Республикасы білім жəне ғылым министрлігі ы. Ə. Əміреев, Ж. Ы
жүктеу/скачать 1,16 Mb.
|
Әлеуметтік-экономикалық статистика. Оқулық. Оқулық. Оқулық
- Бұл бет үшін навигация:
- -кесте.
-кесте. Зейнетақы мен жəрдемақы алушылардың саны мен орташа айлық төлемдері, жыл басына1)
Статист. жылнамалық «Қазақстан 2010 жылы». - Астана, 2011.- 83-84- б. Халықтың өмір сүру деңгейін жоғарлату мемлекетіміздің əлеуметтік саясатындағы ең басты мақсаттардың бірі болып та- былады. Соның ішінде негізгісіне халықтың орташа жан басы- на шаққандағы ақшалай табыстың сатып алуға жарамдылық көрсеткіші жатады. Бұл көрсеткішті тек қана үй шаруашы- лықтарына ішінара зерттеу жүргізу, яғни орташа жан басы- на шаққандағы ақшалай табыс сомасына сатып алудың орта- ша бағалары бойынша сатып алуға болатын тауарлардың саны арқылы анықтауға болады. Статистика органы үй шаруашылықтарының орташа жан ба- сына шаққанда келетін тұтыну шығыстарының құрамын жеке қарастырады жəне ол төменде берілген 8.8-кестеде көрсетілген: -кесте. Орташа жан басына шаққандағы үй шаруашылықтарының тұтыну шығыстарының құрамы, теңге1)
1) Статист. жылнамалық «Қазақстан 2010 жылы» . -Астана, 2011. - 86-87- б. Берілген кесте көрсеткіштеріне талдау жасайтын болсақ, 2010 жылды 2006 жылмен салыстырғанда тұтыну шығыстары– 1,9 есеге артқан, оның ішінде ең көбі азық-түлік тауарлары –2,0 есеге өскен. Егер үлесі бойынша қарастыратын болсақ, тұтыну шығыстарының үлкен үлесі азық-түлік тауарларына тиеді (2006 жылы – 41,7%, 2010 жылы – 44,0%). Демек, 2,3%-ға артқан, ал соның салдарынан азық-түлік емес тауарлардың үлесі, яғни 32,2%-дан 29,9%-ға дейін кеміген. Республика көлемінде халық табыстарының сатып алуға жа- рамдылығының өсуіне қарамастан кедейлікте сақталуда жəне ол өңірлердегі өмір сүру деңгейінің табиғи-климаттық жағдайлар- ға, демографиялық себептерге байланысты жəне өнім өндіретін өндіріс орындарының орналасуына қарай əртүрлі болып келеді. Кедейлік дегеніміз – əлеуметтік-экономикалық құбылыс, бұл ретте өмірге құқығын іске асырумен байланысты ең бірін- ші кезектегі физиологиялық қажеттіліктерін қанағаттандыруға байланысты қиындықтар көретін, конституциямен белгіленген құқықпен бостандық шеңберінде қоғам өміріне толыққанды қатысу мүмкіндігінен айырылған халықтың белгілі бір топтарын айтамыз. 16–932
241 Халықаралық стандартқа байланысты кедейліктің типі бел- гіленген жəне ол төмендегідей. Эндемикалық (ауқымды) кедейлік – мұнда халықтың əл ауқатының өсу деңгейін қамтамасыз ету үшін экономика масш- табының жеткіліксіздігімен түсіндірілетін жаппай кедейлік. Оның негізгі көрсеткіштеріне халықтың жан басына шаққан- дағы ЖІӨ өндірісінің жəне үй шаруашылықтарының түпкілікті тұтынуының төмен деңгейлерінің, нəресте өлімінің жоғары- лылығы жəне өмір сүру ұзақтығының қысқалылығы сияқты біріктірілген көрсеткіштермен сипатталады. Оған халықтың 50 пайызынан артығының табысы (шығысы) кедейлік шегінен төмен болған жағдайда жатқызылады. Қазақстан бұған жатпай- ды. Себебі, табыстары күн көрістің ең төменгі деңгейінен де төмен халықтың үлесі 2006 жылғы 18,2%-дан 2010 жылы 6,5%-ға дейін төмендеген. Егер Қазақстан халқын облыстар бойынша кедейлігіне қа- рай бөлінуін жеке қарастыратын болсақ, онда оның бөлінуі де бір қалыпты емес, яғни əртүрлі болып келеді. Соның ішінде та- быстары күнкөріс шамасынан ең төменгі деңгейдегі халықтың анағұрлым көп үлесі бар облыстарға, 2010 жылғы мəліметтер бойынша: Маңғыстау (32,4%), Қызылорда (24,3%) жəне Алматы (20,1%) облыстары жатады. жүктеу/скачать 1,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|