Өміржанов Е. Азат қозғалысы және Қазақстаннын саяси-құқықтық ой-пікірінің

Қ. Шамахайұлы,
Қазақ ұлттық өнер 
университ ет ін ің 
доценті,  ф.г.к.
МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛДІДАМЫТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Түрлі  мәдениет  үлгілерімен  ежелден  етене  таныс  Қазақстан  бүгінде 
өзінің төл мемлекеттік тілінің ахуалына қатты  аландаулы.  Оның негізі де бар 
шығар.  Дегенмен,  кейде  тым  атойлап,  әсіре  белсенділікке  басқанымызбен 
онымыз сөз жүзінде ғана қалып қойып, нақты істің қолға алынбайтын тұстары 
кездесіп  жатқандай  көрінеді.  Соңғы  кезде тіпті тіл дегенде тым  артық кетіп, 
кейбір игі бастамаларды, мемлекетгің ұстанған дұрыс саясатының өзін жоққа 
шығаруға тырысып, орынсыз қарсыласатын болып алдық. Мұнымыз енді тым 
артық кету деп ойлаймын.  Мысалы, билік тарапынан көтерілген «үш тұғырлы 
тіл»  деген  саясатгы  өз  басым  қолдаймын.  Бұл  менің  «маргиналдығымнан» 
немесе «мәңгүрттігімнен» емес, таза ұлтжанды патриоттығымнан шығар де- 
сем артық айтқандық болмас.  Бәріміз де  ана тіліміздің жанашырымыз,  оның 
жоғын  түгендеуші,  кемдігін  бүтіндеуші  мәдениет  саласының  мамандары- 
мыз.  Қазақ тілінің кең арнада қанат жайып, қоғам  өмірінің барлық саласын- 
да қолданылуына әр қазақ мүдделі екендігі еш күмэн тудырмаса керек. Олай 
болса,  ана тіліміздің дамуына үлес қосатын, оны әлемдік аренаға шығаратын 
кез-келген қадамдарды қолдауымыз керек.  Ол үшін ең алдымен эр мінберден 
тіл үшін айғай мен ойбайға басу, жоқтау айтып, жылап-еңірегендей байбалам 
салу  жеткіліксіз.  Керісінше,  мейлінше  оған  прагматикалық тұрғыдан  қарап, 
сөзден гөрі іске көшуге ұмтылғанымыз абзал.
Рас.  Біздің заң  шығарушы  органдар  қазақ тіліне толық көшкен  жоқ.  Ре- 
сми  билік,  Парламент  қазақша  сэлемдесуден  ары  аспайды.  Солай  екен  деп 
айғайлаудан не түседі? Ал, нақты іске көшу үшін қандай тетікті қолданамыз? 
Осы сауалдарға жауап бермес бұрын бір мысалды тілге тиек ете кеткен дұрыс 
болар.  Біз  қазір  зиялы  қауымның  өзін  қазақтілді,  орыс  тілді  деп  бейресми 
түрде  болса да екіге  бөліп  алатынды шығардық.  Ал, ана тілі мәселесіне кел- 
генде, ең алдымен, таяқтың ұшы билікгегі тұлғаларға келіп тиетіні шындық. 
Бар  пэлені  орыстілді  қандастарымызға  жауып,  соларды  кінэлауға  эрдайым 
даяр тұратьшымыз тағы бар. Олай болса, мен Қазақстан үкіметін бірнеше шет 
тіліне  қамшы  салдырмайтын  полишот Қасым-Жомарт Тоқаев  басқарған  кез- 
де  қазақ  тілін  бизнес  саласындағыларға,  тауар  өндірушілерге  еш  айғай-шу- 
сыз-ақ тырп  еткізбей  мойындатқанын  ерекше  атап  айқым  келеді.  Оған  тіпті 
көрші  елдердің кэсіпкерлері де еріксіз  мойынсынып,  көнуге  мэжбүр  болды. 
Сондағы Қ.Тоқаевтың жасаған ерлігі Үкімет орнының бір ғана қаулысы бола-
107
V

