Республиканский журнал «Достық-Дружба»
жүктеу/скачать 5,16 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- – Гузель, послевкусие от Олимпиады еще чувствуется
- – Многие говорят, борьба – не женский вид спорта…
- – Вернемся к Вашему переезду. Почему выбрали именно Казахстан
- – Адаптация, так понимаю, прошла успешно
- – Расширяться, наверное, будете Я о пополнении в семье…
- – Наверняка, что-нибудь из татарских блюд
- – А с казахстанскими татарами уже наладили отношения
- – Гузель, последний вопрос. Кому посвящаете свои победы
- – Вы ведь в Казахстане недавно…
- – Сегодня Вы – заслуженный мастер спорта России и Казахстана, серебряный призер Олимпийских игр в Афинах
41 №6 / 2012 ӨМІРІ – ӨРНЕК, ӘҢГІМЕСІ – ТАРИХ 100 жас. 100 жас аз ба көпбе деген сауал қояр болсақ көпшілігі көп деп жауап берсе керек. Өйткені елімізде адамның орташа өмір сүру жасы 66 жасты құрайды. Бір ғасырлық жас бұл адам өмірімен де тарихпен өлшесек те көп уақыт болса керек. Бүгінгі таңда адам баласына ең керегі ұзақ өмір сүрудің мәзірі мен құпиясын табуды көздеген шақта жүзжылдықтың ширегінде сұрапыл соғысты көріп күйзелмеген, аштық пен сүргіннің қиындығын көрген түңілмеген, жасты көрсе жадыраған, еліне бақ-дәулет тілеуден жаңылмаған әулие сынды 102 жасты еңсерген Гүлбазар Мададова анамыздың өмірі өрнек, әңгімесі тарих.
· Әзіз ана Б ірде бір ғұламадан уақыт деген не деп сұрақ қойғанда «Уақыт – қолымыздағы бардың ішіндегі әрі арзаны, әрі нағыз қымбаты. Өйткені біз нені болса да уақыт арқылы аламыз»,– деген екен. Ал Оноре Бальзак «Адам баласының қолымен жасалғанның бәрі – уақыт пен төзімнің жемісі»,– депті. Ия, уақыт ешкіммен санаспай, қарттықтың да есігін қаққызады. Бұл өмірде қартаймайтын жан бар ма?! Алайда қазыналы қарттықтың да өзіне жараса сый-құрметі мен сұлулығы болары рас. Осындай кеудесі алтын сандық қарттардың бірі Гүлбазар анамызға қарап тұңғиық ойға кетіп таңырқайсың. Жүзден асса да жүзі бал-бұл жанып көздері күлімдеп отыр. Гүл десе гүлдей- ақ екен. Үзілмеген, арымаған. Ғалымдардың ұзақ жасаудың сыры не деген сауалына «күлкіде» деген жауабына Гүлбазар анамызға қарап инанады екенсің. Қиыншылықтың қаншама зардабын көрсе де ылғи да мойымай қалжың мен әзілді жанына серік тұтып жадырап жүргеннен болар сол күлкінің ізі бетінде өз орнын тауыпты. Арнайы көп жасаған анамен сұхбаттасу үшін барғанда «Қайда барамыз, Мәскеуге алып барасыңдар ма?»,– деп қалжыңдап күліп бізді қарсы алды. Әңгімені бастай бере жүзден асқан жасыңызда көңіл күйіңіз қалай деп сұрағанда «Қызым, мен жүзден асқан жоқпын, мен миллиондамын!», деп тағы қалжыңымен күле жауап берді. Гүлбазар Мададова анамыздың құжатында 1910 жылы 1 қаңтарда дүниеге келген деп жазылған. Алайда анамыздың аузынан естігеніміз бидай орып жатқан кезде туылғанмын деді. Ол өткен ғасырдың басында қазіргі Гүржістанның Ахикәләк ауданында Хабет ауылында дүниеге келіпті. Тарих беттерін парақтар болсақ 1940 жылдары Сталиннің бодан халықтарды жер аударту жарлығына сәйкес көптеген халықтардың қатарында тарихи отаны, туған жерінен ахыска халқы да жер аударылған еді. Өткен күннің қаралы күндерін Гүлбазар апа былай еске алды: «Суық қаруын асылынған әскерлер келді де мылтығымен бізді көздеп, 10 минөт уақыт ішінде жиналыңдар! Көшесіңдер! 10 минөтте жиналып дайын болмасаңдар атамыз!,– деді. Содан ешбір затымызды, дүние мүлкімізді алуға мұршамыз болмастан, қолға ілінгенін ұстадық та, жол азығымызды алар алмастан жүгірдік». Қыстың қытымыр аязында Алматыға келеді. Суық вагондардан түсіп, аппақ үлпілдек қарды кешіп келе жатқан халықтың жүрегінде зілді қара үрей мен мазалы ойлар бар еді. Бір ай жол жүріп жер аударылған халықтың біразы жолда опат болып Алматыға жетпеген. Мададовтар отбасы зорлық зобалаңды бастан өткерсе де аман жеткеніне шүкіршілік айтады. Тарыдай шашылған халықты қазақ отбасылары бауырына басып дертімен бөліседі, дәм тұзын беріп бауырына басады. «Жер аудару туралы жарлық келгенде екі аптадан соң үйлеріңе қайтасыңдар деді. Өз шаруамызды өрге дөңгелетіп, малымызды бағып, жерімізге егін егіп, гүл жайнаған бақшамыздың жемісін жеп жайбырақат күн кешіп отырған шақта төбемізден жәй түскендай болдық, сүргінге ұшырадық. Қорқынышты түс секілді. Әуелі қайда келгенімізді де білмедік. Кейін осында өмір сүре білдік. Шелек ауданына келген екенбіз. Бәрімізді бөліп бөліп қазақ үйлеріне кіргізді. Жарты нанын тамағына қимай балаларының аузынан жырып бізге берген қазақтың жақсылығын қалай ұмытайын, қалай жасырайын. Сол кезде қазірше қазақтармен бірге тұрасыңдар кейін үй береміз деді. Мен ол кезде жиырмаға келген шағым еді. Кейін соғыс басталды. Ашаршылық болды, жұт болды, сол күндерден бүгін, міне, құтты жылдарға жеттік. Шүкіршілігім таудай. Қонаевтың кезінде өте жақсы өмір сүрдік. Қазақтың жерінің шеті жоқ шексіз екенін сол кезде айтылатын еді. Дала төсінде егін ектік, мал бақтық. Қарап отыру болмаған»,-дейді анамыз. Бір қызығы жер Гүлбану ҚАЛТӨРЕ
№6 / 2012 аударылып келгенде Қазақстанда аштық болып жатқан кез екен. Ал түріктер Кавказда жақсы өмір сүрген. Алтынымыз көп, кілем мен барқыт көрпешеде жатыпты. Мал да мал азығы да, мал өнімі де, жеміс-жидек дақылдары да көл көсір болыпты. Ал Қазақстанда ол кезде кілем болмай, жүн тұтып киіз басу ата кәсіп еді. Бірақ соған қарамай түрік халқы қазақ жеріне тез сіңісіп, бақытты күндерін осы жерде көргенін айтады. Бүкіл саналы ғұмырын туған жерінен алыста өткізсе де кері Кавказға қайтуды мүлдем ойламадық, дейді. Оның бір себебі бауырлас түрік халқының тұрмыс тіршілігі мен салт-дәстүрі, наным- сеніміндегі ұқсастықтардың ұйысып жатқандығынан болар, содан тонның ішкі бауындай араласып кеткен. Ұрпақ әулиеті Уақыт шіркінде тоқтау бар ма?! Сонау тауқыметі зор қырқыншты жылдардың өте шыққанына да жетпіс жылдай уақыт болыпты. Бетке алған белгісіз күндерге көшін бағыттаған Гүбазар апаның көкірегінде жылт еткен үміт сәулесі сөнбей, бойындағы еңбекқорлығының арқасында тарихтың тірсектен қағар тағдырлы кездерінен сүрінбеді. Ертеңгі күнге деген үміті алға