Республики казахстан


Гравитационная  постоянная



Pdf көрінісі
бет14/38
Дата06.03.2017
өлшемі3,87 Mb.
#7742
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   38

Гравитационная  постоянная,  как  отмечалось  выше,  была  введена  в  физику 
исторически первой. Ее появление связано с формулировкой И. Ньютоном в конце 17 
века  закона    Всемирного  тяготения,  который  относится  к  величайшим  научным 
достижениям.    [6,7,8,9]Сила  притяжения  между  двумя  материальными  частицами 
прямо  пропорциональна  их  массам  m

и  m
2
  и  обратно  пропорциональна  квадрату 
расстояния  между  ними  r
1
2
2
.  Здесь 
  –  постоянная  тяготения,  или 
гравитационная  постоянная.    Эту  постоянную  И.  Ньютон  ввел,  как  коэффициент 
пропорциональности  для  согласования  размерности  силы  с  размерностями  массы  и 
расстояния.  Из математической формулировки закона следует, что гравитационная 
постоянная имеет размерность: 
=
. Отсюда видно, что численное значение и 
размерность постоянной зависит от выбора системы единиц измерения, входящих в 
формулу величин. В Международной системе единиц (СИ) 


Приведенное  значение  гравитационной  постоянной  называется  постоянной 
Кавендиша.  Она  показывает  силу  взаимного  притяжения  двух  точечных  тел 
единичной  массы,  находящихся  на  единичном  расстоянии  друг  от  друга.  В 
специальных  научных  исследованиях  с  целью  удобства  расчетов  гравитационная 
постоянная может  быть представлена иначе. В зависимости от  конкретных  условий 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
104 
используются  другие  понятия  гравитационной  постоянной:  геоцентрическая 
гравитационная  постоянная,  гелиоцентрическая  гравитационная  постоянная, 
селеноцентрическая 
гравитационная 
постоянная, 
планетоцентрическая 
гравитационная  постоянная,  Гауссова  гравитационная  постоянная,  Эйнштейна 
гравитационная постоянная и т.д. 
Величайшие  научные  открытия  не  появляются  на  пустом  месте.  Они 
опираются 
на 
предшествующие 
достижения, 
являются 
результатом 
их 
систематизации,  анализа,  обобщения  и  дальнейших  исследований.  К  моменту 
формулировки  закона  Всемирного  тяготения  были  сделаны  известные  выдающиеся 
открытия:  гелиоцентрическая система мира И. Коперника; законы движения планет 
Солнечной системы, установленные И. Кеплером; принцип относительности и закон 
падения  тел,  открытые  Г.  Галилеем;  формула  Х.  Гюйгенса  для  определения 
центростремительной  силы,  возникающий  при  движении  тела  по  окружности  и  др. 
Особенно  большой  вклад  в  подготовку  окончательной  формулировки  закона 
тяготения  внес  Р.  Гук,  который  считал,  что  каждое  небесное  тело  обладает  силой 
притяжения,  направленной  к  его  центру  и  что  силы  притяжения  тем  больше,  чем 
меньше  расстояние  между  телами.  Он  также  предполагал,  что  тела  сохраняют 
равномерные  прямолинейные  движения,  если  на  них  не  действуют  другие  тела.  Из 
истории  физики  известно,  что  до  И.  Ньютона  предположения  о  существовании 
тяготения  носящий  умозрительный,  интуитивный  характер,  были  у  различных 
ученых.  На  право  открытия  закона  квадратичного  убывания  силы  тяготения  от 
расстояния  претендовал  Р.  Гук.  Однако,  общепризнана  величайшая  заслуга  И. 
Ньютона в том, что он объединил идеи и предположения своих предшественников и 
на  основе  этого  четко  сформулировал  закон  тяготения,  дав  ему  аналитическое 
выражение,  в  которое  вошел  коэффициент  пропорциональности,  получившее 
название  гравитационной  постоянной.    Поэтому  можно  считать  справедливым 
присвоение этой постоянной имени И. Ньютона. 
 
Постоянная  Планка  определяет  границу  между  классической  и  квантовой 
физикой.  Она  была  введена  Планком,  как  коэффициент  пропорциональности  в 
формуле 
кванта 
энергии 
излучения
.В 
системе 
СИ
с
Дж
h




34
10
626
,
6

Возникновение  представления  о  дискретном,  квантованном  характере 
излучения  связано  с  проблемой  излучения  абсолютно  черного  тела,  с 
невозможностью  получить  теоретически  на  основе  законов  классической  физики 
полученную экспериментально кривую распределения плотности энергии излучения 
по  длинам  волн  или  частотам.  Эта  проблема  и  ее  решение  достаточно  подробно 
рассматривается  во  многих  учебных  пособиях  [10].  В  дальнейшем  оказалось,  что 
постоянная  Планка  h  занимает  важное  место  практически  во  всех  разделах 
современной  физики.  Приведем  несколько  примеров:формулыдлины  волны  де 
Бройля 
p
h



соотношение 
неопределенностей 
Гейзенберга 




p
x
,  элементарный  фазовый  объем
3

V
;  спин  электрона: 

характеристики  электрона  в  атоме   
,   
,  
,  


 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
105 
Скорость  света.  Понятие  скорости  является  одним  из  исходных  понятий 
механики.  Оно  известно  и  достаточно  понятно  практически  каждому  человеку.  
Скорость  – характеристика любого движущегося объекта. В связи с этим возникает 
вопрос  о  том,  почему  значению  скорости  света  придается  такая  важная  роль  в 
физической науке, что ее величина входит в группу фундаментальных постоянных.В 
истории физики проблема измерения скорости света возникла в связи с тем, что, как 
выяснилось  только  в  конце  17  века,  ее  величина  оказалась  очень  большой. 
Принципиальное значение приобрела скорость света в начале 20 века, когда согласно 
специальной  теории  относительности  скорость  света  в  вакууме  оказалась  не 
зависящей от системы отсчета, от скорости движения источника и наблюдателя. Она 
является предельно возможной скоростью движения материальных объектов. 
Скорость  света,  как  характерный  параметр,  одинаково  важна  на  любом 
доступном  в  настоящее  время  уровне  материи.  Она  является  одним  из  основных 
параметров квантовой теории поля при описании взаимодействия электромагнитных 
волн  с  элементарными  частицами  и  описании  происходящих  при  этом  процессов 
взаимного  превращения  полей  и  частиц.  Скорость  света  входит  в  уравнения, 
описывающие процессы, которые протекают в масштабах всей Вселенной: рождение 
и  эволюция    галактик  и  процессы,  протекающие  со  скоростями,  сравнимыми  со 
скоростью света [11]. 
В  1983  году  на  заседании  Генеральной  конференции  по  мерам  и  весам  было 
принято новое определение метра: «Метр есть длина на пути, пройденного светом в 
вакууме  в  течение  временного  интервала,  равного».  Из  этого  определения  следует, 
что скорость света отныне принимается точно равной 
 м/с [12, с. 96]. 
Физические постоянные, в том числе те, которые относят к фундаментальным, 
имеют  важное  значение  не  только  в  науке,  но  и  в  процессе  обучения.  Понимание 
история  их  введения  в  науку,  принципов  и  методов  определения  количественных 
значений  способствует  более  глубокому  пониманию  фундаментальных  физических 
теорий, как классической, так и современной физики. В конечном счете понимание 
роли постоянных необходимо и для понимания физической картины мира в целом.  
Литература: 
1.
 
Спиридонов  О.П.  Универсальные  физические  постоянные:  книга  для 
внеклас. чтения учащихся 8 – 10 кл. – М.: Просвещение, 1984. –160с. 
2.
 
Енохович А.С. Справочник по физике. – М.: Просвещение, 1990. –384 с. 
3.
 
Вихман Э. Берклеевский курс физики: Квантовая физика: в 6 т. Т. 4. – М.: 
Наука, 1977. – 415 с. 
4.
 
Спроул Р. Современная физика. – М.: Наука, 1974. –592 с. 
5.
 
Физический  энциклопедический  словарь.  –  М.:  Советская    энциклопедия, 
1983. – 544с. 
6.
 
