Республикасы білім жəне ғылым министрлігі ы. Ə. Əміреев, Ж. Ы
жүктеу/скачать 1,16 Mb.
|
Әлеуметтік-экономикалық статистика. Оқулық. Оқулық. Оқулық
Жұмыс күнінің нақты орташа ұзақтығын есептеу, яғни əр жұмысшы күніне қанша сағат жұмыс істегендігін анықтау, ол үшін нақты істелінген барлық адам-сағатты сол кезеңде нақты істелінген адам-күнге бөледі немесе мына формуланы қолданады:
Т НАКТЫ .ІСТЕЛ .А/С . T , Ж .К .О.Н .У . Т НАКТЫ .ІСТЕЛ .А/ К мұнда, T ж.к.о.н.ұ. – жұмыс күнінің нақты орташа ұзақтығы, адам/ сағат; Тн.і.а/с. – нақты істелінген барлық адам – сағат саны; Тн.і.а/к. – нақты істелінген барлық адам-күн саны. Егер жұмыс істеп жүрген жұмысшылардың ішінде белгі- ленген жұмыс күнін толық істемейтін жұмысшылары (18 жасқа дейінгілер зиянды немесе ауыр еңбек жағдайларында істей- тіндер үшін) бар болатын болса, онда нақты орташа күннің ұзақтығын анықтау үшін арифметикалық орташа шаманың сал- мақталған түрінің формуласын қолданады: толық жұмыс күні жұмыс істейтіндердің санын белгіленген күннің ұзақтығына көбейтіп, толық жұмыс істемейтіндердің санын белгіленген күннің ұзақтығынан кем сағатқа (1,2 сағатқа кем) көбейтіп, сол көбейтінділердің қосындысын жұмысшылардың жалпы санына бөледі, яғни мына формула бойынша есептеледі: S ITI .A/C Т Н .А/С ,
мұнда, Si - əр топтағы жұмысшылардың саны; Тн..а/с.- əр топтағы жұмысшыларға белгіленген жұмыс күнінің ұзақтығы, адам–сағат. Статистикада жұмыс күнінің нақты ұзақтығын есептеумен қатар, оның пайдаланылу коэффициентін жеке қарастырады жəне оны анықтау үшін мына формуланы қолданады: Т ж.к.о.н.ұ. Кж.к.н.о.ұ.п. ,
мұнда, Кж.к.н.о.ұ.п. – жұмыс күнінің нақты орташа ұзақтығын пайдалану коэффициенті; Т ж.к.о.н.ұ. – жұмыс күнінің нақты орташа ұзақтығы; Тб.ж.к.ұ. – белгіленген жұмыс күнінің ұзақтығы, адам-сағат. Жұмыс күнінің нақты орташа ұзақтығын тиімді пайдала- ну көрсеткішіне əсерін тигізетін бірден-бір себебі болып, сол кəсіпорындар мен бірлестіктердің ішкі ауысым кездерінде ысырапқа жіберілген уақыттары, яғни əрбір жұмыскердің ішкі ауысым кезінде қанша уақытты қолданбағандығын сипаттайтын көрсеткіші жатады. Жұмыс уақытын тиімді пайдалануды көрсететін негізгі бір көрсеткішке жататыны - интегралды (жинақы) коэффициент. Оны анықтау үшін бір жұмыскердің нақты істеген жұмыс күнін пайдалану коэффициентін (Кн.і.ж.к.п.) нақты істелінген жұмыс күнінің орташа ұзақтығын пайдалану коэффициентіне (Кж.к.н.о.ұ.п.) көбейтеміз немесе мына формула бойынша анықтаймыз: Кинт. = Кн.і.ш.к.п. + Кж.к.н.о.ұ.п. Осы берілген формулалар бойынша, барлық себептерді бірге ала отырып, бір жұмысшының бір жұмыс күні ішінде жұмыссыз бос тұрғаны мен ішкі ауысымда ысырапқа жіберген уақыт мөл- шері пайыз (%) арқылы сипаттайтын көрсеткіштер болып табы- лады. Жоғарыда берілген көрсеткіштерді есептеу үшін нақты мысал келтіреміз жəне ол төмендегідей: Шілде айындағы жұмыс күні. 23 Белгіленген жұмыс күнінің ұзақтығы, сағат..........................7,8 Нақты жұмыс істелінген адам-сағаттар...........................209506 Нақты жұмыс істелінген адам-күндер...............................29716 Жұмысқа келмеген адам-күндер........................................16198 Соның ішінде: - мерекелер мен демалыстар................................................10880 - кезекті демалыстар...............................................................4800 ауруына байланысты. 216 мемлекеттік тапсырманы орындауына байланысты. 34 себепсіз жұмысқа келмегендер 48 жұмыссыз бос тұрғандар 60 əкімшіліктің рұқсатымен жұмысқа келмегендер. 90 жүктеу/скачать 1,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|