жетеледі. Ол отбасының шырағын сөндірмей Құдай қосқан қосағасы Мұрад Мададов екеуі Алматы облысы қазіргі Шелек ауданында қыздарын қияға, ұлын ұяға қондырып, ұрпағын көбейтті. Бүгінде, міне, Мұрат ақсақал мен Гүлбазар ападан тараған әулиетте немере шөбере өсіп өнді. Тіршіліктің қайнар көзі, махаббаттың шуақты күні, мейірімнің кәусәр бұлағы – Ана есіміне қатыссыз дүниеде қасиетті ештеңе жоқ шығар, сірә. Сондықтан ананы ардақтамайтын халық та жоқ. Осыдан қырық жыл бұрын Мұрат ақсақал жарық дүниемен қоштасқан. Қарттықтың жауы жалғыздық деген бар. Алайда анасын ардақтаған тәрбиелі әулиет Гүлбазар апаны жалғызсыратқан жоқ. Алақанына салып аялап отыр. «Ана сүтін анаңды Меккеге үш рет арқалап апарып келсең де, өтей алмайсың»,– деп түсіндірген халықтан озып ештеңе айта алмассың. Ал осы ұғымды Гүлбазар апаның перзенттері көкейіне жақсылап түйген екен. Ұрпағының мейіріміне бөленіп отырған кейуана бақытты, тағдырына разы. Ол Қазақстанға жер аударылып келгенде Гүлбадан, Майтабан қыздары мен Мәһеддин атты ұлын бауырына салып көшкен. Қазақстанда Гүлзөрә, Гүлчәчәк және Марал атты үш қызы дүние есігін ашады. Тұңғыш перзенті Гүлбадан анамыз қазір 80 жасты еңсерді. Яғни перзенттерінің алды 80 жаста болса, ең кішісі Марал қазір 50 жаста. Кешегі бесіктегі ана әлдиін мойнына мінгізіп, еркелеткен әке үнін естен шығармаған перзенттері де ұл мен қыз тәрбиелеп немеренің қызығына батып отыр. Бір сөзбен айтқанда 102 жастан асқан қарт әженің отбасылық бақыты дастан етіп жазуға татиды. Өмірдің мәні не деген философиялық сауалға әр адам өзінше пікір айтып жатады. Мұндай сұраудың бірегей жауабы жоқ екені мәлім. Біздің кейіпкеріміз үшін өткінші өмірдің мәні қашанда отбасы мен отбасылық құндылықтар болып келіпті. Ақ жаулығы желбіреген Гүлбазар ана өмірге әкелген 6 перзентінен 27 немере, 35 шөбере сүйіп, бүгінде сол ұрпағының сүйіспеншілігі мен мейіріміне бөленіп отыр. Жақында ғана барша ұл- қыздары, келін-күйеу балалары, немере-шөберелері жиналып Гүлбазар апаның аман-саулығын сұрап, жанында отырып жайбырақат жөн сұрасып апамыздың байырғы өсиет әңгімелерін тыңдап қайтыпты. Оны зор қуанышпен әңгімелеп отыр.
Ән – көңілдің ажары Армандамайтын, сол арманына талпынбайтын адам жоқ шығар сірә мына жалған дүниеде. Қарт анамен әңгімелесу барысында сұрақтың астына көп алуды жөн санамай арманын сұрай алмадық. Алайда әзіз ана арманын жеткен қарттықтың бақытты күндерін кешіп жатқаны бал-бұл жанған жүзінен, жәудіреген көзінен байқалды. Бет жүзінде аса бір әжімі де жоқ. Қабырғалы қалың тарихтың індетке ұрындырған, ашаршылық пен соғысқа ұрындырған нәубетті жылдардың азабын тартса да көзінің күлімдеп, жүзінің жадырап тұруы қанының, затының тазалығында шығар деп ой түйдік. Өйткені Гүлбазар апаның өз әкесі Иса 133 жас өмір сүріпті. «Әкем мені тізесіне салып құшақтап отыратын. Есейіп қалсақ та өз қолымен тамақтандыратын»,– деп әке мейірімін еске алды. Ғасырдан озған әжеміздің көңілінің де жап жас қалпында қалғанын оның сызылтып ән айтқанынан байқадық.
– деп бозбала шақтың шаттықты күндерінде шырқаған, ел аузында қалған ескі әнін құлазытып шырқап берді. Бұл жалғыз әні емес, апамыз әр дайым ән салып отырады дейді немерелері. Қызын қуыршақтай, ұлын құлыншақтай қылып алақанында аялап өсірген жемісінің дәмін тату, бейнетінің зейнетін көру – әр адамның арманы. Гүлбазар апа бақытты аналардың бірі екені оның бүгінгі таңда абыройы асқақ, дәулеті тасыған ұл-қыздары, немере-шөберелері сол арманына жеткізді. Теңіздей тербелген өмір толқындарынан баласын аман алып қалу үшін барын салған, зор махаббатпен өсірген жүз жылдық тарихты көзбен көрген әзіз ана өрені қартайған шағында мейірімге бөленіп, ақ тілеуінен жаңылмай отыр.
44 бІр ЕЛ – бІр таҒдЫр · Әзіз ана ЗДЕСЬ МОЙ ДОМ РОДНОЙ… Автор девятой победы кАзАхстАнской нАционАльной сборной нА олимпийских игрАх в лондоне гузель мАнюровА стАлА глАвным тренером женской сборной кАзАхстАнА по борьбе. вернувшись из тумАнного АльбионА, онА не почивАлА нА лАврАх, А усиленно готовилА подопечных нА чемпионАт мирА, прошедший в конце сентября в кАнАдском Эдмонтоне. однАко должностью нАстАвникА гузель решилА не огрАничивАться и принялА сАмА учАстие в соревновАниях, выигрАв серебряную медАль. нАкАнуне чемпионАтА нАм удАлось встретиться с прослАвленной спортсменкой. нАпомним, предстАвительницА женской борьбы гузель мАнюровА, выступАющАя в весовой кАтегории до 72 килогрАммов, зАвоевАлА бронзовую нАгрАду нА лондонской олимпиАде. в сложнейшей схвАтке онА переборолА олимпийскую чемпионку пекинА джиАо вАнг из китАя.
личность Гузель МАНЮРОВА
олимпийская чемпионка Ринат ДУСУМОВ …Встреча с Гузель все время откладывалась. Я ждал ее в Алматы, а она прилетела в Астану на чествование победителей. Вернулся в столицу, но самолет с Манюровой уже взял курс на Алматы. Поговорить довелось перед самым отъездом женской сборной по борьбе в Канаду, тренировавшейся в Астане. Забегая вперед, замечу: Гузель полностью оправдала ожидания и значение своего имени, обозначающего «очень красивая, ослепительная». Обаятельная улыбка, открытость, искренность и… крепкое рукопожатие. С него, собственно, и начался наш разговор. – Гузель, послевкусие от Олимпиады еще чувствуется? – (улыбается) Да-а-а… На днях вот вручали поощрение от федерации. На самом деле, впечатлений больше от реакции казахстанцев, чем от самих Игр. Признаться, для меня было большим потрясением видеть, слышать и чувствовать поддержку всей страны. Это дорогого стоит! Свою роль сыграло и внимание Главы государства Нурсултана Назарбаева. Сначала он напутствовал нас в преддверии соревнований, затем по-отечески благодарил за 47 №6 / 2012 Александром Колывановым решили сменить гражданство. Начала выступать за Казахстан. Выиграла подряд три чемпионата Азии. Путевку в Лондон получила на ЧМ-2011 в Стамбуле, где заняла пятое место…
– Многие говорят, борьба – не женский вид спорта… – А гимнастика или фигурное катание – женский? Это на манеже или ледовой арене все красиво и грациозно. Видели бы Вы тренировки, когда маленькие девочки ежедневно ударяются об лед или тянут связки. – Вернемся к Вашему переезду. Почему выбрали именно Казахстан? – Мне он ближе по менталитету. Казахский язык схож с татарским, что значительно облегчает его изучение и упрощает общение с коллегами. Повторюсь: жила здесь в детстве, многое знакомо не понаслышке. Привлекло, конечно, и внимание властей к развитию спорта. Не скрываю, были приглашения от турков, азербайджанцев. Предлагали большие деньги. Отказалась, и не жалею. В Казахстане меня окружают люди, которые ценят, уважают и понимают Гузель Манюрову. А еще любят! До сих благодарят за Олимпийскую бронзу, узнают на улице, подходят, обнимают… А деньги… Они ведь как приходят – так и уходят!