Милюков В.К., Сагитов М.У. Гравитационная постоянная в астрономии: 
новое в жизни, науке, технике //  Космонавтика, астрономия. – 1985. –  №9. – С. 64. 
7.
 
Кудрявцев П.С. Курс истории физики: учеб. пособие для студентов пед. 
институтов по физ. спец.– Изд. 2-е, испр. и доп.– М.: Просвещение, 1982. –448 с. 
8.
 
Блудов М.И. Беседы по физике: Кн. для учащихся ст. классов сред. шк. / 
Под ред. Л.В. Тарасова. – Изд.4-е – М.: Просвещение, 1992. – 384 с. 
9.
 
Вавилов С.И. Исаак Ньютон. – М.: АН СССР, 1961. – 295 с. 
10.
 
Савельев  И.В.  Курс  общей  физики:  Квантовая  оптика.  Атомная  физика. 
Физика твердого тела. Физика атомного ядра и элементарных частиц: в 3 т.  Т. 3. – 
СПб.: Лань, 2008. – 316 с. 
11.
 
Елецкий  А.В.  Скорость  света:  новое  в  жизни,  науке,  технике.  Серия 
физика. – М.: Знание, 1975. –64 с. 
12.
 
Мякишев  Г.Я.,  Буховцев  Б.Б.  Физика:  учеб.  для  11  кл.  общеобразоват. 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
106 
учреждений.– Изд. 2-е– М.: Просвещение, 1995. – 247 с. 
*** 
Кузьмичева А.Е., Бахтиярова С.Б. 
Физикалық ғылымдағы және оқу процесіндегі фундаменталды тұрақтылар 
 
Мақалада  физика  ғылымында  қолданылатын  тұрақты  шамалардың 
сараптама 
нәтижелері, 
классификациясы 
және 
кейбір 
фундаменталды 
тұрақтылардың ғылымға енуінің қысқаша тарихы көрсетілген. 
Кілт  сөздер:  физикалық  ғылым,  физикалық  тұрақты,  тұрақтылардың 
классификациясы,  фундаменталды  тұрақтылар:  шығу  тарихы,  сандық  нәтижесі, 
атқаратын ролі мен қолдану саласы. 
*** 
Kuzmicheva A.Ye., Bakhtiyarova S.B. 
Fundamental constants in physical science and in the process of stydying. 
The  article  presents  an  analysis  of  the  constants  used  in  physical  science,  the 
possibilities of classification and a brief introduction to the history of science some of the 
fundamental constants. 
Keywords:  physical  science,  physical  constant,  classification  of  constants, 
fundamental constants: history introduction, the numerical value, the role and scope. 
*** 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ӘОЖ 378(574):796
 
 
                                Дошыбеков А.Б. – Қазақтың спорт және туризм академиясының 
PhD-докторанты 
  Андрущишин И.Ф. – педагогика ғылымдарының докторы, профессор, 
Қазақтың спорт және туризм академиясы 
E-mail: Doshybekov@mail.ru 
 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫНДАҒЫ 
СПОРТ МАРКЕТИНГІСІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
Аннотация.  Жоғары білім  беру жүйесін дамыту   бүгінгі таңда мемлекеттік 
және мемлекеттік емес білім беру мекемелерінің көрсететін қызметтерінің арасында 
елеулі бәсекенің және оларды таңдауда кең мүмкіндіктердің болуымен сипатталады. 
Аймақтарда  ЖОО-лар  санының  көбеюі,  бір  жағынан,  кең  түрде  алуан  түрлі  білім 
беру  бағдарламаларының  енгізілуі,  ал  екінші  жағынан,  бірдей,  талапкерлердің 
сұранысына  ие,  танымал  мамандықтардың  орнығуы,  ЖОО-лардың  үнемі 
маркетингтік  зерттеулер  жүргізуін  талап  етеді.  Мұндай  зерттеулердің  нәтижелері 
білім  беру  үдерісін  ұтымды  етуге,  талапкерлердің  ЖОО  және  оның  құрандылары 
туралы  ақпараттануын  көтеруге,  дер  кезінде  білім  беру  технологияларын  өзгертуге 
мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда көптеген ЖОО-лар маркетинг стратегияларын жүйелі 
түрде қолданады.  
Кілт сөздер: маркетинг, талапкер, 
ақпараттық прогресс, мамандық. 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
107 
 
Маркетинг  –  кең  мағынада  –  басқару  пәлсапасы,  осыған  сай  сұраныстарын 
тиімді  қанағаттандыру  арқылы  тұтынушылардың  проблемасын  шешу  ұйымды 
табысқа  жетелеп,  қоғамға  үлкен  пайда  әкеледі.    Бірқатар  материалдық  емес  өндіріс 
салаларында,  соның  ішінде  білім  беру  саласында  да  маркетингтің  қолданылуы 
шектеулі.  Қазіргі  кезде  жүзеге  асырылып  жатқан  білім  беру  жүйесіндегі  қайта 
құрулар  білім  беру  жүйесінің  өзін  де,  болашақ  мамандарды  даярлау  мәселесін  де 
жаңа  тұрғыдан  қарастыруды  талап  етеді,  еңбек  нарығында  бәсекеге  қабілеттілігін 
және  кәсіпқойлығын  көтеру  үшін,  студенттерді    кәсіби  құндылықтарға  бағдарлау 
қажет. Жас мамандарды даярлауда еңбек нарығына бағдарлану өз алдына білім беру 
мекемесінде  маркетингтік  тәсілге  сүйене  отырып,  педагогикалық  зерттеулер 
жүргізуді  қажет  етеді, бұл тұста маркетингтік білім  беру стратегиясы жетекші роль 
атқарады.  
Жоғары  білім  беру  жүйесін  дамыту    бүгінгі  таңда  мемлекеттік  және 
мемлекеттік емес білім беру мекемелерінің көрсететін қызметтерінің арасында елеулі 
бәсекенің  және  оларды  таңдауда  кең  мүмкіндіктердің  болуымен  сипатталады. 
Аймақтарда  ЖОО-лар  санының  көбеюі,  бір  жағынан,  кең  түрде  алуан  түрлі    білім 
беру  бағдарламаларының  енгізілуі,  ал  екінші  жағынан,  бірдей,  талапкерлердің 
сұранысына  ие,  танымал  мамандықтардың  орнығуы,  ЖОО-лардың  үнемі 
маркетингтік  зерттеулер  жүргізуін  талап  етеді.  Мұндай  зерттеулердің  нәтижелері 
білім  беру  үдерісін  ұтымды  етуге,  талапкерлердің  ЖОО  және  оның  құрандылары 
туралы  ақпараттануын  көтеруге,  дер  кезінде  білім  беру  технологияларын  өзгертуге 
мүмкіндік береді.   
Бүгінгі  таңда  көптеген    ЖОО-лар  маркетинг  стратегияларын  жүйелі  түрде 
дайындап,  қолданады,  яғни  маркетингтің  жеке  бөліктерін  жүйеге  біріктіріп,  білім 
беру  нарығында    едәуір  бәсекелік  артықшылықтар  қалыптастырады.  Мысалы, 
ҚазСТА-да  ақпарат  жинап,  білім  беру  және  еңбекпен  қамту  нарығын  зерттеумен 
айналысады.  
ЖОО-лардың  көпшілігі  маркетинг  жүйесінің  тек  жеке  бөліктерін,  негізінен, 
маркетингтік коммуникацияларды қолдануға қатыстысын  пайдаланады [1, 2, 3]. 
Жоғары  білім  беру  жүйесінде  маркетингтік  технологияларды  қолданудың 
өзектілігі 
өз 
қызметінде 
маркетингті 
қолданатын 
жүйелердің 
бәсекеге 
қабілеттілігімен  байланысты.  Адамдардың  мұқтаждықтар  мен  талап-тілектерін, 
сұраныс  пен  тұтыну  үдерісін  зерттеу  қажеттілігі  тек  тауар  нарығындағы ғана  емес, 
қызметтер нарығындағы бәсекемен де  айқындалады.  
Маркетингтің  негізгі  қызметтерінің  бірі  зерттеу-талдау  болып  табылады. 
Зерттеулер  мен  талдаулардың  нәтижесінде  кәсіпорын,  мекеме  немесе  компания 
қызметінің стратегиясы құрылады. Стратегияның құрамына маркетинг бағдарламасы 
кіреді, оның бөлімдерінде тауар саясаты немесе қызмет көрсету саясаты, өткізу және 
баға  саясаты,  маркетингтік  коммуникациялар  жүйесі  сияқты  құрандылар 
сипатталады.  Бәсеке  нарығында  қызмет  ететін  ЖОО-ларға  сондай-ақ  сыртқы  және 
ішкі ортаны зерттеу, білім беру қызметтерінің ассортиментін дайындау, маркетингтік 
коммуникациялар жүйесін қалыптастыру қажет. 
ЖОО-ның  сыртқы  ортасын  зерттеудегі  негізгі  сегменттер    жалпы  алғандағы 
және  аумақтағы  экономикалық  және  демографиялық  үдерістер,  мектеп  түлектері, 
ата-аналар,  жұмыс  берушілер,  байланыс  ауқымы,  бәсекелестер    болып  табылады. 
Ішкі  ортаға  білім  беру  бағдарламалары,  оқытушылардың  сапалық  құрамы, 
материалдық-техникалық  база,  заманауи  оқыту  технологияларының  деңгейі,  білім 
беру үдерісінде қосымша қызметтер ұсыну, білімін жалғастыру, қосымша білім алу, 
білімнен  басқа  әрекет  түрлерімен  –  шығармашылық  не  спортпен  айналысу 
мүмкіндіктері жатады. 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
108 
Жоғары  білім  беру  қызметтерін  тұтынушылардың  ЖОО-ға  көзқарасын 
зерттеуде  талапкерлердің  жоғарыда  аталған  ЖОО  ішкі  ортасының  құрандылары 
туралы  ақпараттану  дәрежесі  маңызды  роль  атқарады.  Ақпараттану  деңгейін 
зерттеудің қажеттілігін мынадай себептермен түсіндіруге болады: 
•  бакалавриаттың  белгілі  бір  бағытын  таңдай  отырып,    талапкерлердің  көбі 
ЖОО-ны бітіргеннен кейін қайда және кім болып жұмыс істейтінін білмейді, демек, 
олар аймақтағы нақты мамандықтарға сұранысты білуі тиіс; 
•  білімін  жалғастыруға  ұмтылысы  осындай  білімді  алу  бағыттары  мен 
мүмкіндіктері  туралы    ақпаратпен  қамтамасыз  етілуі  керек.  Түсер  кезде  талапкер 
ЖОО-ны таңдау жөнінде шешім қабылдайды; 
•  Талапкер  мен  ата-ананың  ЖОО-ны  таңдауы  ғылыми  қызметте  даму 
мүмкіндіктері туралы, ғылыми зерттеулерге немесе басқа бағыттарға қатысу туралы 
ақпараттың болуына негізделуі мүмкін; 
•  ЖОО-дағы  оқу  үдерісінің  ұйымдастырылуы  туралы,  шығармашылық 
қабілеттерді  жүзеге  асыру  мүмкіндіктері  туралы  ақпараттану    да  ЖОО  таңдау 
факторы бола алады. 
Ақпараттық  өріс  бүгінгі  таңда  толық  және  қолжетімді  болуы  керек,  ал 
талапкерлердің  ақпараттану  дәрежесін  зерттеу  ЖОО-ның  басты  міндеттерінің  бірі 
болуы  тиіс.  Мектеп  түлектерінің  республиканың  ЖОО-ларында  жоғары  білім  алу 
мүмкіндіктері  туралы  ақпараттану  деңгейін  зерттеуді    біз    2014  ж.    талапкерлердің 
ЖОО-ны және мамандықты таңдау шешімін қабылдар кезінде жүргіздік.   
Зерттеу  мақсаты  –  2014ж  талапкерлердің  алған  ақпаратының  дереккөздері 
мен  көлемін анықтау. 
Зерттеу міндеттері: 
1.  Зерттеу  жүргізу  кезінде  талапкерлердің  ЖОО  және  мамандығы  туралы 
қандай ақпараты болғандығын анықтау; 
2. ЖОО-ны және мамандықты таңдау шешімін қабылдау үшін талапкерлердің 
тағы қандай ақпарат алғысы келетінін зерттеу; 
3.  Қолданыстағы  ақпарат  көздерін  кеңейту,  сонымен  қатар  жаңа  ақпараттық 
жүйелерді қалыптастыру жөнінде ұсыныстар даярлау.  
Зерттеу  әдістері.  Сауалнамалық  пікіртерім,  алынған  ақпараттың  контент-
талдауы және мәліметтерді математикалық-статистистикалық әдіспен өңдеу.   
Пікіртерім  өткізу  үшін    білім  беру  саласында  қызмет  көрсету  және 
технологиялар  саласындағы  аймақтық  маркетингтің  ерекшеліктерін  анықтауға 
бағытталған    30  сұрақ-пайымдамалардан  тұратын  сауалнама  құрастырылды. 
Сауалнама республиканың түрлі аймақтарында мектеп бітіруші оқушылардың және 1 
курс студенттерінің арасында өткізілді. Сауалнамаға 300-ден астам адам қатысты.  
Зерттеу нәтижелері. Университет  таңдауға әсер ететін факторларды анықтау 
мәселесі  арнаулы  зерттеуді  қажет  етеді,  себебі  бұл  ЖОО-ның  неге  көңіл  бөлу 
керектігін анықтайды.  
Талапкерлердің 
ЖОО-ны 
таңдау 
факторлары 
сауалнаманың 
келесі 
пайымдауларымен анықталды: 
- ЖОО-ның өзі және ішіндегі ахуал ұнады; 
- ЖОО-ның беделділігі; 
- ДШжС  саласында көшбасшы ЖОО-лардың бірі болып табылады; 
- білім берудегі компьютерлік технологиялар қолданылады; 
- таңдаған спорт түрі бойынша мамандануы; 
- оқудан кейін жұмысқа орналасудың толық мүмкіндігі болуы; 
- оқуақысы тиімді; 
- туыстарым немесе достарымның ақылын таңдадым; 
- ЖОО үйге жақын орналасқан. 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
109 
Осы мәселе бойынша сауалнама қорытындылары 1-суретте көрсетілген. 
40,3
11,7
14
3,9
28
7,4
3,9
4,8
5,2
ЖОО өзі ұнады және ондағы орта
ұнады;
ЖОО беделділігі;
ДШжС  саласында  көшбасшы ЖОО-
лардың бірі болып табылады;
білім беруде компьютерлік
технологияларды қолданады;
таңдалынған спорт түрі бойынша
маманданудың болуы;
оқуды бітіргеннен кейін жұмысқа
орналасудың толық мүмкіндіктің болуы;
оқу бағасының тиімді болуы;
туысқандар және достардың ұсынысын
қолдандым;
ЖОО үйге жақын орналасқан.
Ряд1
1-сурет. Талапкерлердің ЖОО-ны таңдау факторлары  
 
Алынған  нәтижелер  біршама  қызық  болды.  Басым  факторлар  ретінде 
анықталғандары:  ЖОО-ның  өзі  және  ішіндегі  ахуал  ұнады;  (40,3%),  таңдаған  спорт 
түрі  бойынша  маманданылуы  (28%),  ДШжС  саласында  республикамыздағы 
көшбасшы ЖОО-лардың бірі болып табылады (14%), ЖОО-ның беделділігі (11,7%). 
Қалғандары  факторлар  жиынтығын  белгіледі.  Көпшілігі  үшін  материалдық-
техникалық базаның деңгейі белгісіз болып шықты.  
Мамандық таңдау факторлары келесі уәждемелермен анықталады (2-сурет): 
- мамандықтың өзі ұнайды; 
- бұл саланың маманы жақсы жалақы алады; 
- бұл мамандықтың болашағы бар; 
- бұл мамандықпен жұмысқа орналасу оңай; 
- туыстарым мен достарым кеңес берді; 
- туыстарымның да мамандығы осындай; 
- мен бұл мамандыққа бейіммін; 
- басқа; 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
110 
2-сурет. – Талапкерлердің мамандық таңдау уәждері 
 
Мамандық  таңдауда  басымдық  алған  факторлар  –  мамандықтың  өзі  ұнайды  
(60,5%), мен осы мамандыққа бейіммін (19,8%), бұл мамандықтың «болашағы» бар 
(12%), және одан әрі қарай уәждемені қолдайтындар саны азая береді. 
Қазіргі кезде жұмысымыздың мақсаты талапкерлердің ЖОО мен мамандықты 
таңдағанда  қолданатын  ақпараттық  өрісті  зерттеу  болып  табылады.  ЖОО,  ондағы 
мамандықтар,  оқыту  деңгейлері  мен  инфрақұрылым  туралы  ақпарат  беретін 
дереккөздердің тізімдемесі ұсынылды (3-сурет): 
- туысқандар және таныстардан; 
- студенттер мен ЖОО түлектерінен; 
- интернеттен және әлеуметтік желілерден; 
- мағлұматнамалардан, журналдардан, кітапшалардан; 
- басқа. 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
111 
30,2
34,8
29,3
6,1
10
туысқандар және
таныстардан;
ЖОО студенттері
және түлектерден;
интернеттен және
әлеуметтік
желілерден;
мағлұтнамалардан,
журналдардан,
кітапшалардан;
басқа.
Ряд1
3-сурет. ЖОО туралы ақпарат көздері  
 
  Пікіртерімнің нәтижелері көрсеткеніндей, ЖОО туралы мәліметтің маңызды 
көзі  ЖОО  түлектері  мен  студенттерінен  алынған  ақпарат  болып  табылады  (34,8%), 
содан соң туысқандар мен таныстардан алынған ақпарат (30,2%), олан кейін интернет 
және  әлеуметтік  желілерден  алынған  ақпарат  (29,3%).  Қалған  ақпарат  көздері 
көмекші роль атқарады. Олардың үлесі 16,1%.  
  Сіз қай жарнамалық ақпаратқа көбірек назар аудырдыңыз (4-сурет):   
- қаладағы жарнама тақталарына; 
- газеттер мен журналдардағы жарнамаға; 
- радиодағы жарнамаға; 
- ЖОО оқытушыларының мектептегі сөзіне; 
- жәрмеңкелердегі жарнамаға; 
- мағлұматнамалардағы жарнамаға; 
- метродағы жарнамаға; 
- көліктегі жарнамаға; 
  - әлеуметтік желілердегі жарнамаға; 
 

 
 
 
 
 
 
 
              
БҚМУ 
 
Хабаршысы  №4-2015ж.  
 
 
112 
13
14,3
4,8
28
4,2
16,2
0,6
2,2
29,6
қаладағы жарнама
тақталарына;
газеттердегі,
журналдардағы
радиодағы жарнама;
мектептердегі ЖОО-
ның оқытушыларының
жәрмеңкелердегі
жарнама;
мағлұматнамалардағы
жарнама;
метродағы жарнама;
көліктердегі жарнама;
әлеуметтік
желілердегі жарнама.
Ряд1
4-сурет. Талапкерлердің жарнамалық өнім түрін таңдауы 
 
Әлеуметтік  желілердегі  жарнама  (29,6%),  ЖОО  оқытушыларының  мектепте 
сөйлеуі  (28%),  анықтамалықтардағы  жарнама  (16,2%),  газеттер  мен  журналдардағы 
жарнама  (14,3%)  және  одан  әрі  қарай  азая  береді.  Ғаламтордағы  ақпарат,  ЖОО-ға 
барып,  оқытушылармен  кездесу,  бұл  талапкерлердің    ЖОО-лар  мен  олардағы 
мамандықтар туралы ақпарат алуының ең жоғары деңгейі. Көбінесе, талапкерлер бұл 
ақпаратты    ата-анасы,  мұғалімдері  және  таныстарының  көзқарасына  сай  келуі 
жағынан талдайды. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   38




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет