Республикалық студенттік ғылыми конференция «алматы бизнес, білім және мәдениет орталығЫ»
жүктеу/скачать 3,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| бөлінген.Соңғы көрсеткіштер кәсіпорынның кредиторлар, қарыз беруші және акционерлер
алдында қолма-қол ақша қаражаттарымен өз міндеттемелерін орындауы жөнінде мәлімет береді. Қолма-қол ақшалардың ағымы негізінде есептелетін табыстылық нарықтық экономикасы дамыған елдерде кеңінен қолданылады. Оның артықшылығы бар, себебі ақша ағымдарымен жүргізілетін операциялар өндірістің қарқынды түрінің маңызды белгісі және кәсіпорынның қаржылық жағдайы мен экономикалық "кінәратсыздығының" басты нышаны болып табылады. Әдебиеттер тізімі 1. Әбдікерімова Г.И. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы.-Алматы: Экономика, 2008.- 386 б. 2. Ниязбекова Р.К., Рахметов Б.А., Байнеева П.Т. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы.- Алматы: Экономика, 2008.-792 б. 3. «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының №234-ІІІ заңы 4. Жумагалиева Ж.Ғ., Жаппарханова М.С. «Кәсіпорынның басқару есебі» Алматы 2006ж 5. http://www.mangyshlak-munay.kz/1/. 6. samruk-energy.kz/ НЕГІЗГІ ҚОРЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАҢЫЗЫ Мұртазаева Б.У.- «Есеп және аудит» мамандығының 3 курс студенті. Ғылыми жетекшісі – сеньор-лектор Бердимурат А. Каспий университеті, Алматы қ. «Негізгі құралдар» бабы бойынша қолданыстағы, консервациядағы немесе запастағы негізгі құралдар бойынша мәліметтер көрсетіледі. Бұл бап бойынша заңдарға сәйкес кәсіпорыннң меншігіне сатып алынған жер учаскелерінің құны да көрсетіледі. Аталған бап бойынша негізгі құралдардың бастапқы құны және тозуы және қалдық құны жеке–жеке көрініс табады. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 44 Негізгі құралдар баланс валютасына қалдық құнымен енгізіледі. Негізгі құралдардың түгендеу нәтижесі бойынша анықталған бастапқы құны мен қайта есептеу коэффициенттері негізгі құралдарды қайта бағалауға арналған алғашқы деректер болып табылады. Негізгі құралдар олардың бастапқы құнын тиісті коэффициентке көбейту жолымен қалпына келтіруқұнына дейін қайта бағаланады. Негізгі құралдар қайта бағалағаннан кейін негізгі құралдардың бастапқы құны қалпына келтіру құнына алмастырылады (яғни қалпына а келтіру а құны р баланстық д құнға л айналады). Есеп беруде негізгі құралдардың тозуы жекелей көрсетіледі.Сонымен, баланстық "Негізгі құралдар"-ды толтыру үшін мынадай жинақтамалы шоттардың ақпараты қажет: "Жер”, "Үйлер мен ғимараттар”, "Машиналар мен жабдықтар, беріліс құрылғылар”, "Көлік құралдары”, "Басқалар", "Аяқталмаған құрылыс”, "Үйлер мен ғимараттардың тозуы”, "Машиналар мен жабдықтардың, беріліс құрылғылардың тозуы", "Көлік құралдарының тозуы", "Басқалардың тозуы". Негізгі құралдардың экономикалық мәні мен маңызы Өнеркәсіптік өндірістің тиімділігін арттыру бойынша шаралар жүйесінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің бағдарламасымен негізгі қорларды пайдалану деңгейін едәуір арттыру, ұлттық экономика салалары бойынша кәсіпорындарда және ұйымдарда қор қайтарымын арттыруға бағытталған шаралар кешенін ұдайы өндірістегі, өнеркәсіп жұмысының көрсеткіштерін жақсартуға және оның тиімділігін арттырудағы рөлі мен экономикалық мәнімен алғышартталған. Негізгі қорлардың әлеуметтік-экономикалық маңызы, ең алдымен, еңбек құралдарының қоғамдық өндірістің дамуындағы үлесімен анықталады. Еңбек құралдары, олардың материалдық құрамы көп жағдайда кез-келген қоғамның материалды-техникалық сипатын анықтайды. «Экононмикалық дәуірлер не өндіретіндігін емес, қалай еңбек құралдарымен өндірілетіндігін өзгешелейді. К.Маркс «Еңбек құралдары тек қана адамдық жұмыс күнінің дамуының өлшеуіші емес, сондай-ақ ол – еңбек жүзеге асырылатын қоғамдық қатынастардың көрсеткіші»,–деп жазған. Кәсіпорын ы іскерлігіне ф авансталған ф барлық ф құралдарды ы капитал ф деп ь атауға п бол ады. Кәсіпорынның бухгалтерлік балансын құру кезінде онын шаруашылық құралдары актив, ал олардың қаржыландыру көздері – меншікті ф капитал Ф және н кәсіпорынның ж міндеттемелері ф деп ф аталады. Шаруашылық субъектілері өзінің қызметін жүзеге есыру үшін материалдық- техникалық қор (МТҚ) құру керек. МТҚ-дың негізін негізгі қорларқұрайды. Кәсіпорынның шарушылық өндірістік іскерлігінің аса маңызды құраушысы ф болып ф негізгі ф қорлар ы болып ф табылады. Негізгі қорлар өзінің натуралдық түрін сақтай отырып, көптеген өндірістік кезеңдерге л қатысып, к ал щ құндары з дайындалатын щ өнімге ъ бөліктерменауыстырылатынең бекқұралы. Өндіріс процессінде қатысатын барлық еңбек қорлары (машина, жабдық, т.б.) наық жүзеге асырылуына жағдай жасайды (өндірістік ғимараттар, гидротехникалық құралдар, плотиналар, арналар, эстакадалар, көлік құралдары, жолдар, тунельдер, электр жүйелері, құбырлар), еңбек заттары мен өнімдерін сақтау мен қозғалту үшін қызмет ететін өндірістік негізгі қорлар болып табылады. Негізгі өндірістік қорлар құрамына тек өнімнің тұтыну құнын құруға ғана емес, сондай-ақ, оның құнын құруда қатысатын өндіріс құралдары да кіреді. «Негізгі құралдар есебі» Қазақстандық бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес, негізгі құралдар–бұл ұзақ уақыт бойы (1 жылдан астам) материалдық өндірісті де, өндірістік емес салада да әрекет ететін материалдық активтер. Негізгі ъ қорлардың ъ ерекше ъ өзгешеліктері х мыналар: а) ъ олардың ъ шаруашылық ъ қызметте х көп ъ дүркінді г қатысуы; б) натуралды–заттық х үлгісін х сақтауы; «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 45 в) өзінің құнын дайын өнімге (жұмысқа, қызметке) қызмет кезеңі барысында Ф біртіндеп ъ аударады. Соңғы тармақ негізгі құрал-жабдыққа амортизациялық төлемді есептеу арқылы асырылады, ал оларға төмендегілер: жер, аяқталмаған күрделі құрылыс, резервте, қорда және консервацияда тұрған объектілер енбейді. Сонымен қатар кітапханалық қорларға, өнім малына, енеге (буйвол), бұғыларға Ф және Ф өгіздерге амортизациялық Ф есептеулер жүргізілмейді. Амортизация – негізгі қорлардың (ғимараттардың, машиналардың, жабдықтың) тозуы есепті оның құндылығының бірте-бірте төмендеуі сондай-ақ негізгі қорларды жаңарту үшін қаражатты қорландыру мақсатымен осы қорлар ъ құнынан ъ өндірілетін ъ өнімге ъ бірте-бірте ъ көшуі. Амортизациялық өтелім – негізгі қорлардың тозығын толтыру үшін, яғни оны ұдайы өндіру үшін осы қорлар құнының бір бөлігін аударып отыру. Тозу – негізгі құралдар объектілерінің физикалық және моральдік қасиеттерінің жоғалуы. Салық салу мақсатында негізгі құралдарға құны 40 айлық есептік көрсеткіштен асатын және Жарлықтың 20 бабына сәйкес амортизацияға жататын қызмет мерзімі 1 жылдан асатын активтер жатады. Осыған сәйкес негізгі құралдар, олардың қалдық құнынан 7-ден 30%-ке дейінгі з амортизация х нормасымен х топтарға ъ топтастырылады. Негізгі қорлар, тек ең алдымен олардың экономикалық зерттелуі мен жалпылауы үшін негізгі қорлар жіктелуі деп аталатын натуралды заттай құрамы бойынша топталуы аса маңызды. Негізгі қорлардың бухгалтерлік есебінің дұрыс ұйымдастырылуының негізі болып қорлар бекітілген типтік жіктелуі мен оларды есепте бағалаудың ортақ принципі табылады. Негізгі х құралдардың х бухгалтерлік х есебінің х басты х міндеттері: алынуынан бастап шығуы сәтіне дейін олардың бар болуы және сақтығын бақылау; амортизацияны х дұрыс х және х уақытылы з есептеу; бюджетке аударылатын мүлік салығын дұрыс есептеу үшін мәліметтер алу; реконструкцияға, модернизацияға және жөндеуге қаражаттардың дұрыс және тиімді х пайдалануын х бақылау; негізгі құралдардың уақыт және қуаттылығы бойынша пайдалану тиімділігін бақылау л бақылау; негізгі құралдардың бар болуы және қозғалысы жөнінде есеп беруді құру үшін ж мәліметтер з алу. Қазақстан з Республикасындағы з өнеркәсіптің з негізгі х құралдар Қазақстанның ұлттық байлығының аса маңызды бөлігін құрайды. 2002 жылы 1 қаңтарына негізгі өндірістік қорларға инвестиция нақты бағаларда 114969 млн.теңгені құрады. Аз мөлшердегі кәсіпорын мен ұйымдарды есептемегенде негізгі капиталға бүкіл инвестициялар нақты бағаларда 2002 жылы 114969 млн. теңгені құрады (1994ж.80945 млн.теңге). Негізгі құралдардың жіктелуі Өндiрiстiк емес негiзгi құрал-жабдықтар – тұтынуға арналған құрал-жабдықтар. Олар ұжымның мәдени-тұрмыстық (ғимараттар, тұрғын-үй коммуналдық шаруашылық, денсаулық сақтау мүлкi, т.б.) қажеттiлiктерiн ұзақ мерзiм бойы өтеуге арналған. Иелiгiне қарай негiзгi құралдар: меншiктi және жалға алынған болып бөлiнедi. Меншiктi дегенiмiз – субьектiге тиесiлi және оның балансында көрiнiс табатын негiзгi құралдар. Белгiленген мерзiмге шарт бойынша басқа субьектiден алынған негiзгi құралдар, жалға алынған құралдар болып саналады. Оларды жалға берушiнiң балансында есептейдi, жалға алушы 001-шi “Жалға алынған негiзгi құралдар” баланстан тыс шотында есептейдi. Жалға алу мерзiмi аяқталған соң немесе ол аяқталмай тұрып, жалға алушы келiсiлген бағамен сатып алуына болады. Оларды 2411-“Жер”, 2412-“үйлер мен ғимараттар”, 2413- “Меншiк және құрал-жабдықтар, өткiзгiш қондырғылар”, 2414-“Көлiк құралдары”, 2415- “Басқа да негiзгi құралдар” шоттарының тиiстi аралық шоттарында есептейдi./3/ Заттық құрамына қарай негiзгi құралдар: мүлiктiк және мүлiктiк емес болып бөлiнедi. Мүлiктiкке (заттай) көрiнiсi бар, яғни санауға және өлшеуге болатындар (үйлер, «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 46 ғимараттар, машиналар, жабдықтар) жатады. Мүлiктiк еместерге пайдаланылатын жер, орман алқабы, су ресурстары (ғимараттардан басқа күрделi қаржы салымы, яғни заттық нысаны жоқ шығындар (жер учаскелерiн, егiстiк үшiн пайдаланылатын жердi өңдеу, жалға алынған негiзгi құралдарға күрделi қаржы жұмсау, т.