– Вполне. Сейчас такое чувство, как будто я постоянно жила и тренировалась в Казахстане. Сначала, правда, были небольшие проблемы с жильем. Теперь все решилось: акимат Алматы подарил нам двухкомнатную квартиру.
– (смеется) Семья уже увеличилась. Сразу на семь членов женской сборной по борьбе.
– Точнее, борцовским. На самом деле, весь негатив остается на ковре. Вне спортзала хочется чувствовать себя обычной женщиной, ходить по магазинам и салонам красоты, готовить вкусную еду… – Наверняка, что-нибудь из татарских блюд? – Если Вы о фирменном, то это плов. Татарскую кухню я очень люблю и, конечно же, с удовольствием готовлю.
– Недавно Ассоциация татарских и башкирских НКЦ РК приглашала меня на встречу «Ак Барса» и «Барыса». К сожалению, пойти не получилось. Думаю, все еще впереди. Добавлю: мне импонирует то, что мои соотечественники стараются развивать и сохранять традиции, культуру и язык. В этом вопросе немаловажную роль, конечно, играет и государство.
– Близким, Казахстану и всему татарскому народу! Пусть это и звучит немного пафосно, но искренне. Еще раз спасибо всем за поддержку. победы. На чествовании во Дворце независимости я даже всплакнула, не удержалась, настолько был сильным эмоциональный накал… Хочу сказать огромное спасибо всем, кто болел за нашу команду. Там, в Лондоне, и здесь, у экранов телевизоров. Спасибо всем, кто звонил, писал, комментировал в Интернете. Было очень приятно осознавать, что заработанная награда так много значит для Родины…
– Вы ведь в Казахстане недавно… – Но уже чувствую себя здесь, как дома. К тому же, в Шымкенте у меня живут родственники. Сама я из Мордовии. Детство провела в Байконуре, где работал папа, физик-математик по образованию. Сейчас он шутит, что я вернулась на историческую родину. Мы уехали в Москву после развала Союза. Там я и стала делать первые шаги в спорте…
– Сегодня Вы – заслуженный мастер спорта России и Казахстана, серебряный призер Олимпийских игр в Афинах (2004), бронзовый – в Лондоне, обладатель серебра чемпионата мира в Эдмонтоне. Давайте напомним нашим читателям, как все начиналось. – В вольную борьбу я пришла ровно десять лет назад, до этого занималась айкидо. Спустя два года стала победительницей чемпионата Европы по вольной борьбе. Отличилась в Афинах. Затем были победы на чемпионатах России. Так получилось, что в 2012 году мы с моим личным тренером и супругом 48 …В моей коллекции пока не хватает золота. Уверена, это временно. Приложу максимум усилий, чтобы не подвести всех, кто в меня верит. личность Гузель МАНЮРОВА
олимпийская чемпионка История моей семьи отразить кратко историю семьи – довольно трудная задача, поскольку само понятие «история семьи» предполагает рассказ о жизни как минимум двух-трех поколений в ее самых сложных и разнообразных проявлениях. обычно воскрешаются самые яркие события и воссоздаются они по памяти, по оставшимся фотографиям либо из уст самих участников, либо из услышанного последующими поколениями. попытаюсь вспомнить пару семейных событий и немного поразмышлять о моих родителях. В своей памяти я бережно храню то бесценное наследие, которое я получила именно в своей семье от своих родителей Пак Сергея Николаевича и Цхай Татьяны Тимофеевны. Я имею в виду не столько духовные семейные ценности, (а они для каждой семьи единственные, уникальные, неповторимые), сколько те знания, которые переданы ими мне и составляют огромную ценность для науки в целом, в том числе и для корееведения, для изучения языка советских корейцев. На склоне лет им выпала участь, а может быть, или скорее всего, счастье быть соратниками, единомышленниками, соавторами моих научных
личность ПАК Нелли
Сергеевна профессор изысканий. В течение почти 15 лет я училась у обоих заново, причем осознанно, родному языку «коре мар», собирала по крупицам сведения о языке, вникала в смысл каждого слова и фразы, произнесенных ими, фиксировала все оттенки смысла, понимая, что никем еще неописанный язык больше услышать не от кого. Дело в том, что оставшихся в живых носителей редкого диалекта, так называемого юкчин, уже почти нет. А с годами они становятся все более значимыми. Мама ушла из жизни более 17 лет назад, и сегодня я остро нуждаюсь в ней. Папа (ему сегодня 98) долго был для меня источником научной информации. Если бы я была поэтом, написала бы какую-нибудь оду в их честь, но, увы, я не поэт. Простые слова не могут вместить всех чувств, которые я испытываю к ним. С глубокой благодарностью к ним, я повторяю известные всем слова о т ом, что основа будущего любого человека закладывается в семье с самого раннего детства. Не думаю, что они помнили этот принцип и хотели следовать ему, но мы, их дети, просто следовали и следуем их поступкам, принимали и принимаем их жизненные ценности как данное. Незадолго до ухода из жизни мама спросила, как бы для себя, а что же она сделала в своей жизни. Я не смогла в тот миг от растерянности произнести то, что я думаю об этом. Возвращаясь к той минуте, мысленно говорю ей о том, что она сделала все, что должен оставить после себя человек, покидая этот мир: состоявшихся сына, дочь, внука и правнучку, оставила след и в науке, всю свою жизнь сеяла вокруг себя доброе, разумное. Поколению моих родителей пришлось испытать многое: переселение, затем война, а еще пришлось пережить перестройку, тоже непростые времена. Все эти события не могли не сказаться на судьбах целого поколения. Судьба моих родителей подобно судьбам большинства советских корейцев того поколения – следствие тоталитарной системы. В 1937 году они оказались в Казахстане. Мои родители попали в Казахстан иным путем. Отец в 1937 г., в год переселения корейцев с Дальнего Востока, служил в рядах Советской Армии в г. Иркутске и был демобилизован в 1938 г., когда семья уже жила в Казахстане в Уштобе. По его рассказам, он знал о депортации и встречал проезжающие поезда в надежде хотя бы на миг увидеться с семьей, но этого не случилось. Встретился с семьей уже в Уштобе, где находилась мама с малолетним сыном – моим братом. После демобилизации папа работал в системе связи, сначала экономистом, затем его назначили заместителем начальника районной конторы связи, затем начальником конторы связи, где он работал с 1939 по 1945 гг. Кстати, связь во время войны причислялась к фронту, она была военизирована, и ее работники не призывались на фронт. Сегодня работавшие в то время в системе связи приравниваются к участникам войны. Помню, как часто родители говорили о том, как хотели учиться, но постоянно что-то мешало: когда учился в рыбтехникуме на Дальнем Востоке, техникум закрыли и заняли под военные казармы, диплом КазГУ тоже не получил, так как заочники не могли по собственному желанию поехать на сессию без разрешения секретаря райкома партии и т.д. Что НАШЕ ДОСьЕ пак нелли сергеевна, доктор филологических наук, профессор, зав.кафедрой ориенталистики казахского университета международных отношений и мировых языков им. Абылай хана тема докторской диссертации: «проблема исчезновения миноритарных языков (на материале корейского языка)».
жүктеу/скачать 5,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|