тын. Қаулыда, шекарадан Қазақстанға өткізілетін  тауарлар  мен  сауда  марка- 
ларында  қазақша  мәтіндердің жазылуы  міндеттелген.  Егер олай  болмағанда, 
яғни, қазақша мэтін жазылмаса ол тауар контробандалық зат ретінде саналып
тәркілеу қарастырылған.
Қаулының  құдіреттілігі соншалық, барлық жерде еш ың-шыңсыз орын-
далды.  Бұл  қалай  деп  қарсыласуға  да  ешкімнің  қауқары  жетпеді.  Көрші 
Қытайдан,  Ресейден  келетін  тауарлардың  барлығы  қазақ  жэне  орыс  тіл- 
дерінде  жазылған  мәтінмен  тарай  бастады.  Макарон,  сүт  өнімдерінен 
басталған  қазақша  мәтіндер  кейін  тұрмыстық  ірі  кұрал-жабдықтар,  электр 
құрылғьшардың кітапшасына, дэрі-дэрмек атаулының бәрінің парақшасында 
жазылып, бүгінде жарнама атаулының жаппай ана тілімізде сайрап тұрғанына 
куэ болып отырмыз.  Міне,  ана тілінің шын жанашыры, нағыз отаншыл тұлға 
осылай ісімен көрінсе керек.  Бүгінге дейін Қ.Тоқаевтың осы игілікгі ісі үшін 
кеуде  соғып,  үрандатқанын  көрген  жоқпыз.  Бірақ,  жасаған  ісі  мен  нақты 
қадамы өзінің өміршеңдігін элде қашан дәлелдеп отыр. Асылы, шынайы іскер 
түлғалар  қоғам  алдындағы  перзентгік  парызын  осылай  үнсіз  гана атқарып, 
жүре беретін болса керек. Әрбіріміз осылай үнсіз жүріп, нақты іс тындыруды 
қолға алсақ, бүгінде қазақ тілі өз елінде өгейсімеген болар еді. Мүны бір делік. 
Ал, екінші мәселеге келсек, бізде соңғы кезде тілді тілге қарсы қою эрекеттері 
қылаң  беріп  жүр.  Мысалы,  мен  жоғарыда  айтқан  «үш  түғырлы  тіл»  деген 
мәселеге  қайта  оралуды  жөн  көремін.  Қазақстан  азаматтары  үш  тілді  қатар 
меңгергеннен  еш  нәрседен  ұгылмайды,  әлем  көшінің  соңында  қалмайды. 
Тіл  мен  тіл,  мәдениет  пен  мәдениет  ешқашан  бір-бірімен  жауласпаса  керек. 
Керісінше,  бірін  бірі дамытып, толықтырып,  байыта түседі.  Бүгінде әр қазақ 
кем дегенде  екі гілде сөйлейді.  Осыған  дейін де  орыс тілін  біліп игергеннен 
еш  қазақ  жамандық  көрген  жоқ.  Қазақстан  Республикасының  Президенті
Н.Ә.  Назарбаевтың:  «Екінші  тасқын  -   орыс  тілді  мәдениет,  орыс  халқының 
ежелден келе жатқан дәстүрі жэне сан ғасырлық даму барысында солар бойға 
сіңіргеннің  бэрі  бүған  негіз  болып  табылады.  Бүл  мәдениет  славяндардың 
ғана  емес,  сонымен  бірге  Қазақстанды  мекендейтін  барлық  халықгардың 
игілігі,  олардың  мэдени  элеуеті  болып  табылады.  Мүны  жоққа  шығаруға 
әрекеттенгендер,  оқшаулануға үмтылғандар өзін жалпы әлемдік мэдениеттің 
жанды  қайнарларынан  бөліп  тастамақ»  -   дегені  бар.  Бүл  түжырым  қазақ 
мәдениетінің жалпыадамзаггық ортақ қүндылықты  қазақ жеріне,  қазақ тілін- 
де  жеткізудің  мэнін,  осы  түстағы  орыс  жэне  ағылшын  тілінің  атқарар  рөлі 
айтарлықтай екендігін меңзеп түрғандай көрінеді.
Иэ,  өзгенің  тілін  біз  меңгергеннен,  біздің  тілді  өзгелер  білгеннен 
ешқайсымыз үтылмаймыз.  Керісінше, рухани  байып,  толыса түсеріміз  анық. 
Тэуелсіздікке дейін біз әлем мэдениегінен орыс тілі арқылы нэр алдық. Дербес 
ел болып, әлемге танылған кезімізден бастап сыртқы қарым-қатынасымыздың 
ауқымы  кеңейді.  Мүхит  асып,  сауда-сатгық  жасауға,  ғылым-білім  игеру-
108

