Тақырып § 7 Әлем шаруашылығының терминологиясы І



бет1/3
Дата16.11.2022
өлшемі24,27 Kb.
#50556
  1   2   3

Тақырып § 7 Әлем шаруашылығының терминологиясы
І Дүниежүзі елдерінің шаруашылық құрылымын жиынтық ішкі өнімнің құрылымындағы шаруашылық салаларының үлес салмағы бойынша анықтайды. Әдетте, ЖІӨ құрылымындағы ауылшаруашылығының , өнеркәсіптің (өндіруші және өңдеуші) және қызмет саласының үлестері ескеріледі. Осының негізінде шаруашылық құрылымы бойынша елдерді бірнеше топқа біріктіреді ( кестеде)
Шаруашылық құрылымы бойынша елдердің топтары




Ел топтары

Елдерге тән ерекшеліктер

1

Аграрлы елдер

Ауылшаруашылығының үлесі басым

2

Аграрлы – шикізатты елдер

Ауылшаруашылығы мен өндіруші өнеркәсіп басым

3

Индустриялық елдер

Өңдеуші өнеркәсіп пен құрылыс басым

4

Постиндустриялық елдер

ЖІӨ–нің басым бөлігін қызмет саласы береді










Аграрлы елдердің шаруашылық құрылымы. Ауылшаруашылығы өндірісі мен отын, шикізат экспортына тәуелді болуы дамушы елдердегі мәселелердің бірі болып табылады. Нашар дамыған елдерде халықтың 73%–ы ауылды жерде тұрады, ал дамыған елдерде бұл көрсеткіш 25 % ғана болады. Осы жағдайда нашар дамыған елдердегі халықтың басым көпшілігі ауылшаруашылығымен айналысады, дамушы және дамыған елдердегі қсы көрсеткіштер тиісінше 60% және 7%. Ауылшаруашылығы өнімдерінің ЖІӨ құрылымындағы үлесі дамушы елдерде 20% болса, дамыған елдерде 3% құрайды. Соған қарамастан, дамушы елдерде ауылшаруашылығы өндірісінің өнімділігі төмен. Мұны артта қалған технологияларды пайдалану, қаржының жетіспеуі, жұмыс күші сапасының төменділігімен түсіндіруге болады. Аграрлы елдердің нағыз үлгісі ретінде Сомали мен Сьерра – Леонені атауға болады. Мұнда ауылшаруашылығы ЖІӨ 60% – дан астамын береді. Аграрлы – шикізатты елдердің шаруашылық құрылымы. Шикізат пен отын ресурстарының экспорты дамушы елдердегі табыс көздерінің бірі болып отыр. Африканың Сахарадан оңтүстікке қарай орналасқан көптеген елдеріндегі негізгі валюта түсімін (92%– ға дейін) шикізат экспорты береді. Аграрлы – шикізатты елдер қатарына Папуа – Жаңа Гвинея, Алжир, Гвинея, Қырғыз республикасы мен Кот–д Ивуарды жатқызуға болады.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет