Рылыс академиясы
жүктеу/скачать 7,3 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ағаштың қисаюы. Кесілген материалдар мен дайындамалардың кептіру
кезінде, сондай-ақ аралау және сақтау кезінде берілген пішінінің ӛзгеруі қисаю деп аталады. Кӛлденең кисаю радиал және тангенциал шӛгінділердің айырмашылығына тәуелді. Қисайған тақтайлардың кӛлденең қимасының пішіні 3.6, а-г –суреттерде кӛрсетілген. Тақтайдың сыртқы қабатының бағыты таза тангенциал бағытқа жақын, ал ішкі – радиалдыға, сондықтан тақтайлардың қимасы науалы пішінді қабылдайды (3.6, а – суретті қараңыз). Берілген бӛренелерден жасалған тақтайлардың қисаюы кӛп болған сайын тақтай соншалықты ӛзекке жақын орналасқан болады. 3.6, б, в, г – суреттерде кӛлденең қисаюдың басқа да түрлері кӛрсетілген. 3.6 сурет. Қисаю түрлері: а – науалы; б – трапециалы; в – ромбалы; г – сопақ; д – жиек бойынша; е – қабат бойынша; ж – қанатша қайқаю Бойлық қисаю талшықтардың ұзындығы бойынша шӛгінділердің айырмашылығынан пайда болады. Жиегі (3.6, д – сурет) және беті (3.6, е – сурет) бойынша қисаю мысалы, иілген аудандары бар (ағаштың ақауы) немесе кәдімгі ағашқа қарағанда талшық бойымен шӛгіндісі кӛп жас ағаштың (жас ӛскін) ӛзегіне жалғасатын аудандары бар тақтайларда кездеседі. Қайқаю (3.6, ж – сурет) кӛлбеу талшықтары бар ағаштарда пайда болады (құрылым ақауы). Уақытша кӛлденең қисаю тақтайлардың дұрыс емес кебуінің нәтижесінде пайда болады. Тақтай беттердің имектілігі сондай-ақ коллапстың әсерінен де туындауы мүмкін. Кептірілген материалда қалдық кернеулердің тепе-теңдігінің 67 бұзылуынан тақтайларды симметриялы емес сүргілеу кезінде (фрезерлеу) немесе оларды қабырғалы кесуде қисаю туындайды. Тақтайлардың қисаюы дымқыл бӛренелерді кесу кезінде де ӛсуші ағашта болатын кернеулер әсерінен де байқалуы мүмкін. Тақтайлардың қисаюы кейбір кезде атмосфералық және камералық кептіру, сақтау кезінде ылғалдандыру және т.б. кезінде оларды қатарларға дұрыс емес орналастыру да себеп болады. Кептіру кезінде тақтайлардың қисаюын сыртқы күшпен әсер ету жолымен азайтуға болады (жоғары тұрған қатарлардың салмағынан немесе арнайы қысқыштардың кӛмегімен). Қисаю ағаштың ақауларына жатады (сонымен қатар, 6.6п қараңыз). Ол ағашты пайдалану кезінде айтарлықтар технологиялық және эксплуатациялық қиыншылықтар тудырады. жүктеу/скачать 7,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|