б.) жатады. Негiзгi құралдар объектiсi төмендегi шарттарға сай келгенде ғана актив ретiнде танылуға (есепке алынуға) тиiстi: а) егер кәсiпорынның активпен байланысты келешек экономикалық пайда алатындығына аса үлкен ықтималдықпен сендiру мүмкiн болса; б) егер кәсiпорын үшiн активтiң өзiндiк (бастапқы) құнын сенiмдi түрде бағалау мүмкiн болса. Негiзгi құралдар есебiн ойдағыдай жүргiзу үшiн алдымен оларды жүйелеп топтастыру қажет. Барлық негiзгi құралдар өздерiнiң өндiрiске қатысуына қарай өндiрiстiк және өндiрiстiк емес болып екi топқа бөлiнедi. Өндiрiстiк негiзгi құралдар – деп өндiрiсте қызмет ететiн, яғни пайдаланылатын негiзгi құралдарды айтады. Оларға: өндiрiске арналған үйлер, ғимараттар, өткiзгiш тетiктер, құрылыс машиналары, көлiк тасымалдау құралдары, әртүрлi станоктар, двигательдер, құрал-саймандар, өлшеуiш аспаптар және тағы басқалары жатқызылады. ф Өндiрiстiк ф емес ф негiзгi ф құралдардың ф қатарына шаруашылықтың өндiрiстен басқа салаларында пайдаланылатын негiзгi құралдар ф жатқызылады. ф Оларға:тұрмыстық ф үй- жай қ (коммуналдық) шаруашылығында, денсаулық сақтау, әлеуметтiк қамсыздандыру, бiлiм беру және мәдениет салаларында пайдаланылатын негiзгi құралдар тағы да басқа негiзгi құралдар жатады. д Экономиканың салаларына және iстейтiн қызметтерiнiң түрлерiне қарай барлық негiзгi құралдар: өнеркәсiп, ауыл шарушылығы, орман (тоғай) шаруашылығы, тасымалдау, байланыс,құрылыс, 1 материалдық-техникалық 1 жабдықтау д және 1 сату-өткiзу кәсiпорындары, қоғамдық тамақтандыру, басқару органдары, әлеуметтiк сақтандыру, ғылым және бiлiм беру, ғылыми көмек көрсету және тағыда басқа салалар бойынша топтастырылады. Негiзгi құралдарды экономиканың салаларына қарай топтастырған кезде олардың қатысуымен шығарылған өнiмдердiң, болмаса орындалған жұмыстар мен қызметтердiң шаруашылықтың қай түрiне жататындығы негiзге алынады. Егер шаруашылық субъектiдегi негiзгi құралдардың бәрi тек қана субъектiнiң негiзгi шаруашылығының түрiне ғана қызмет көрсететiн болса, онда бұл субъектiдегi негiзгi құралдардың барлығы түгелiмен сол шаруашылық субъектiнiң атқаратын қызметi саласындағы топқа жатқызылады. Мысалы: өнеркәсiптiк шаруашылық субъектiсiндегi өнеркәсiп өнiмдерiн өндiру процессiне тiкелей байланысты негiзгi құралдардың барлығы өнеркәсiп саласына жатқызылады. Егер кәсiпорынның балансында оның негiзгi қызметiнен басқа салаларында қызмет атқаратын өндiрiстерi мен бөлiмшелерi болса, онда осы бөлiмшелер мен өндiрiстiң атқаратын қызметтерiнiң сипатына сәйкес келетiн экономика саласы қызметi түрiндегi топқа жатқызылады. Негiзгi құралдар пайдалану мақсатына және атқаратын мiндеттi қызметiне қарай мынадай топтарға бөлiнедi: Жер (кәсiпорында пайдаланылатын барлық жер) – субъект меншiгiндегi сатып алған жердiң көлемi мен құны. Жерге меншiк құқығы бар болса, онда олар құқық актiсiмен расталуы керек. Ондай актiсi берiлген болса, онда ондай жер учаскелерi мүлiктiк объектi болып саналады. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 47 -Өндiрiстiк ғимараттар мен құрылғылар (астық қоймасы, мал қорлары, мұнай қоймалары, автомобиль гараждары, мал азығын сүрлейтiн мұнаралар, суландыру жүйелерi, көң қоймалары); -Машиналар мен жабдықтар, өткiзгiш тетiктер (тракторлар, күш бергiш қондырғылар, электр двигательдерi, бумен жұмыс iстейтiн двигательдер, топырақ өңдейтiн, егiн салатын, тұқым себетiн және егiн жинайтын машиналар мен құралдар, жем- шөп әзiрлейтiн машиналар, мал фермасының жабдықтары, электр жүйелерi, жылу энергиясын немесе газ тәрiздi заттарды өткiзуге арналған құралдар, телефон және радио жүйелерi); -Көлiк құралдары (автокөлiктердiң барлық түрлерi, автоприцептер, қайық және қатерлер, мотоциклдер, велосипедтер, арба және шаналар); -Басқадай негiзгi құралдар (құрал-саймандар, шаруашылық құрал-жабдықтар, өндiрiстiк құрал-жабдықтар, өнiм малы, көпжылдық екпе ағаштар, тағы басқалар).