ге мол  мүмкіндік туды.  Мұндайда біз  қаласақ та,  қаламасақ та шет тілдерін 
оқып  үйренуімізге  тура  келеді.  Бүрын  ата-аналарымыз  бізге  «орыс  тілін 
білмесең -  оңбайсың!» деген  болса,  енді біз балаларымызға «ағылшын тілін 
білмесең -  алға баспайсың!» деуге мэжбүрміз. Бүл енді өмірдің өзінен туьш- 
дап отырған шырылдаған шындық! Ал, біз шындықты еш қашан айналып өте 
алмаймыз.  Сондықган да,  «үш түгырлы тіл» дегенді  неше жерден жек коріп 
түрсақ та оған мойынсынбай түра алмаймыз. Себебі, қажеттілік пен сұраныс 
болғандықган  амал  жоқ.  Сол  «үш  түғыр»  дегеннің  өзіне  қазак  тілі  кіріп 
түрғандықтан  ағылшын,  орыс  тілдерімен  қатар  ол  да  баршаға  ортақ  міндет 
етіліп,  игеріледі деп  сенемін.  Алайда,  шет тілін үйренуді  қазақ тілі  арқылы 
ғана жүзеге асырмасақ өз асылымызды жоғалтып тынарымыз кэдік. Алдымен 
қазақ  тілін  жетік  меңгеріп  барып,  шет тілдерін  өз  ана тілі  арқылы  үйренсе 
нүр  үстіне  нүр  болар  еді.  Сондай-ақ,  қазіргі  қолданыстағы  заңдарымыздың 
қячяқшя  нұсқаларының  сын  көтермейтіндігі,  мағынасынын  екіүдай  ой 
тудыраты н дығы, түсініксіз шұбалаңқы сойлемдерден түратындығы ана тілінің 
«уызына жарымағандьпының» салдары болса керек. Сондықтан, заңның жо- 
балары міндетгі түрде алдымен мемлекеттік тілде жасалып барып, орысшаға 
аударылатын үрдісті қалыптастырудың маңызы айтарлықтай деп білеміз.
С. Ергали, 
«Д
е
м
о
р
д
а
» қ
о
г
а
м
д
ы
қ
 
б
і
р
п
е
с
т
і
г
і
н
і
ң
 т
ө
р
а
г
а
с
ы
АУДАРМАНЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
Әрбір тілдің өзге тілдермен араласар көпірі болады, ол — аударма саласы. 
Аударматехникалық сипаты жагынан жазбашажәне ауызшаболып екігебөлінеді. 
Ауызша аударманы «ілеспе аударма» деп те, қазақы магынасында «тшмаштык 
аударма»  деп  те  атауға  болады.  Сондай-ақ,  аударма  саласы  мазмүнына  қарай 
гылыми, әдеби, ресми жэне түрмыстық деп те жікгеледі.  Алайда, қазақ тілінің 
бүгінгі копіріне қарап, бұлардың ара-жіпн ажырату мүмкін емес.
Қазақ тілінің аталган алтын көпірі қандай ахуалда? Қандай деңгейде?
Тілдің аударма саласының ахуалын қарастырғанда, оның қазақ тілін озге 
тілдермен  қатынастыру  қабылеті  қандай  деген  мәселеге  амалсыз  гірелеміз. 
Жалпы, аударма саласының дамуы тілдің озге тілдермен сандық және сапалық 
жағынан қарым-қатынастық сипатын білдіретін корсеткіш (индикатор) болып 
табылады.  Осы  тұргыдан  қарағанда,  казақ  тілі  элемдегі  қауқарлы  ондаған
\  
109

