Демографиялықжүктеменіңжалпыкоэффициентідеп 1000 адамға шаққанда еңбек ресурстарына орта есеппен қан- ша еңбекке жарамды жастан төмен жəне артқан адамдардан келетіндігін сипаттайтын көрсеткішті айтады. Оны есептеу үшін мына формуланы қолданады:
Жүктеменің жалпы коэффициентін екі жеке коэффициенттер арқылы да есептеуге жəне бұл көрсеткіш бір-бірімен тығыз бай- ланыста болады:
К015
К
S015
S165762
S5863
1000 ;
1000 ;
58(63)
S165762
Кд.жК015 К5863.
Осы көрсетілген формулалар бойынша есептелген жүктеме коэффициенттерінің динамикасын 2.8 -кестедекелтіреміз:
-кесте.Демографиялықжүктемекоэффициенттері,%1) 0
Көрсеткіштер
2005
2006
2007
2008
2009
Еңбекке жарамды жастан төменгілер жəне асқандар
577
568
563
565
568
Еңбекке жарамды жастан төменгілер
413
406
403
405
408
Еңбекке жарамды жастан асқандар
164
162
160
160
160
1). Авторлармен есептелген. Стат. анықтама «Қазақстан 2010 жылы».- Астана, 2011. - 20, 90-100- б.
Еңбек ресурстарын зерттеу кезінде олардың жас аралық топ- тарға бөлінуін жəне оның үлесін жеке қарастырады. Осыған орай, республикада еңбек ресурстары жастарына қарай үш топқа бөлінеді:
1)16-29 жастағылар – жастар тобы;
жастағылар – орта жастағылар;
50 жастан жоғарғылар – егде жастағылар.
Орта жастағылар еңбек ресурстарының негізін қалаушылар болып табылады. Жалпы алғанда еңбек ресурстарының жастық құрамы бойынша бөлінуі, олардың жас жағынан үлесі арқылы жасарғандығын немесе қартайғандығын толықтай көрсетеді.
Еңбек ресурстарының сандық жəне сапалық мəндерін көрсету үшін оның балансы жасалынады. Баланс негізгі екі бөліктен: ре- сурстар жəне оның бөлінуінен тұрады. Баланстың үлгісі 2.9-кес-теде келтірілген:
Еңбек ресурстарының балансы арқылы оның экономи- калық белсенділік дəрежесін экономика салаларында шұғыл- данушыларды жəне жұмыссыздардың сандық көрсеткіштерін толықтай анықтауға болады.
Еңбек ресурстары əрқашанда қозғалыста болып отырады, сондықтан оны зерттеу үшін абсолюттік жəне қатысты шама- ларды қолдана отырып, толықтыру мен кему көрсеткіштерінің құрамын жеке қарастырады.
Еңбек ресурстарын табиғи толықтырғандар құрамын халықтың ішінде он алты жасқа толғандар мен еңбекке тартылған зейнеткерлер жасындағылар мен жасөспірімдер жатқызылады.
Еңбек ресурстарынан табиғи кеткендер құрамына зейнеткер-
лер жасына келіп жұмыс істеулерін тоқтатқандар, еңбекке жа- рамды жастағылар ішінде еңбек ету кезінде мүгедек болғандар, қайтыс болғандар, зейнеткерлер жасындағы жұмыс істейтіндердің толық зейнеткерлікке шыққандары жатады.