Сақтауда тұрған негiзгi құралдардың қатарына келешекте, яғни алдағы уақытта тозып немесе басқа да жағдайларға байланысты есептен шығатын негiзгi құралдардың орнына пайдалануға арналған құрал-жабдықтар жатқызылады. Бухгалтерлік шоттарда есептелген негізгі құралдардың бастапқы күндері тек мына жағдайларда ғана өзгертіледі:а) негізгі құраддардың пайдалы қызмет атқаратын мерзімін ұзартатындай немесе қыскартатындай оның жалпы жағдайына әсер ететіндей қосымша күрделі қаржы жұмсалғанда (кеңейткенде, жаңартқанда тағы да басқа) немесе ішінара бұзғанда, жойғанда және бөлшектегенде;ә) Қазакстан Республикасы Үкіметтің шешімдері бойынша негізгі құралдарды қайта бағалағанда. Негізгі құралдардың есебі әрбір бөлек объекті бойынша бүтін сомада жүргізіледі. Негізгі құралдарды пайдалануға берген кезде оның бастапқы құнымен қалпына келтіру құны тең болады, себебі оны пайдалануға берген уақытымен оны қайта бағалау уақытының арасында айырмашылық жоқ. Уакыт өткен сайын негізгі құралды өндіруге, салуға жұмсалатын материалдың бағасы және ол үшін қолданылатын техниканың шығыны, жұмысшылардың еңбекақысы жалпы негізгі құралды өндіру, салу жағдайы белгілі бір себептермен өзгеріп отырады. Негізгі құралдардың құны оны бір кезде жасап шығаруға өндіруге, салуға кеткен, жұмсалған қоғамдық қажетті еңбекпен анықталады. Осыған байланысты негізгі құралдарды оқтын-оқтын, уақыт өте қайтадан бағалап (индексациялап) тұрады. Негізгі құралдарды қайтадан бағалау (индексациялау) кезінде оның осы кездегі, яғни бүгінгі күні өндіріп шығаруға кететін құны анықталады. Бұл негізгі құралдардың қалпына келтіру құны деп аталады. Кәсіпорындар мен ұйымдарда негізгі құралдарды тиісті түрде қайта бағаланғаннан (индексациялағаннан) бастап, оларды баланста қалпына келтіру құнымен есептейді. Қорытынды Негізгі құралдарға үйлер, ғимараттар, машиналар, жабдықтар, көлік құралдары, шаруашылық құрал-саймандар және т.б. қызмет мерзімі бір жылдан асқан материалдық құралдар жатады. негізгі құралдардың аналиткалық есебі арнайы тізімде тіркеуге жататын карточкаларда әрбір инвентарь объектісі бойынша х жеткізіледі. х Объектілердің з саны х аз з болғанжағдайда 1 есеп 1 инвентарь э кітабында э жүргізіледі. Негізгі қорлардың әлеуметтік-экономикалық маңызы, ең алдымен, еңбек құралдарының қоғамдық өндірістің дамуындағы үлесімен анықталады. Еңбек құралдары, олардың материалдық құрамы көп жағдайда кез-келген қоғамның материалды-техникалық сипатын анықтайды. «Экононмикалық дәуірлер не өндіретіндігін емес, қалай еңбек құралдарымен өндірілетіндігін өзгешелейді. К.Маркс «Еңбек құралдары тек қана адамдық жұмыс күнінің дамуының өлшеуіші емес, сондай-ақ ол–еңбек жүзеге асырылатын қоғамдық қатынастардың көрсеткіші», – деп жазған. «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 48 УДК 657 ДОКУМЕНТАЦИЯ ПО УЧЕТУ ДВИЖЕНИЯ И РЕАЛИЗАЦИИ ГОТОВОЙ ПРОДУКЦИИ Әбдіхалыкова Қ.Б.- студент научный руководитель – магистр, ст.преподаватель Жаздыкбаева Д.П. Университет «Мирас», г.Шымкент Готовая продукция - конечный результат производственного процесса. Готовой продукцией называется продукция, которая полностью закончена обработкой, принята техническим контролем, сдана на склад, или принята заказчиком, согласно акту приемки. Изделия, не прошедшие всех стадий обработки и не принятые техническим контролем, учитываются в составе незавершенного производства. Готовая продукция - это продукция основных и вспомогательных цехов, предназначенная для реализации. Она должна быть закончена производством, укомплектована, отвечать требованиям стандартов или техническим условиям, принята службами технического контроля, снабжена паспортом, сертификатом или другими документами, удостоверяющими ее качество и комплектность, сдана на склад, а при сдаче на месте заказчику - оформлена актами приемки или другими документами. Готовую продукцию из производства на склады приходуют по приемо-сдаточным накладным или по сводке выпуска продукции. Приемо-сдаточная накладная выписывается в цехе в 2-х экземплярах. После сдачи готовой продукции на склад, один экземпляр накладной остается на складе, второй в цехе. На предприятиях различных отраслей экономики применяются специализированные бланки приемо-сдаточных накладных. Сводка выпуска продукции применяется для оперативного наблюдения за ходом выполнения производственных заданий и обсчета стоимости выпущенной готовой продукции. По сводке может осуществляться оприходование продукции за месяц. В этом случае к ней прилагаются соответствующие накладные. На складах готовой продукции учет ведут в специальных карточках, аналогично учету материалов. В конце месяца остатки, выведенные в карточках, заведующий складом переносит в Книгу остатков готовой продукции. Документы по приходу и расходу готовой продукции вместе с реестрами приемки-передачи документов поступают в бухгалтерию. Данные реестров приемки-передачи документов по приходу и расходу готовой продукции записывают в накопительную ведомость синтетического учета готовой продукции по учетным группам. В ведомости указывают остатки продукции на начало месяца, приход и расход, выводят остатки на конец месяца по учетным группам. Данные накопительной ведомости сверяют с книгой остатков готовой продукции, что обеспечивает тождественность складского и синтетического учета. Если предприятием проводится инвентаризация готовой продукции, тогда по ее результатам составляется акт инвентаризации, который подписывается комиссией, назначенной приказом руководителя и проводимой данную операцию. Основными документами, применяемыми во внешнеэкономической деятельности по ввозу готовой продукции из зарубежных стран являются: Товарно-сопроводительная документация - сертификаты качества продукции, упаковочный лист, спецификация и т.д. Транспортная, экспедиторская и страховая документация - железнодорожная накладная и ее копии (дубликат железнодорожной накладной международного грузового сообщения, квитанция железнодорожной накладной внутреннего грузового сообщения, «АЛМАТЫ – ЦЕНТР БИЗНЕСА, ОБРАЗОВАНИЯ И КУЛЬТУРЫ» 49 багажная квитанция, коносамент, накладные автотранспортного, речного и воздушного сообщения и др.) Складская документация - приемный акт порта, генеральный акт разгрузки судна с импортными грузами в порту прибытия, доковая расписка о принятии груза на хранение. жүктеу/скачать 3,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|