тілдермен  тікелей  қатынас  жасап  отырғандығьша  күмәніміз  бар.  Себебі, 
Қазақстанның  мемлекеттік  тілінің  өзге  тілдермен  аудармасы  өзінен  тікелей 
емес,  орыс тілін делдал етіп, соны бетке ұстап қана күн кешіп отырған жайы 
барын жасыру мүмкін емес.  Тіпті, оның өзі де анда-санда болатын аса сирек 
қүбылысқа айналған.
Өкінішке  орай,  қазақ  халқының  демографиялық  араластығы  мен 
лингвистикалық мүмкіндігі  барынша аралас-қоралас қытай, түрік, ағылшын, 
француз, испан, неміс, украин, өзбек, грузин, моңғол, парсы т.т. тілдік орталар- 
мен тікелей тұрғыда аудармалық араласу үдерісі  көз үйренген жайтқа айнал- 
май отыр.  Аталмыш  сала тек қана орыс тілінің қүзыры арқылы  атқарылатын 
лингвистикалық міндетке айналған. Мүның бір мәселесі, елдегі аталмыш шет 
тілдерін  оқыту  қазақ  тілінде  емес,  Ресейдің  мемлекеттік  тілінде  бірыңғай 
жүргізіліп,  сол  тілдегі  әдістеменің  бар  билікгі  қолына  алуында  болар.  Со- 
нымен,  элі күнге қазақ тілінің өзге тілдермен араласы, яғни, аудармасы білім 
саласында түпкілікті  жолға  қойылмай,  тіпті,  қарастырылмай  отыр  деуге  бо- 
лады.  Әсіресе,  қазақтілді орта мектептердің өзінде шет тілдері үшін қатынас 
тілі орыс тілі болып қалып отыр, яғни, қазақтілді балалар шет тілін орыс тілі 
арқылы үйренген сыңай танытуда.
Кеше ғана өткен ЕҚ Ы ¥ саммитінің жүмысы елдегі онға тарта те леарнаның 
ішінде  тек  қана  «Қазақстан»  арнасында  қазақшаланды  да,  басқасықда 
сол  тұстағы  көрші  елдің  Мемлекеттік  тілінде  аудармаланғаны  жоғарыдағы 
уэжімізді  бекіте түсті.  Оның үстіне ежіктеумен,еркін  көсіле  алмай, тұсалған 
аттың  күйіндей,  кібіртікгеген  қазақ  тілмаштарын  кінәләуға  тағы  да  баты- 
лымыз  бармайды.  Өйткені,  олар  мүндай  жүмысқа  жылына  бір-екі  рет  қана 
тартылатындығы  жасырын  емес,  сондықган  оларда  қандай  дағды  мен  білік 
қалыптасып, өзге тілмаштардың деңгейіне жете алсын! Қысқасы, қазақ тілінін 
аударма саласы бейнелеп айтқанда, көтерем күйінде. Сынап айтқанда, өз алды- 
на лингвистикалық сала ретінде мемлекетгік назарда емес, аудармашылардьщ 
ресми, құқықтық мәртебелері айқындалмаған, оларға қажетті керек-жарақ пен 
мүмкіндіктер жасалмаған.
Қазақ  тілмапггары  мен  аудармашылары  үшін  жыл  сайын  Тіл  фестивалі 
аясында  үстіртін  өтетін  аудармашылар  сайысын  айтпағанда,  жүйелі  түрде 
қазақ  аудармасын  дамытарлықтай  не  қоғамдық,  не  мемлекеттік  немесе 
коммерциялық негіздегі құрылым жоқ!  Қазақстанда таралатын компьютерлер 
мен  басқа  да  ақылды  саймандарда  электрондық  автоматганған  аудармалық 
сөздіктер бар дей алмаймыз, бар болса, тек қана орыс тілін тэржімалауға ғана 
арналған, оның өзі де іске жарамсыз, уақыттас, қажетті тілдік бірлікке балама 
табу қиынның қиыны.
Айта берсек, аталған сала бойынша мәселе жеткілікті, түйткілді шешуге 
арналған атқарылған жоба жоққа тэн.  Ондай жобаны көрмей қалсақ, мың сан 
кешірім  сүраймыз.  Осы  ғылыми  мәслихатгың  мінберін  пайдалана  отырып,
110

