Республикасы білім жəне ғылым министрлігі
жүктеу/скачать 1,43 Mb. Pdf көрінісі
|
Ішкi деректер базаларын қолдану Visual Prolog реляциялық деректер қорын ұсынатындығы бұл фак тов коллекцияны, сiз iшкi деректер базаларына сұрау салулары ол қуатты тiл ретiнде қолдана аласыз. Болғанша, Visual Prolog-шi бейiмдеудi алгоритм белгiлi дəлелдер үшiн дұрыс мəндерi бар айғақтарды автоматты таңдайды жəне қайтарумен iздестiрудi оның алгоритмы вест дəлелдерiне неиздiң мəнiн тағайындайды тап қалған сұрау салу үшiн барлық шешiмдi бередi. Iшкi деректер базасына рұқсат Iшкi деректер база тəуелдi предикаттар тура түсiнiктi, сонымен қатар басқа предикаттар. Жалғыз көрнектi айырмашылық мұндай предикаттардың хабарлауы predicatesтiң бөлiмi орынына factsтың бөлiмiнде орналастырған тұрады. Ғибраттанушыда:
domains name = string sex = char facts person(name, sex) clauses person("Helen", 'F'). person("Maggie", 'F'). person("Suzanne", 'F'). person("Per", 'M').
68 сiз ("Maggie \" \, \ F \) personнiң барлық əйелдерiн табылу үшiн (Name, \ F \) personның мақсаты бар person шақыра аласыз, немесе Maggieнiң аты бойынша əйел сiздiң деректер қорыңызға бар болатын тексеру үшiн. Factsтың бөлiмiндегi предикаттарын беттерiнше табиғатына əрдайым детерминация жасамалған. Айғақтар өйткенi бағдарламаның орындауы, компилятор уақытында кез келген уақытта қосыла алады əрдайым iздестiру барысында қайтарумен талғаулы шешiмдерi табу мүмкiндiгi бар болатынын есепке алуы керек. Егер бөлiмде үшiн бiр айғақтан астам болмайтын предикат facts барып тұр, онда сiз бұл (егер предикат əрдайым бiр-ақ айғақ алуы керек немесе singleнiң маңызды сөзi) determнiң маңызды сөзiнiң айғағының предикатты тануын алдыңызда жазып декларация жасай аласыз. facts determ daylight_saving(integer) Айғақты алып үлгеретiн деректер базасының детерминделген предикаты үшiн жаңа айғақ сiз қатенi алыңыз талпынғанда қосылғанын байқаймыз. Iшкi деректер базасының жаңартуы Деректер базасының предикаттары үшiн айғақтар бұл соңғы мысалда көрсетiлетiн clausesтiң бөлiмiндегi компиляция уақытында анықтала алады. Фак сенi орындаулар уақытында қосылуға жəне предикаттар төменде айтылған қолдана алып тастала аласың. Сонымен бiрге айғақ clausesтың бөлiмiндегi компиляция нақтылы уақытында алып тасталуға болады, олар орындау уақытында қосылған айғақтардан негізгі айырмашылығы бола алады.
Айғақтары бар жұмыс үшiн үйреншiктi предикаттар Visual Prolog: assert, asserts, assertz, retract, retractall, consult жəне save - бiр немесе екi дəлелдердi иемдене алады. Мiндеттi емес екiншi дəлел iшкi деректер базасының аты болады. /1 жəне /2 белгi предикаттың осы болжамы үшiн дəлелдердiң керек санын предикаттың əрбiр атынан кейiн көрсетедi. ((i ) */ жəне (o, i ) */) /*) сондай /*лар) түсiнiктер предикат ол үшiн параметрлердiң (жəне ) ағындарының көрсетедi. Бағдарламаның орындауы айғақтардың енгiзуi уақытында Айғақтар орындаулар уақытында предикаттардың арқылылардың айғақтарының iшкi деректер қорына қосыла алады: assert, assertaлар жəне assertz, немесе файлдан айғақтардың жүктеуi жолымен consultтар арқылы. Орындау бiр айғақтың қосымшасы үшiн үш предикат уақытында бар болады:
asserta(
% (i) asserta( % (i, i) assertz(
% (i) assertz( % (i, i) assert(
% (i) 69 assert( % (i, i) Asserta предикат осы предикат, assertz үшiн бар айғақтардың алдында айғақтарының деректер қорына жаңа айғаққа қыстыртады айғақтар осы предикаттың бар айғақтарынан кейiн қыстыртады. Қолдануы assertтың предикаттары нəтиже бередi, assertzдың қолдануын ыңғайлы Деректер базасының предикаттарының аттары болғандықтан бағдарламаның iшi сирек кездесетiн немесе (жергiлiктi айғақтардың бөлiмдерi үшiн) модул, asserta жəне айғақтардың деректер қорына айғақ толықсытуы керек болатын assertzдың игi үшiн əрдайым белгiлi. Дегенмен түрдiң тексеруi айғақтардың деректер қор тиiстi мақсаттарындағымен жұмысын мiндеттi емес екiншi дəлелдi қолдануға боладуға қамтамасыз етiлу үшiн сол үшiн. Ғибраттанушыны бiрiншi предикат Suzanne туралы personның предикат суреттеп айтылған айғақ personның қазiргi мезет жад сақталған барлық айғақтарынан кейiн қояды. Екiншi - personның предикатының барлық бар айғақтарының алдында Michael туралы айғақ. үшiншi - John туралы айғақ likesDatabaseнiң айғақтарының деректер қорына likesтiң барлық басқа айғақтарынан кейiн, төртiншi Shannon туралы айғақты қояды
assertz(person("Suzanne", "New Haven", 35)). asserta(person("Michael", "New York", 26)). assertz(likes("John", "money"), likesDatabase). asserta(likes("Shannon", "hard work"), likesDatabase).
Деректер базасының бұл предикаттардың шақыруынан кейiн көрiне сiз басталған жұмыссыз келесi айғақтармен сияқты сияқты: % Iшкi деректер базасы - dbasedom ("Michael \" \, "New York \" \, 26) person. %.0.... person.... басқа айғақтар. ("Suzanne \" \, "New Haven \" \, 35) person. % Iшкi деректер базасы - likesDatabase ("Shannon \" \, "Hard work \" \) likes. %.0.... likes.. басқа айғақтар. ("John \" \, "Money \" \) likes. Ылғи бiр айғақ екi рет бекитiн кодқа жазуға қапылыста сақтаныңыз. Iшкiсi деректер базалары ешқандай да қайталанбаушылықтарды ескермейдi, сондықтан ылғи бiр айғақ айғақтардың iшкi деректер қорында сан рет көрiнiп қала алады. Қайталанбаушылыққа тексеруi бар assertтың болжамын дегенмен өте оңай жазу:
person(string, string) predicates uassert(people)
70 clauses uassert(person(Name, Address)):- person(Name, Address), ! ; % OR
assert(person(Name, Address)). Файлдан айғақтарының оқуы Consult предикат factsтың бөлiм суреттеп айтылған айғақтар fileNameнiң файлынан оқиды, жəне олардың соңында тиiстi деректер базасының сiздiң бағдарламаңызына қыстыртады. Consult предикат бiр немесе екi дəлелдi алады:
consult(fileName)
% (i) consult(fileName, databaseName)
% (i, i) Егер сiз тек қана (деректер базасының атысыз) бiр дəлелмен consult шақырсақ, дегенмен assertzдарға қарағанда, онда тек қана бөлiмде (dbasedomның үндемеу бойыншасына) атсыз сипатталған айғақтар саналады. Егер сiз (деректер базасының файл аты жəне аты) екi дəлелдерi бар consult шақырсаңыз, онда көрcетiлген деректер базасынан тек қана айғақтары тексерiледi. Егер файл бiрдеңенi көрcетiлген базасының айғақтарынан басқа əлi болса, онда ол бұл жолға дейiн жеткенде consultтiң предикаты қатенi қайтарады. Consultтың предикаты айғаққа бiр-бiрдендерi оқитынын көңiл аударыңыз. Егер файл он айғақтарда болса, жетiншi айғақта қандай болмасын синтаксистiк қателiк, consultте болады айғақтардың деректер қорына алты бiрiншi айғақтарын енгiзiледi, кейiн қателiк туралы хабар сiз не бередi. Consultтың предикаты тек қана сол saveны құратын қалыптағы файлдары оқи алатынын атап өтемiз. Файлдар болуы керек: •
екi тырнақшалардағы жолдары iшiнде отыратын жоғарғы регистрдiң нышандары, ерекшелiкке; •
•
түсiнiктер; •
бос жолдар; •
(symbol ) идентификаторлар екi тырнақшаларсыз. Əскерилiк Аққу редакторда жасау немесе айғақтары бар файлдың өзгерiсiнде сақтауы керек. Бағдарламаның орындауы айғақтардың алып тастауы уақытында Retract предикат айғақтар бiр iзге салады жəне олардың iшкi деректер базасынан алып тастайды. Ол келесi қалыбы болады: retract( %(i) retract( Retract предикат еркiн айнымалы уақытында ұластыра дəл келетiн сiздiң деректер қорыңыз бiрiншi айғағы алып тастайды. Бiр iзге салынған айғақтардың алып тастауын
71 қосымша эффектпен оған рұқсат туралы iшкi деректер базасынан айғақтарының алып тастауы баламалы. ,егер деректер базасының retract алып тасталатын предикат болса, retract детерминация жасамалған болып табылады, жарияламады детерминделген. Болғанша, retract предикат iздестiруде қайтарумен олар барлық бiр iзге салынған айғақтар алып тастайды болады, не ол кейiн керек айғақтар көп таппайды жəне жетiспеушi бiтедi.
Болжаймыз, сiздiң бағдарламаңызға facts:ның келесi бөлiмдерiнде болады facts
person(string, string, integer) facts – likesDatabase likes(string, string) dislikes(string, string) clauses person("Fred", "Capitola", 35). person("Fred", "Omaha", 37). person("Michael", "Brooklyn", 26).
likes("John", "money"). Likes(''Jane", "money"). likes("Chris", "chocolate"). likes("John", "broccoli").
dislikes("Fred", "broccoli"). dislikes("Michael", "beer"). Visual Prolog келесi мақсаттар facts мұндай бөлiмдерi бола беруге болады: retract(person("Fred", _,_)), % 1 retract(likes(_, "broccoli")), % 2 retract(likes(_, "money"), likesDatabase), % 3 retract(person("Fred", _, _), likesDatabase). % 4 Бiрiншi мақсат dbasedomның деректер базасынан Fred туралы personның бiрiншi айғағы алып тастайды. LikesDatabaseнiң деректер базасынан екiншi мақсаттары ("Broccoli \" X, \) likesпен беретiн бiрiншi айғақ алып тасталады. Деректер базасының предикаттарының аттары
болғандықтан сирек кездесетiн:нен, екi мақсаттармен жағдайда, Visual Prolog базасынан алып тастау өндiрiп алатынын бiледi personы предикат тек қана атаусыз айғақ, a likesтiң деректер қорында болады - тек қана likesDatabaseнiң базасында. үшiншi жəне төртiншi мақсаттардың қалай сiз екiншi дəлелдiң түрдiң тексеруi үшiн қолдана алатыныңызды көрсетедi. үшiншi мақсатты ойдағыдай жүзеге асырылады, likesDatabase ("Money \" _, \) likesiмен бiрiншi айғақ алып тасталады , төртiншi мақсат қатенi бередi, өйткенi likesDatabaseнiң айғақтарының деректер қорына personның айғағы (жəне бола алмайды) жоқ. Қателiк туралы хабар төмендегiше көрiнедi: 506 Type error: The functor does not belong to the domain.
72 Түрдiң қатесi: Функтор осы доменге жатпайды Келесi мақсатты қалай сiз retract:ның предикатынан мəнi ала алғаныңызды мысал келтiредi goal
retract(person(Name, Age)), write(Name, ", ", Age), nl, fail. Ретiнде екiншi retractтың дəлелi сiз қашан деректер базасының аты, сiздi тапсырма берiңiз сiз айғақтар алып тастайтын деректер базасының предикаты ат нұсқайдымауыңыз мүмкiн. Retract осы жағдайда барлық айғақтары iздеп алып тастай деректер қор көрcетiлген. Мысалға: goal
retract(X, mydatabase), write(X), fail. Бiрнеше айғақтардың алып тастауы бiрден Retractall предикат деректер базасыңыздан алып тастайды. Retractall предикат келесi қалыбы болады:
retractall( retractall(
Тап қалған əсерге retractall əсер сол сияқты retractall(X):- retract(X), fail. retractall(_). оны бiрақ едəуiр тез. Анық, retractall предикатты əрдайым ойдағыдай бiтедi. Мəннiң retractall шығудан алынсын мүмкiн емес. Бұл бiлдiредi, үшiн астын сызу еркiн айнымалы нышанды пайдалану керек notтiң жағдайында сонымен қатар нышанды пайдалану керек. Осылай, сонымен қатар assert жəне retractтiң предикаттарының жағдайында, түрдiң тексерулерi үшiн екiншi дəлел қолдануға болады. Егер retractallдың шақыруы астын сызу символы қолданылса, жəне, retractтың предикатының жағдай, онда factsтың көрcетiлген бөлiмiнен барлық айғақтар алып тастауға болады. Келесi мақсат person:ның айғақтары бар деректер базасынан еркектерi туралы барлық айғақтар алып тастайды retractall(_, mydatabase). Келесi мақсат mydatabaseның базасынан барлық айғақтары алып тастайды retractall(person(_, _, _, male)).
73
Determ маңызды сөз деректер базасы осы қорытып айтқанда жариялалған деректер базасының предикаты үшiн айғақ аспайтын бiр го бола аeterm Ключевоемен қорытып айтқанда жариялалған айғақтар. Determ маңызды сөз деректер базасы осы Ключевоеден қорытып айтқанда жариялалған деректер базасының предикаты үшiн айғақ аспайтын бiр го бола алатынын анықтайды. Егер бағдарлама фак тов, кiрiспе деректер қорына екiншi мұндай айғақ орнатуға тырысады қатенi шығарса бойынша бұл. Демек, ерекше сақтықпен бағдарламашыға детерминделген айғақтар қолдануы керек. Детерминделген компиляторға айғақты тану тиiмдi кодтан астам шығаруға мүмкiнлатынын анықтайды. Егер бағдарлама кiрiспе деректер қорына екiншi мұндай айғақ орнатуға тырысады қатенi шығарады. Демек, ерекше сақтықпен бағдарламашыға детерминделген айғақтар қолдануы керек.
Детерминделген компиляторға айғақты тану тиiмдi кодтан астам шығаруға мүмкiндiк бередi, жəне болуы мүмкiн детерминация жасамалған шақыру туралы Ждения предупресi сiз мұндай предикаттардың шақыруында алмайыңыз. Ұқсас объекттер тағы басқалар байрақтар, чиктердiң есебi үшiн бұл пайдалы. Determ жариялайтын айғақтың алып тастауында retract/1 жəне retract/2дiң детерминация жасамалған предикаттарының шақыруы детерм болады əсiресе көңiл аударыңыз. Егер сiз сiз жаза аласыз деректер базасының уақыты кез келген уақытта counterда бiр айғақтан аспайтын болатынын бiлсеңiз, сондықтан: facts determ counter(integer CounterValue) goal … retract(counter(CurrentCount)), % Пролог не установит точку отката Count= CurrentCount +1, assert(counter(Count)), вместо facts
counter(integer CounterValue) predicates determ retract_d(dbasedom) clauses
retract_d(X): - retract(X), !. % детерминированный предикат goal
retract_d(counter(CurrentCount)), % Пролог не установит точку отката Count= CurrentCount + 1, asserta(counter(Count)),
74 Single маңызды сөз деректер базасы single Ключевоемен қорытып айтқанда жариялалған деректер базасының предикаты үшiн бiр-ақ айғақта əрдайым болатынын анықтайды. Айғақтар (бiр рет ) single сондықтан бағдарлама мақсат шақыратында белгiлi болуы керек; демек, олар бағдарламаның бастапқы кодындағы clausesтың тараулардасына аты-жөнiн көрсетуi керек. Мысалы: facts - properties single numberWindows_s(integer) clauses
numberWindows_s(0).
Бiр рет айғақтар алып тастала алмайды. Егер сiз бiр рет айғақ, компилятор алып тастап көрiңiз қатенi шығарсаңыз. Жетi компилятор жағдайлардың көпшiлiгiнде компиляция бiр рет айғақтың алып тастауын талпынысты кезеңде анықтау. Егер ол еркiн дəлелдермен шақырса бiр рет айғақтың бiреуi өйткенi əрдайым бар болады, бiр рет айғақтың шақыруын жүнi жығылумен ешқашан бiтпейдi. Мысалы, келесi шақыру: numberWindows_s (Num) , егер Num-еркiн айнымалы болса жүнi жығылумен ешқашан бiтпейдi. Демек, procedureның детерминизмiнiң түрiмен жариялалған предикаттардағы бiр рет айғақтарды ыңғайлы қолдану. Assert, asserta, assertz жəне consultтiң singleнiң айғақ қолданылған предикаттары retract жəне assertтiң предикаттарының булары сол сияқты жұмыс iстейдi. (consult ) assert предикаттар атап айтқанда айғақтың қазiргi данасы көрcетiлгенге жаңа өзгертедi. Компи лятору айғақтың декларациясының алдында single сөздер қолдану Кілт сөздер бiр рет айғаққа рұқсат жəне оның түрлендiруi үшiн оптимизациялалған кодты жасауға
мүмкiндiк бередi.
Мысалы, компилятордың assertтың бiр рет айғақ қолданылған предикаттары үшiн retract жəне assertтiң детерминделген (жəне retract жəне assertтiң предикаттары пара ретiнде əсiресе қолдануда (детерминация жасамалған ) айғақпен) кəдiмгi) айғақ қолданылған предикаттары параға қарағанда тиiмдiрек жұмыс iстейтiн код шығарады. Нетривиалдың (үшiн қай үндемеу бойыншаға мəндерiнде болмайды) кейбiр домендерi үшiн бiр рет айғақтардың инициализациясы
global domains font = binary facts - properties single my_font(font) clauses
my_font($[00] )
75 Басқа маңызды ерекше жағдай refтың үйреншiктi домен болатын бiр рет айғақтардың инициализациясы болып табылады. Ref домен сыртқы деректер қорларындағы сiлтеме сандары үшiн домен Visual Prolog болып табылады, бiрақ сонымен бiрге ол Visual Prolog берiлетiн пакет жариялалған көпшiлiгiнде алдын ала анықталған домендердi қолданылады. Мысалы, VPI window-шi негiзгi домен осылай жариялаған: domains
window = ref Сiз refтың доменiнiң мəндерiнiң инициализациясы үшiн () ) ерекше алдыңғы нышаны бар таңбасыз сандар қолдана алатыныңызды көңiл аударыңыз. Мысалы, жазуға болады: facts single mywin(WINDOW) clauses
mywin(~0). Iшкi деректер базасының қолдануының мысалдары. 1.
Листинг151) ch08e01.pro бағдарлама - мысал iшкi деректер базасы көмегiмен классификациялық сарапшылық жүйенi жазатын тұрып қал. Мысал бұндағы деректер базасының қолданулары маңызды артықшылық сiз бағдарлама (жəне олар алып тастау) өнер-бiлiм ЄдЄ толықсыта алатын болып табылады.
Ch08e01.pro Листинг151 бағдарлама. domains thing = string conds = cond* cond = string
facts
is_a(thing,thing,conds) type_of(thing,thing,conds) false(cond)
predicates run(thing) - nondeterm (i) ask(conds) - nondeterm (i) update - procedure ()
clauses run(Item):-
is_a(X,Item,List), ask(List),
type_of(ANS,X,List2), ask(List2),
write("The ", Item," you need is (a/an) ", Ans),nl. 76
run(_):-
write("This program does not have enough "), write("data to draw any conclusions."),
nl.
ask([]). ask([H|T]):-
not(false(H)), write("Does this thing help you to "),
write(H," (enter y/n)"), readchar(Ans), nl, Ans='y',
ask(T).
ask([H|_]):-
assertz(false(H)), fail. is_a("language","tool",["communicate"]). is_a("hammer","tool",["build a house","fix a fender","crack a nut"]). is_a("sewing_machine","tool",["make clothing","repair sails"]). is_a("plow","tool",["prepare fields","farm"]).
type_of("english","language",["communicate with people"]). type_of("prolog","language",["communicate with a computer"]).
update:- retractall(type_of("prolog","language",["communicate with a computer"])),
asserta(type_of("PDC Prolog","language",
["communicate with a personal computer"])),
asserta(type_of("prolog","language",
["communicate with a mainframe computer"])).
goal
run("tool"). Келесi айғақтар бола алар ма едi assertaы предикаты арқылы енгiзiлген немесе assertz, немесе файлдан consultы предикаты арқылы саналған. Олар мысал бұл дегенмен clausesтың бөлiмiнде орналастырған. is_a("language","tool",["communicate"]). is_a("hammer","tool",["build a house","fix a fender","crack a nut"]). is_a("sewing_machine","tool",["make clothing","repair sails"]). is_a("plow","tool",["prepare fields","farm"]).
type_of("english","language",["communicate with people"]). type_of("prolog","language",["communicate with a computer"]). Мақсаттар ретiнде енгiзiңiз: 77 goal run (tool) . Келесi мақсатты ендi енгiзiңiз: update, run(tool). Update предикат бағдарламаның бастапқы кодына қосылған, айғақ алып тастайды type_of(prolog, language, ["communicate with a computer"]).
из внутренней базы фактов knowledgeBase и добавляет два новых факта в программу:
type_of(prolog, language, ["communicate with a mainframe computer"]) type_of("Visual Prolog", language, ["communicate with a personal computer"]) Оның дəлелдерi аттары бар save/2 мəтiндiк файл жəне деректер базасы предикаты шақыруы арқылы ретiнде knowledgeBaseның айғақтарының мəлiметтерiнiң мəтiндiк файлындағы барлық базасыны сақтауға болады. Мысалы, шақырудан кейiн save(''mydata.dba", knowledgeBase) mydata.dba файл Visual Prolog, жəне əрбiр айғақты ұқсас кəдiмгi бағдарламаның clausesтың бөлiмiне болады жеке жолда жазып алады. Бұл файлдан жадқа айғақтары consultы предикаты арқылы санауға болады: consult("mydata.dba", knowledgeBase). 2. Сiз (factsтың тарауларда суреттеп айтылған айғақтармен) деректер базасы предикаттар олар термдермен болып табылады сияқты сияқты суреттейтiн айғақтармен манипуляция жасай аласыз. Айғақтардың базасын тануларының жанында Visual Prolog iшкi домен, factsтың бөлiмiнен тиiстi айғақтарына шығарады. Мысалы. предикаттар ол үшiн домен
(name, telno) person (cno, cname) city
Мұндай хабарлаулар, Visual Prolog-шi компилятор алынып шығарады dbal:ның доменi щийға сəйкес келемiн domains(name, telno) dbal = person; citytcno, cname Бұл dbalдың доменi бола алады қолдану. Мысалы, my_consultтың предикатының жасаулары, consultтың ұқсас үйреншiктi предикаты, сiз үшiн readtermның үйреншiктi предикаты қолдана аласыз. Қорытынды Бұл басшыға келесi маңызды моменттер қарап шыққан. •
Visual Prolog-шi iшкi деректер базасы factsтың бөлiм шумақталған сiздiң бағдарламаларыңыздың айғақтарынан тұрады. Қолданушымен facts сөзi Ключевоесi арқылы жариялау мүмкiн айғақтардың топтары бұл сөзi
78 Ключевоесi арқылы жариялау мүмкiн қолданылатын анықталатын предикаттар. •
Factsтың атаусыз бөлiмi үшiн домен үндемеу бойыншаға bdasedomның доменi болады. Бағдарламада factsтың бiрнеше бөлiмдерi қатыса алады, бiрақ сонымен бiрге олардың əрқайсылары сирек кездесетiн ат алуы керек. Фак товтың базасының предикаты facts бөлiмшең сипаттауға болады. •
бағдарлама айғақтардың iшкi деректер қорына айғақтары жұмыс уақытында толықсытуға болады. Retractтары предикаттары арқылы жəне retractall бағдарлама бұл айғақтар жұмыс уақытында алып тастауға болады. •
Iшкi деректер базасыдан файлға save айғақтары предикат айғақтардың мұндай файлын редактор арқылы құрып немесе редакциялауға болады, consultтың предикатының дəрменмене дейiн
файлдан бағдарламаға айғақтары кiргiзуге болады. •
Сiздiң бағдарламаңыз осы сияқты бағдарламадағы деректер базасы, сонымен қатар барлық басқа предикаттарға предикаттарға қарай алады. •
үшiн жұмыс iстеу мүмкiн шығарылған iшкi домендердiң қолдануында. Тапсырма: 1. Тиiстi мəлiметтердiң анықтауы үшiн ереженi жазып алу. Əрбiр ереже тек қана қойылған сұраққа керексiз мəлiметтер қайта санамай жауап беруi керек. Мақсаттық бекiтулер көмегiмен сұрақтар жауаптың мүмкiндiгi бұл тексеру. Кiтаптардың кiтапханасындағы тiзiм. Əрбiр үшiн көрсету: реттiк нөмiр, автор, атау, бағаны, шығаруды жыл. Ережелер арқылы анықтау: - шығаруды бiр жылдың кiтаптарының атаулары. - авторлар жəне 2003 жылдан кейiн шығарылған кiтаптардың атаулары. - 2000 жылға дейiн шығарылған кiтаптардың бағасын. - 1999 жыл шығарылған кiтаптардың саны. - осы автордың кiтаптарының атаулары
ҚОРЫТЫНДЫ Логика элементтерін ақпараттық технологиялар курсына енгізу тиісті қажетті іс болып табылады жəне ол аталған оқу құралының басты жетістігі болып есептеледі. Өйткені қазіргі заманғы білім берудің негізгі міндеттерінің бірі ретінде студенттердің логикалық дұрыс ойлауын дамыту аталады. Бүгінде адам санасының мүмкіндіктерін кеңейтетін танымның көптеген əртүрлі əдістері бар: үлгілеу жəне математикалық əдістер, соның ішінде ықтималдықтар теориясының əдістері, физикалық жəне биологиялық эксперименттер, ЭЕМ-да ақпарат өңдеу, т.б. Бірақ барлық осы əдістерді тиімді пайдалану үшін адамның ойлауы логикалық дұрыс болуы керек, сондықтан да ғылым ғана логикаға дұрыс ойлау заңдарын тануға үйретеді.
79 Əрине, адам логиканың дəл ережелері мен заңдарын білмей-ақ, тек оларды жоғары деңгейде қолдана отырып дұрыс ойлай алады. Алайда логикаға ие адам анағұрлым дəл ойлайды, оның аргументациясы сенімдірек екенін де ұмытпау керек. Логикалық ойлау туа бітетін қасиет емес, сондықтан оны əртүрлі əдістермен дамытуға болады. Логиканы жүйелі меңгеру – осы бағыттың анағұрлым тиімді жолдарының бірі.
Логикалық программаның идеялық тамыры математикалық логикада, математиктердің логикалық формуланы жəне формальді анықтау əдісін қолдануы, сипаттау бойынша автоматты түрде нəтиже алуға жəне есепті формальді сипаттау əдісін ашуға септігін тигізеді. Пролог тілі программа құруға үйретуде кеңінен қолданылып, ойлау қабілетін жетілдіреді жəне құрылымдалмаған программа жазуға мүмкіндік береді.
Оқу құралында Visual Prolog логикалық программалау тілінің теориялық материалдары жəне зертханалық жұмыстары даярланған. 80 Пайдаланылған əдебиеттер тізімі: 1.
Камардинов О. Жасанды интеллект, сараптаушы жүйелер, Пролог: оқу құралы. – Шымкент 2003 2.
3.
Калягин В.О. Интеллектуальная собственность. – М.: НОРМА, 2000. 4.
Eduardo Costa «Visual Prolog 7.1 for Tyros». Перевод с английского. – Перевод: И. Алексеев, Е.А . Ефимова, 2008, М. Сафронов, 2007. Редактор перевода: Е.А. Ефимова, 2008. Оформление: М.Сафронов, И. Алексеев. – 2007. – С. 174.
5.
Хакимова Т.Ақпараттық технологиялар пəнінде жасанды интеллекті оқыту. ИНФОРМАТИКА НЕГІЗДЕРІ Республикалық- ғылыми əдістемелік журнал.№2,2011ж,.
6. Хакимова Т.Ақпараттық технологияларды оқытуда логикалық PROLOG тілін пайдалану . МИФ
Республикалық оқу əдістемелік журнал.№4, 27-29б.Алматы,2011ж,. 7.
Хакимова Т.Жасанды интеллекті іс жүзінде пайдалану. ИНФОРМАТИКА НЕГІЗДЕРІ . Республикалық- ғылыми əдістемелік журнал.№1,Алматы,2012ж,9-13бет.. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|