып келеді. Маңызды құ
жат
ты
талқыл
лау
ау б
бар
арыс
ыс
ын
ын
да
да
д
д
еп
еп
ут
ут
ат
ат
та
та
р
р
да
д
о
о
сынау
түйт
кі
кі
лд
лді
і
мә
мәсе
се
ле
лені
ні
т
т
үр
ү
тк
ткіл
іл
ем
ем
ей
ей
ө
ө
те
те а
а
л
лмады.
Премьер-Министрге қойылған сауал дар-
дың алғашқысы да бюджеттік тиімділікке
қатыс ты болатын. «Жалпы бюджет қар жы-
сын пайдалануды бағалау дың бүгінгі қол-
даныстағы жүйесі 2011 жылдан бері
қо
қо
лд
лд
ан
а
ылып келеді. Бірақ бұл ж
ж
үй
үйе
е
бю
бю
д-
д-
же
же
тт
ттің
ің
тиімділігін қаражатты ш
ш
ығ
ығ
ын
ын
да
да
п
п
бол
ғаннан кейін ғана анықтап жатыр.
Менің ойымша, бюджет қаржысын жос-
пар лау кезінде біз олардың дұрыс және
тиім ді бөлінуіне ерекше назар ау дару ға
тиіс піз.
.
Бұ
Б
нд
нд
ағы басты мә
мә
селе дұ рыс жос-
пар
ла
ла
у.
у. Д
Д
ұр
ұр
ыс
ыс
ж
жос
ос
па
па
рл
рл
ан
ан
ға
ға
н
н бю
бю
д
д
же
ттен
МӘ
Ә
ЖІЛІС
Сәйкесінше, қоғам өкілдері бұл
заңды қайта қарап, сауатты түрде
жазып шығуды талап етіп жатыр.
Ай
Ай
тп
тп
ағ
ағ
ым
ым
ыз
ыз,
,
ер
ер
те
тең
ң
ос
ос
ы
ы
көрініс бізде де
қа
қайт
йт
ал
ал
ан
анып
ып ж
ж
үр
үр
ме
месе
се е
еке
к
н деген тілектен
туып отыр. Себебі кез келген құ
жатты
көршіден көшіріп алу – біздің әдеті мізге
әлдеқашан сіңіп үлгерген құбы лыс.
ТЕК ЖАЗАҒА ТАР
Р
ТУ
Т
А
А
РҚЫЛЫ
ПЕДОФИЛИЯ
ЖО
ЖОЙЫ
ЙЫЛА
ЛА М
М
А?
А?
Әрине, заң қабылданар бо
б
лса, педо-
фил дер ертесі күні-ақ өз әрекетін сап тыяр
еді деуден аулақпыз. Дегенмен, заң де-
геніміз, мемлекеттің белгілі бір мәселеге
қатыс ты көзқарасын білдіреді. Қылмыстық
ко
ко д
д
ек
ек
ст
ст
е
е
пе
е
до
до
фи
фи
лд
лд
ік
к
ұ
ұ
ғы
ы
м ретінде мойын-
да
да
лы
лып,
п,
о
о
ны
ны
ме
ме
н
н
кү
күре
рест
ст
ің негіздері көр-
сетіліп, жазасы қандай болатыны кесіп
айтыл маса жағдайдың өзгере қоюы да
екі талай. Қоғамдағы педофилдік құбы-
лыс пен күресуді жан-жақты бағытта жүзе-
ге асыру қажет екені түсінікті. Қазіргі жағ-
дайда мемлекетіміз педофилияның алдын
алу шараларын ұйымда
даст
ст
ыр
ыруд
уд
ы
ы
ай
ай
тп
тп
а ға
ға
н-
н-
да, қылмыс орын алға
ға
нн
ннан
ан к
кей
ей
ін
н қ
қай
ай
ғы
ылы
лы
оқи ғаға себепкер болып отырған қылмыс-
керді залалсыздандыру мәселесін шеше
алмай отыр.
2010 жылы қазан айында біздің сена-
то
т
р лар Бала қ
қ
ұқығын қорғауға қатысты
за
за
ңн
ңнам
ам
ағ
аға
тү
тү
зе
зе
ту
ту
ле
ле
р
р ен
ен
гі
гі
зген болатын. Бұл
түзетулер кәмелет жасқа толмағандарға
зорлық жасағандарға қатысты жазаны кү-
шейтуді көздейді делінеді. Заңды талқылау
бары
сында «Балаға жыныстық зорлық
көр сеткені үшін сотталып, жазасын өтеп
келген адамды педаго
о
ги
ги
ка
а
лы
л
қ
қ
қы
қ
зметке
ке
жіберуге бола ма?, – деген мәселенің төңі-
ре
ре
гі
гі
нд
нд
е өрбіген болатын. Бұл
л с
с
ұр
ұр
ақ
ақ
қа
қа
бі
бізд
здің
ің
«гуманист» сенаторлар
«
«бо
бола
лады
ды
»
»
деп жауап беріп, шешім қабылдапты. Яғни
10-20 жыл жазасын өтеп шыққаннан кейін
оның бала тәрбиелеуге құқы бар. Сірә,
педофилияның емделмейтін аурулардың
қатары
ы
на
н
ж
ж
ататындығы
ы
н
н
білмесе керек.
Бойы
ы
нд
нда
а
пе
пе
до
до
фи
фи
лд
лдік
ік
а
а
уы
уы
тқ
тқул
ул
ар
ар
ы бар
адамның 10
0
0 пайызды айтпағанда, 50
пайыз емделуіне кепілдік жоқ екенін кез
келген психолог айтып береді. Педофилді
адам қатарына қосып жіберетін артықшы-
лық біздің түзету мекемелерімізде бар деп
ой
ой
ла
л
м
м
аймыз. Психолог маман Зү
Зү
лф
лф
ия
ия
Байсақова мұндай ауытқулары бар адам-
ды
ды
х
хим
им
ия
ия
лы
лы
қ
қ
жо
жо
лм
л
ен аталықсыз дандырып
та
таст
стағ
аған
ан
ны
ны
ң
ң
өз
өз
і
інде ол қоғамға қауіпті
болатынын айтады. Себебі ондай адам –
ең алдымен, биологиялық тұрғыдан емес,
психологиялық тұрғыдан ауру. Сәйкесінше,
баланы қинаудан ләззат алатын қылмыс-
кер әтек болып қал
ал
ғанн
н
ан психоло
о
ги
г
ялық
тұрғыдан сауығ
ғып
ып к
к
ет
етпе
пе
йд
йд
і.
і
Біз қылмыс орын алғаннан кейінгі жаза
мәселесін ғана әңгіме етіп жүрміз. Ал оның
алдын алу шаралары барлық мекемелердің
бір ауыздан атсалысуын, қоғам болып кү-
ресуді талап етеді. Бүл үшін Үкіметтен ар-
на
на
йы
йы
б
б
ағ
ағ
да
да
рл
рл
ам
ам
а
а
да керек болар еді. Жал-
ғыз педофилдер мәселесін ғана емес,
суицид пен нашақорлық сияқты бірнеше
ірі проблемалардың басын құрайтын ірі
жоба жасауға болар еді.
Зү
лфия БАЙСАҚОВА,
Қазақстандағы дағдарыс орталықтары
одағының төрайымы:
– Қазақстанда педофилдер мәселесі
жыл дан-жылға ушығып келе жатқанын
ре
р
см
см
и статистиканың өзі де дәлелдейді.
Өк
Өк
і
і
н
нішт
шт
і
і же
жері
рі м
м
ем
ем
ле
леке
ке
тт
ттік
ік
м
мекемелер де,
П
Па
р
ламе
нт т
е
б
бұ
л
мәселе
мен
күресуге асы-
ғар емес. Екіншіден, Қазақстанда бұл ба-
ғыт та жұмыс жасайтын мамандар да жоқ.
Республикалық деңгейде балаларға зор-
лық-зомбылық жасалуын азайту үшін жү-
йе лі, кешенді жұмыс керек.
к.
М
М
ұн
ұн
ымен тек
құ
қық қорғаушылар емес,
с, д
д
ен
ен
са
са
ул
ул
ық
ық
с
с
ақ
ақ
-
тау министрлігі де, білім беру орталықтары
да, жергілікті басқару органдары да, ата-
ана лар, қарапайым азаматтар бірлесіп
қар сы тұру керек. Қазір орта білім беру
ме ке мелерінде балаларға сақтық шара ла-
рын қалай сақтау керектігін ешкім үйретіп
жа
жа
т
т қа
қан
н
жо
жо
қ.
қ.
Ә
Ә
рб
рб
ір
ір
о
о
қи
қи
ға
ға
о
о
ры
ры
н алған сайын
дү
дүрл
рл
іг
іг
ем
еміз
із д
д
е
е қо
қо
ям
ямыз
ыз
.
.
Де
Депу
пут
таттар жағы оны
заңдық негізде реттеп бере ал май жатыр.
Педофилизм – емделмейтін ау ру лардың
қатарына жатады. Яғни бір рет қыл мыс
жасаған адамдарды еркіндікке жі беруге
болмайды. Жазасын өтеп болған соң да
олар қоғамға қауіпті. Тіпт
т
і
і
хи
хими
миял
ял
ық
ық
ж
ж
ол
ол
-
мен аталықсыздандыру да
а мә
мәсе
се
ле
лені
ні
ш
ш
е
е
ш
ше
алмайды. Себебі ондай адамның қолына
бүлдіршін бала түссе, ол – оны тұн шықты-
рып өлтіруі мүмкін. Яғни бұл пси хи калық
ауытқу. Қысқасы, ең алдымен заң керек.
Сә
Сә
ду
ду
ақ
қ
ас КЕБЕКБАЙ
А
ША
РТ
РТ
АР
АП
ША
ША
РА
Грузия Президенті Михаил Саакашвили премьер-министрдің лауазы-
мы на үміткер Бидзина Иванишвилидің азаматтығын қалпына келтірді.
Қа
Қазақстанда өткен Ұжым
ды
ды
қ
қ қа
қауі
уіпс
псіз
ізді
ді
к
ша
шарт
рты
ы
ұй
ұйым
ым
ы Ұжымдық
қауіпсіздік күштерінің үшкүндік оқу-жаттығулары аяқталды. Бұл туралы
Қорғаныс министрлігінің баспасөз қызметі хабарлады.
Өзбекстан Еуропаны мысалға ала отырып, елге келетін турис тер-
ден
қа
қа
рж
ж
ы
ы
жи
жи
на
на
уд
уд
ы
ы
қо
қо
лғ
лғ
а
а
ал
ал
ма
м
қшы. Өзбекстанға дем
ал
ал
уғ
уғ
а
а
ке
ке
л
л
ге
ге
н
н
әр
р
бі
бір
р
аз
аз
ам
ам
ат
ат м
м
ем
ем
ле
леке
ке
тт
тт
ің
ің
Достарыңызбен бөлісу: |