аударма 
саласындағы кеиоір  мәселелерді  шешу  жолдарын  атап  өгуге тәуекел 
ггейік.
1. 
Тіл  комитетінің  құрамында аударма саласын дамытуға  қажетті  жо- 
балар 
мен  бағдарламаларды,  әрекеттерді  үйлестіретіндей  бөлім  болганы 
абзал.
2.  Қазақ тілінің аударма саласы турасында 2010-2020 жылдарға арналған
тілдерді  дамыту  оағдарламасына  арнаиы  аударма  саласын  дамыту  жөніндеп 
бап енгізілгені мақұл.
3.  Қазақтілді 
аудармашылар 
мен 
тілмаштар 
бірігіп, 
ездерінің 
қяу ымдастығын құрса, құба құп.
4.  Мәдениет  министрлігі  қазақ  тілінің  аударма  саласын  дамытуға 
бағытталған  қоғамдық  және  өнертапқыштық  (творчестволык)  жобаларға 
арналған гранттар бөлуді  қарастырғаны абзал.
5.  Аударма саласына арналған сан алуан тілдермен қазақ тілін араласты- 
руцы қолдайтындай арнайы электрондық портал жасақталуы керек.
6.  Қазақ  тілінің  әлемдік  жетекші  тіддермен  қатынасын  толық 
қамтитындай  ғылыми-аудармалық  кеңестер  құрылып,  олар  қазақ тілінің  сол 
тілдермен арадағы баламалық сөздігін түзуге кіріскені жөн болар еді.
7.  Қазақтілді  аудармашылар  мен  тілмаштарды  сәйкес  тілдік  ортада 
дамыту  мақсатымен  шетелдерге  біліктерін  арттыру  сапарларына  жолда- 
малар  қарастырып,  оны  М әдениет министрлігі  мен  Сыртқы  істер  минис- 
трлігі  бірігіп үйлестіруі  керек деген тілегіміз бар.
Жалпы алганда, кез келген тілдің шарықтау шегі оның аудармасының да- 
муынан  көрініс  табады.  Ал,  мемлекеттік тілдің  ондай  дәрмені  әзірге  аса  ая- 
нышты  халда десек,  біреуді  мінеу үшін  емес, сол саланы шынайы дамытуды 
қолға алайық дегеніміз.
111

Н.  Мусали,
в
е
д
у
щ
и
й
 н
а
у
ч
- 
н
ы
й
 с
о
т
р
у
д
н
и
к
 
И
н
с
т
и
т
у
т
а
 з
а
к
о
н
о
д
а
т
е
л
ь
с
т
в
а
Р
е
с
п
у
б
л
и
к
и
 К
а
з
а
х
с
т
а
н
, к
.ю
.н
. 
ЮРИДИКО-ЛИНГВИСТИЧЕСКАЯ ЭКСПЕРТИЗА
КА К ВИД ПРАВОВОГО МОНИТОРИНГА
Закон Реси>блики Казахстан от 24 марта  1998 г. № 213  «О нормагавных  I
правовых  актах»  (далее  «Закон  о  НПА»)  является  основным  нормативным  I
правовым  актом,  который  регулирует такие  вопросы  как, 
с
р
е
д
и
 п
р
о
ч
е
г
о
,
 
ие-  1
рархию  нормативных правовых  актов  (НПА),  способы разрешения коллизий  I
НПА,  соотношение НПА, условия  и  порядок принятия НПА, сроки вступле-  I
ния в силу НПА и т.п. 
Щ
 
I
При  этом  Закон  о  НПА  как  и  любой  другой  закон  не  является  идеаль-  I
ным, и сам содержит недостатки. Данная работа направлена на рассмотрения  1
посредством юридико-лингвистической экспертизы некоторых норм Закона о  I
НПА. 
I
Анализ  Закона  Республики  Казахстан  от  24  марта  1998  г.  №  213
«О нормативных правовых актах» показал следующее. 
I
В статье 36 Закона о НПА определяются сроки вступления в силу и введе-  I  
ния в действие нормативных правовых актов. В связи с этим по смыслу статьи  I 
36  Закона  о  НПА  выходит,  что  все  указанные  сроки  о  введении  в  действие  I 
нормативных правовых актов исчисляются календарными датами. 
1
Тем не менее, в целях конкретизации и приведения в соответствие с пунк-  I 
том 2 статьи 36 Закона о НПА, необходимо в пунктах 4,4-1  статьи 36 Закона о  |  
НПА в части исчисления сроков вместо слов: «десятидневного срока», «двад-  . 
цатиоднодневного  срока»;  соответственно  указать  слова:  «десяти  календар-  |
ных дней», «двадцати одного календарных дней». 
| |  I
В п.1  ст.  38 Закона о НПА предусматривается государственная регистра-  I 
ция нормативных правовых актов5 как обязательное условие вступление их в 
законную  силу.  При этом в пункте 2 указанной статьи,  которая  предусматри-
вает основания для отказа в  государственной регистрации нормативных пра-
-  ■ 
-  
I
5 Госуцарственн ой регистрация подлежат нормативные правовые приказы минис-  ■
 
тров Республики  Казахстан  и  иных руководителей  центральных государственных ор-  | 
ганов, нормативные  правовые постановления централъных государственных  органов, 
нормативные постансвления Центральной избирательной комиссии, нормативные пра-  і 
вовые решения маслихатов, а также нормативные правовые постановления акиматов 
н
нормативные правовые решения акимов (п.2 ст. 38 и пп. 4 п. 2 ст. 36 Закона о НПА).
112 
9

вовых акгов, используется формулировка «может бы ть». Д ля наглядности мы
анализируемую
Іірицхі т р ;  
у— ------- ■ ВВР  ‘ 
/  . 
; • ?
Статъя  38.  Государственная регистрация  нормативнъіх  правовых  ак
- 
тов централъных исполнителъных и иных централънъіх государственных ор-
ганов как условие их вступления в силу
подлежащего
■  я Я И Е в  
шГт 
ш т 
ш
 
.  - 
а
твенной регистрации, 
м
о
ж
е
т
 б
ы
т
ь
 о
т
к
а
з
а
н
о
,  если такои акт.
1) ущемляет установленные
актам
ня;
3)  выходит  за  пределы  компетенции  органа,  издавиіего  нормативный
правовой акт;
4) не согласован,  если согласование необходимо,
іредпринимателъс
имеет
т ь и   и  
и м ъ ъ и ъ
 
~
 
--------------------  
*
аккредитованными  о&ьединениями  субъектов  частного  предпршиматель-
ства;
нарушением  порядка,  установленного правилами
проектов
подлежащих
ІЫ Х  П р а в О в Ы Л   и к і г і и о ,
 
-
 
-
В  этой связи  надо  отметить,  что указанная  формулировка позволяет за-
_____ _ 
гтлпАОЛГЛ  С
К
КТҮТОПКТИ  іМӨГІ&ІІ&бТ  ПОД
регистрировать  ..г --------- - 
- 
„ 0  _ 
игтл
основания, предусмотренные в пункте 2 статьи 38 Закона о НПА
ся следующими доводами.
Использование словосочетания «может быть» подразумевает
доставление
озможности  уполномоченному  органу  (должностному  лицу)
своему усмотрению определятъ судьбу проекга нормативного п р ^  
Иными словами, независимо от обнаружения основании для
должностное
трировать»
также
I
I
I
 
Ч
/  
^
  л
.  
Ж Л . Х Т Я .
 
—
-------------------------------  
Щ
юридической  техники  необходимо
отказано»
необходимо
ирв
титүт как «правовой мониторинг».
В  научных работах  отмечаегся,  что  вопрос  о  введении  механизма пра-
вовоп,  мониторинга является  акгуальным,  это  вызвано тем  ч т о д е и с т в у - 
ющем законодательстве  существует большое количество  пробелов  и проти 
воречий, что в свою очередь создает проблемы и различные споры впри 
нении норм законодательства Республики Казахстан в тои или инои отрасли
п рава  [1].
113
8-837

В  настоящее  время  правовой  мониторинг  на нормативном  уровне  прово- 
дится  только  в  отношении подзаконных нормативных правовых  актов,  а зако- 
нодательные  акты  не  относятся  к  данному  регулированию.  Поэтому  в  целях 
совершенствования  нормотворческой  деятельности  и  обеспечения  эффекгив- 
ности правоприменительной деятельности необходимо выполнить следующее.
Во-первых,  закрепить  в  Законе  о  НПА  определение  правового  монито- 
ринга. 
'г  •'-»  л ‘  - 
>•'
Во-вторых,  включить институт правового мониторинга в качестве одной 
из мер обеспечения законности нормативных правовых актов.
В-третьих,  закрепить  в  качестве  обязанности  уполномоченных  органов 
осуществлять  правовой  мониторинг  не  только  в  отношении  принятых  ими 
подзаконных нормативных правовых актов, но и относящиеся к их компетен- 
ции законодательных актов.
Таким  образом,  в заключение статьи вышесказанное хотелось бы свести 
в следующую таблицу. 
"ч
№
Действующая редакция Закона о
НПА
1.
2
.
Статья  36.  Время  вступления  в  силу  и 
введения в действие 
нормативных правовых актов
4.  Нормативный  правовой  акт,  предус- 
матривающий 
юридическую 
ответс- 
твенность за действия, которые ранее не 
влекли  такой  ответственности, либо  ус- 
танавливающий  более  строгую  ответс- 
твенность  по  сравнению  с  прежней,  не 
может быть введен в действие до истече- 
ния  десятидневного  срока  после  офи- 
циального опубликования этого акта.
Статья  36.  Время  вступления  в  силу  и 
введения  в  действие  нормативных  пра- 
вовых актов
4-1.  Нормативные  правовые  акты,  кото- 
рыми утверждаются квалификационные 
требования, правила лицензирования ви- 
дов  деятельности  и  перечни  отдельных 
товаров,  экспорт и импорт которых под- 
лежат  лицензированию,  не  могут  бьпъ 
введены  в  действие  до  истечения двад- 
цатиоднодневного  срока после  офици- 
ального опубликования этих актов.
Предлагаемая редакцня Закона о
НПА
Статья 36.  Время вступления в силу и 
введения в действие 
нормативных правовых актов
4.  Нормативный правовой акт, предус- 
матривающий  юридическую  ответс- 
твенность за действия,  которые ранее 

жүктеу/скачать 12,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: