Рыммен келгенмін. Шомылғанбыз, күнге қыз- дырынғанбыз! Өте тамаша болып еді



Pdf көрінісі
бет3/6
Дата27.01.2017
өлшемі1,07 Mb.
#2841
1   2   3   4   5   6

Қ а т ы н а с у ш ы л а р : 

Ж і б е к, 16 жаста 

3 и б а, 14 жаста 

М  ұ х и т, 12 жаста 

А й м а н, 15 жаста 

Ш о л п а н, 13 жаста 

Ж а з ортасы.  Б а л а л а р  ж а з ғ ы каникулде жүрген кез. 

Оқиға  қала маңындағы бір ауылда өтеді. Шымылдық 

ашылмай тұрғанда, оның алдынан Жібек пен Зиба өтіп 

бара жатады. 

Ж і б е к . Каталдығым үшін сен маған 

ренжіме, Зиба! Апам өз орнына  қалдырып 

кетті, демек, үй ішіндегі тазалық пен тәртіп 

үшін енді мен  ж а у а п беремін. Ал егер сендер-

ді өз ықтиярларыңа  қоя берсем, сендер бетте-

ріңмен кетесіңдер, не басыма шығып ала-

сыңдар. 

З и б а (көңілсіз). Тіпті апамның сөзіне 

дейін жаттап алыпсың. 

47 


Ж і б е к. Бір аптадан кейін  а п а м н ы ң өзі 

д е келеді.  Қ а м ы қ п а !  А л м а т ы н ы ң дәрігерлерін 

ж ұ р т керемет дейді ғой. Апам әлі-ақ  ж а з ы л ы п 

келеді. 


З и б а (көңілсіз). Ал бір аптада жеті күн 

б а р . (Күрсініп.) Автобусқа кешігіп 

қ а л -

м а й ы қ . 



Ж і б е к.  Қ а л а ғ а  б а р ғ а н н а н кейін аузың-

ды ашып,  с а н д а л ы п кетіп  ж ү р м е . Бірден дү-

кенге кір де, шыт сатып ал. Тек түсі әдемі, 

г ү л д і болсын. Сонсоң бірден үйге  қайт. Апам 

келгенше, оған әдемі бір көйлек тігіп  қояйын. 

С а ғ а н  д а тігемін,  З и б а .  Ж а қ с ы кәмпиттер 

болса,  қ а р а с т ы р а р с ы ң . Біздің Мұхит кәмпит-

ті  ж а қ с ы көреді ғой. (Қатал, зілмен.) Тек те-

з і р е к кел!  Ө з і м - а қ барып келер едім,  М ұ х и т қ а 

қ а р а й т ы н ада м  ж о қ . 

З и б а.  Ж а р а й д ы .  А қ ш а ң д ы бер. 

Ж і б е к. Ой,  ұмытып  б а р а  ж а т ы р екем 

ғой! (Ақша береді.) Мә, он сом! 

З и б а (ақшаны алып жатып).  Б а л м ұ з д а қ 

а л ы п жеуіме бола ма? 

Ж і б е к.  Б о л а д ы . (Тағы да зілмен.) Тек 

б а й қ а , Зиба,  а қ ш а ң д ы  ж о ғ а л т ы п алып  ж ү р м е ! 

З и б а (намыстанып). Сен немене, мені 

бір  а ш ы қ ауыз деп ойлайсың ба?! 

Ж і б е к. Сонда да ескерткенім ғой. Не 

сатып  а л а т ы н ы ң д ы  ұмытып кетіп  ж ү р м е . 

З и б а. Кішкентай  б а л а емеспін ғой. 

Ж і б е к (сахнаның сыртына  қарап). Мі-

не, автобус та келіп  қ а л д ы . 

Қеттік. (Жібек 

пен Зиба шығып кетеді. Сырттан автомобиль-

дің гүрілі естіледі. Жайлап шымылдық ашы-

лады. Сахнада ауыл үйінің жинақы да таза 

бір бөлмесі. Терезе — бөлменің сол жағында. 

Оның алдында іс машинасы тұр. Оған тақау — 

48 


стол. Оның жан-жағына үш-төрт орындық  қо-

йылған. Есік — оң жақта. Сахнада Жібек 

жалғыз өзі. Жібек терезеге жақындап келіп, 

сыртқа үңіліп.) Мұхит! (Кідіріс.) Мұхит! 

Мұхит кіреді.. 

М  ұ х и т. Немене? Неге  ш а қ ы р д ы ң ? 

Ж і б е к (артына бұрылып). Сен мұнда 

екенсің ғой.  А л ы с қ а  ұзап кетпе. Аула ішінде 

ойнап  ж ү р . 

М ұ х и т (қабағын түйіп). Немене, мен 

тұтқындағы  а д а м м ы н ба? 

Ж і б е к. Егер өзіңнің әпкеңді сыйлайтын 

болсаң, үйде отыр.  Қ о р а д а н шығып кетсең 

болды, сен міндетті  т ү р д е бір нәрсені бүлді-

ресің ғой.  С а ғ а н  а л ы с қ а  ұзауға болмайды, 



(зекіп) отыр үйде! Егер менің жүрегім орнын-

да болсын десең... 

М ұ х и т (күрсініп).  С а ң ы р а у емеспін. Ой, 

апам  қ а ш а н келер екен?.. 

Ж і б е к (өкпелеп). Немене, сонда менің 

ж а м а н болғаным ба? 

М ұ х и т (тыжырынып). Әй,  қ о й ш ы сені. 

(Шығып кетеді.) 

Ж і б е к (сағатына 



қарап). Нег е екені 

белгісіз,  З и б а да кешігіп  ж а т ы р .  Қ а й т а т ы н 

мезгілі болып еді. (Күрсінеді.) Апам тезірек 

келсе екен... 

Ш о л п а н кіреді. 

Ш о л п а н (тез сөйлеп).  Ж і б е к ж а н ы м , 

апатайым, сәулетайым, маған бір көйлек тігіп 

берші. Апам  қ а л а д а н бір шыт әкеліп еді, сон-

дай көркем, сондай әдемі! Түсі де сондай ға-

ж а п .  Ж і б е г і ң оның  қ а с ы н д а түк емес. (Жалы-

4—3473 49 


нып.) Содан маған бір көйлек тігіп берші, 

апатай, айналып кетейін! 

Ж і б е к . Ертең кел. 

Ш о л п а н. Оған шыдамым жетпейді. 

Алып келсем бола ма? Өз көзіңмен көресің. 

Әдемілігіне өзің де таң  қаласың. Жібек, жа-

ным, апатайым!.. 

Ж і б е к. Бүгін  қолым тимейді. 

Ш о л п а н . Соған ерінбей-ақ 

қойшы! 


Әдемілігін көргенде, өзің де  қызығып кетесің! 

Ж і б е к.  Қазір Зиба келуге тиіс. Ол да 

көйлектік мата алып келуге кеткен. Содан 

апама көйлек тігіп  қоям.  Б а л а л а р ы н а н сый-

л ы қ болсын деп едік. Содан кейін саған тігіп 

берейін. 

Ш о л п а н (өз дегенінен 

қайтпай). Ең 

болмаса, алып келейінші! Өзің көр,  ұнап ке-

тер.  Ж а р а й ма? 

Ж і б е к (амалы таусылып). Не істейін 

енді?  Ж а р а й д ы , алып кел! 

Ш о л п а н (қуанып кетіп). Көрерсің әлі! 

Өзің де 

қызығып кетесің. (Жүгіріп шығып 



кетеді.) 

Мұхит кіреді. 

М  ұ х и т. Ақ серек те, көк серек! (Қайта 

жүгіріп кетеді.) 

Ж і б е к (мазасызданып). Зиба  д а келмей 

жатыр. Неге кешікті екен? (Сыртқа есіктен 

айқайлап.) Мұхит,  қайт үйге! 

М ұ х и т (сырттан). Мен, немене, абақты-

да отырмын ба? Сыртқа шығуға да еркім  ж о қ 

па? 


Ж і б е к. Мен Зибаны  қарсы алуға бара-

мын. Тез кел! 

М  ұ х и т (сырттан).  Қазір... 

50 


Мұхит кіреді. 

Ж і б е к (басылып). Сендерді тәрбиелеу-

дің қаншалықты  қиын екенін енді түсіндім. 

М  ұ х и т. Бара бер. Үйде боламын. Еш-

қайда кетпеймін. 

Ж і б е к (жиналып). Мен тез келемін. 

(Кетеді.) 

М ұ х и т (жалғыз, ойланып). Үй ішінің ең 

кішісі болған  қандай  ж а м а н . Әрқайсысы бір 

бұйрық береді, әрқайсысы бір жұмсайды. 

Шіркін-ай,  қазір  ұйықтап кетсем, ал оянған-

да, үлкен кісі болып тұра келсем! Машина 

айдар едім... Комбайнға мінер едім... Само-

летке де отырар едім... Тіпті космосқа да 

ұшар едім!...  Б а л а л а р іші күйгеннен өле  ж а з -

дар еді!.. 

Сахнаға  қолында кішкене дорбасы бар,  ж а й басып Зи-

ба шығады. 

З и б а (Мұхитқа).  Ж а л ғ ы з өзіңсің бе? 

Мұ х и т.  Ж і б е к сені  қарсы алуға кеткен. 

Тыпыршып отыра алмады. Өзі тауық тәрізді. 

Бізді балапандары сияқты көреді. Солай 

емес пе, а? 

З и б а (Мұхитқа кәмпит  ұсынады). Мә, 

саған әкелдім. (Өзі абыржып.) Ал, мен  Ж і -

бекке не деймін?.. 

М ұ х и т (тамсанып).  Ж а қ с ы кәмпит екен! 

Несі бар, мен жеді дейсің! 

З и б а. Мұхит, саған сыр айтуға бола ма? 

М ұ х и т . Маған ба? (Батылданып.) Әри-

не, болады, мен сырға берікпін. Оны өзің біл-

меуші ме едің. 

З и б а. Ешкімге де айтпаймын деп, уәде 

бер! 


51 

М  ұ х и т. Желкемнің шұңқырын көрмейін. 

З и б а. Бұл уәде емес,  ж а й сөз. 

М  ұ х и т. Басқан ізім артымда  қалсын. 

З и б а. Бұл да сондай  ж а й сөз. 

М  ұ х и т. Енді саған не керек? (Ойланып 

тұрып.)  Қасықтағы суға  қалқып өлейін. 

З и б а. Ойынды  қойсаңшы! Мен шын ай-

тып отырмын. 

М  ұ х и т. «Өлейін» дедім ғой енді, одан 

артық не керек? 

З и б а.  Қасықтағы суға ешкім де  қалқып 

өлмейді. 

М  ұ х и т. Енді маған не істе дейсің? 

З и б а.  Ж о қ , сен  қарғыстың ең жаманын 

айтып,  қарған. 

М ұ х и т (ойланып). Осы тұрған бойым-

нан артық өспейін! 

З и б а. Ал, тыңда! (Сыбырлап.) Мен үш 

сом ақшаны жоғалтып алдым. 

М ұ х и т (ысқырып жіберіп). Мәс-саған, 

мәмпәсия! 

З и б а.  Ж і б е к білсе — менің  ж а з а м д ы бе-

реді. «Ашық ауызсың!», «Саған еш нәрсе се-

ніп тапсыруға болмайды», — деп, жыл бойы 

соңымнан  қалмайды ғой, Мұхит, айтшы, енді 

не істеймін? 

М ұ х и т (ойланып).  Б а л м ұ з д а қ сатып 

алып жедім дерсің? 

З и б а. «Үш сомға  б а л м ұ з д а қ сатып алып, 

саған не көрінді?» — дейді ғой. 

М  ұ х и т.  Б а с қ а да заттар сатып алған 

шығарсың! 

З и б а. Он метр шыт — бес сом отыз тиын 

тұрады. Барып-қайтуым —  қырық тиын. Екеу-

ін  қосқанда — бес сом жетпіс тиын.  Қәмпитті 

тоқсан тиынға сатып алдым. Үшеуіне алты 

52 


сом алпыс тиын кетті делік.  Б а л м ұ з д а қ —  қы-

рық тиын. Сонда барлығы — жеті сом... Үш 

сом жетпейді. 

М ұ х и т (кенеттен). Сен шытты  қым-

батырақ сатып алдым де. 

З и б а (мұңайып). Өтірік айтқым келмей-

ді, Мұхит. 

М  ұ х и т. Онда ашық ауыз атанасың. 

З и б а (біраз үндемей тұрады да,  қолына 

қағаз бен 

қарындаш алып, столдың басына 

келеді, еңкейіп бірдеңелерді есептей бастай-

ды). Ендеше, шыттың метрі — елу үш тиын 

емес, сексен үш тиын делік. (Қиналып.) Ал-

дағымның келмей тұрғаны-ай! 

М ұ х и т (терезеге 



қарап).  Ж і б е к келе 

жатыр!.. 

Зиба  қ а ғ а з д а р ы н  ж а с ы р а д ы ,  Ж і б е к кіреді. 

Ж і б е к (Зибаны көріп  қалып). Ой, сен 

мұнда екенсің ғой! Мен мазасызданып жүр-

сем.  Қ а ш а н келдің?  Қ а л а й кездестіре ал-

мадым. 

З и б а. Мен жолмен жүргем жоқ, төтесі-



мен кеткем. 

Ж і б е к.  Ж а р а й д ы . Аман-есен келсең бол-

ды...  Т а м а қ ішкің келе ме? (Зибаның жауа-

бын күтпей.)  Ш ы т сатып алдың ба? 

З и б а (ұсынып). Міне. (Дорбаның аузын 



ашып, одан сатып алған кездемесін көрсетеді.) 

Ж і б е к (ашып көріп, сүйсініп).  Т а м а ш а 

екен! Зиба, жарайсың! Сені  құшақтап, сүйгім 

де келіп кетті! 

З и б а. Апам үшін ғой... 

Ж і б е к (жұлып алғандай). Метрі  қанша 

тұрады? 

53 


З и б а (сасып  қалып). Ел... ел... (Бойын 

жиып алып.) Сексен үш тиын! 

Ж і б е к .  Қ а л ғ а н ақшаны  қайыр! 

З и б а. Ақша  қалған жоқ. Автобус, кәм-

пит, балмұздақ. Он метр шыт... 

Ж і б е к (иланып).  Ж а р а й д ы , солай шы-

ғар...  Т а м а қ ішкің келе ме? 

З и б а. Кейінірек. 

Айман кіреді. 

А й м а н. Сәлеметсіздер ме? (Шытты кө-

ріп  қалып.) Ой,  қандай тамаша шыт! 

Ж і б е к. Зиба сатып әкелді. Ең әдемісін 

таңдап алыпты. 

М ұ х и т (Зибаға сыбырлап). Бір пәледен 

өтіп кеттің. 

З и б а (күрсініп, ақырын). Иығымнан бір 

ауыр жүк түскендей болды-ау, әйтеуір! 

А й м а н (шытты көріп, тамашалап). Көп 

сатып алыпсың ғой? Зиба, кім үшін сатып 

алдың? 


Ж і б е к. Апама көйлектікке — бес метр, 

ал үш метрі — Зибаға! 

А й м а н.  Қ а л ғ а н екі метрін  қайтпексің-

дер? 


Ж і б е к (ызаланып). Мұхитқа  д а м б а л ті-

гіп беремін. 

М ұ х и т (жақтырмай). 

Қ айдағын ы айта-

ды екенсің.  Қерегі  ж о қ маған дамбалдың! 

А й м а н (жабысып). Мүмкін, бұл екі 

метрін маған  қиярсыңдар, а?  Қофта тігіп 

алайын (жалынып), сүйтші, Зибаш! 

З и б а (зекіп). Мен сәудегер емеспін. 

М ұ х и т (Зибаға сыбырлап). Несіне бәл-

сінесің! Бере сал! 

54 


З и б а (ақырын). Шытты аяп тұрғам жоқ! 

Бағасын  қайтем? Түсінесің бе, бағасы? 

Ж і б е к. Расында да, екі метрі артық 

екен ғой. Біз оны  қайтеміз? Айман-ақ алсын. 

Қофта тіктіріп киеді. Б ұ л да бір  қуанып 

қалсын! 


З и б а (ашуланып). Мен саған еш нәрсе 

де сатпаймын. 

М ұ х и т (өзіне-өзі, теріс 

қарап). Мына 

сәнқой  қыз  қайдан келіп еді, басымызға бәле 

болып. 

А й м а н (жалынып). Зибажан, мен не 



жаздым саған, сонша  қасарысатындай. Тегін 

сұрап тұрған жоқпын ғой, сата салғанға нең 

кетеді? 

З и б а (өзіне-өзі). Одан тегін алғаныңның 

өзі жақсы еді... Әйтеуір, бағасын білмейді 

ғой. (Айманға.) Сатқым келмейді дедім ғой. 

Сол сөзім — сөз. 

Ж і б е к (Зибаға). 

Қ ұ рбы- қ ұ рдаста р бұ-

лай істемейді, Зиба! Бір-бірімізге көмектесуі-

міз керек, бір-бірімізбен бөлісуіміз керек. 

З и б а (жыламсырап). Мен зат сатып, 

сәудегер атанғым келмейді. 

А й м а н (Зибаға). Өзің білесің, анада 

мен де  қ а л а д а болып, әдемі шұлық көріп, екі 

пар сатып алып, біреуін өзім алып, екіншісін 

саған сыйлағаным  қайда? Сен соны  ұмыт-

тың ба? 

З и б а (Айманға). Не  қ а л а с а ң да берем, 

тек мына шытты сұрама. 

Ж і б е к (Зибаға ашуланып). Сені  қандай 

шайтан түртіп отыр?! (Айманға.)  Қазір кесе-

мін де беремін.  Қысылма! 

З и б а (Жібекке  ұмтылып). Шытқа тию-

ші болма! 

55 


Ж і б е к (салмақпен). Зиба, мұнда сенің 

жұмысың болмасын. Бұл үйдің иесі — әзірше 

менмін. Демек, не істесем де, сен көнесің. 

З и б а (көз жасын сүртіп, сырт айналып 



кетеді). Өтірік айтам деп, сау басыма сақина 

тілеп алдым... Енді  қайттім?.. 

М ұ х и т (Зибаға). Несіне жылайсың?.. 

Ж ы л а м а ! Ештеңе де болмайды.  Қазір Айман 

алады да кетеді, сонымен іс бітті де. 

З и б а. Әй, сен алып сатарлық, саудагер-

лік дегеннің не екенін білесің бе? Бұл —  ұят, 

әрі —  қылмыс! 

Ж і б е к (шытты кесіп). Мә, Айман! Бар 

да, тіктіріп, киіп ал. 

А й м а н. Ой, рақмет! Ақшам бар.  Қанша 

берейін? 

Ж і б е к. Бір метрі — сексен үш тиын. 

З и б а (ызаланып).  Қайтып ал деймін мен 

саған, одан шытты! 

Зибаның сөзіне мән бермей,  Ж і б е к к е  а қ ш а с ы н төлеп, 

Айман енді кете бергенде,  қолында дәл осындай шыты 

бар Шолпан кіреді. 

Ш о л п а н. Ой,  қандай тамаша кездеме!.. 

(Көріп  қалып.) Бұл шыт тек менде ғана екен 

десем... 

А й м а н. Шыт емес, барып тұрған бір ға-

жап, сурет сияқты. 

Ш о л п а н. Жібектай,  қ а л қ а т а й , бетімді 

қ айтармашы . Тігіп берші! Өзі сондай арзан! 

Метрі — елу үш тиын ғана.  Б і р а қ мұның  қа-

сында жібегің мен бәтесің түк те емес... 

А й м а н (жұлып алғандай). 

Қ анш а 


дейсің? 

Ш о л п а н (асықпай). Елу үш тиын... 

А й м а н (ойланып). Ал мен... 

56 


М ұ х и т (өзіне-өзі).  Құртты-ау мыналар!.. 

Ж і б е к (ашулы). Сен не деп тұрсың? 

Сонда менің саудагер болғаным ба? 

Ш о л п а н (шошып кетіп). Жібектай, сәу-

летай, менің сені ренжіткім келмеп еді. (Жа-

лынып.) Ренжіме, жаным, оған сен!  Б і р а қ ме-

нің елу үш тиыннан алғаным рас. Ант-су іш 

десең —ант-су ішейін. 

Ж і б е к (Зибаға). Сонда не болғаны?.. 

З и б а. Айттым ғой саған берме деп!.. 

Ж і б е к (қатуланып). Өтірік айтып тұр-

ған  қайсың? Сен бе, әлде Шолпан ба?.. 

З и б а (жылап). Мен айттым ғой... Өтін-

дім ғой сенен... 

А й м а н. Мен ештеңе дегем жоқ. Менің 

ешқандай  қарсылығым жоқ. Зиба  қ а л а ғ а ба-

рып келді. Бару-қайту жолы,  ұсақ-түйек шы-

ғыны бар дегендей...  Қ ы м б а т ы р а қ бола бер-

сін, мейлі... Мен  қарсы емеспін... 

З и б а (ызаланып).  Қарсы емес... Естисің-

дер ме, ол  қарсы емеспін дейді... Не нәрсеге 

қарсы емес ол, білесіңдер ме? Менің алып-са-

тарлығыма. Менің саудагерлігіме, солай ма? 



(Айманның  қасына келіп, оның  қолынан шыт-

ты. жұлып алады.) 

Ж і б е к (ақырын). Бір нәрсеге түсін-

сем — бұйырмасын. 

М  ұ х и т. Зиба үш сомын жоғалтып алып-

ты... Сонсоң... 

Ж і б е к (жадырап). Е, бағанадан бері 

солай демейсіңдер ме?  Ж ұ р т т ы ң басын босқа 

қатырғанша... 

3 и б а (жылап). Үш сомды жоғалтып ал-

дым. Соны сенен жасырамын деп, өтірік айт-

тым. Оны тек саған ғана айтайын деп едім, 

көрдің бе, ақыр аяғында не болып шыққанын... 

57 


(Мұхитқа.) Сен де жай тұрмай, теріс кеңес 

беріп... 

М  ұ х и т. Бәріне мына Айнам кінәлы... 

«Бер де, бер»,— деп отырып алды ғой. Кенеше 

қадалып... (Айманға.) Адамғ а жөндеп өтірік 

айтуға да мұмкіндік бермедің. Сен сұрама-

ғанда, түк те  ж о қ еді... 

Ж і б е к (Зибаға жұмсарып). Мұны сен 

неге бірден айтпадың? 

З и б а (өксігін баса алмай). Сен  ұрса ма 

деп, «ашық ауызсың» деп, көпшіліктің көзін-

ше масқаралай ма деп  қорықтым... 

Ж і б е к. Есіңде ме, апам ылғи да айтушы 

еді ғой: «Алдаумен алысқа бара алмайсың»,— 

деп. 

З и б а. Оған енді көзім жетті. 



Ж і б е к (Зибаны жұбатып).  Ж о ғ а л т ы п 

а л ғ а н екенсің — ештеңе етпес. Үш сом деген 

не? Атан түйенің  құны емес  қой. 

З и б а (Айман жаңа басын изеп). Ақша-

сын  қайырып бер. Бүкіл ауылға жайып жүрер. I 

А й м а н. Ешқайда да жаймаймын. Еш-

кімге де айтпаймын... Бұған кінәлы сен емес, 

әрбірден соң мен ғой... 

М ұ х и т . Түкке тұрмайтын бірдеңе сатып 

алып, енді шу көтерулерін  қарашы! 

Ш о л п а н (дау-жанжал, айқай-шу ба-

сылғанын көріп). Бәрі де жақсылықпен бітті-

ау, әйтеуір!.. (Жібекке  қайта жалына бастап.) 

Жібектай, апатай! (Қолындағы шытын көрсе-

тіп.) Мынауымды көрші, тігіп берші!.. 

Шымылдық 

Ағалық ақыл 

Қ а т ы н а с у ш ы л а р : 

А м а н 


А й д а р — 8—9-класс окушылары. 

А х м е т 

М  ұ  қ а н — мұғалім. 

Бірінші көрініс 

Аманнын үйі. Ортада стол, екі орындық. Стол үстінде 

ескі телевизор, телефон, радиоқабылдағыш пен электр 

шамдары. Шымылдық ашылғанда, Аман оларды жөндеп 

отырады. 

А м а н. Әрине,  қандай затты болмасын 

бүлдіру оңай. Ол кім көрінгеннің  қолынан ке-

леді. Ал бүлінген заттарды жөндеп көрсінші! 

Атай көрме! Бірі де маңына бара алмайды. 

Қашан көрсең: «Аманжан , радио қ абылдағы -

шымыз бұзылып  қалып еді, соны жөндеп бере 

қойшы», «Амантай, электр шамымы з  ж а н б а й 

тұр, түзеп бере салшы», — деп келеді де тұра-

ды. (Сырттан дауыс естіледі.) Әне, тағы 

келді. Тағы да бірдеңелері бүлініп  қалған 

ғой. 


Айдар кіреді. 

А й д а р (өлеңдетіп). «Амансың ба, тап-

қырым... таныс емес?» 

А м а н. А, сен бе едің? Мен тағы бірдеңе-

лерін жөндеткелі келе  ж а т қ а н көршілер ме 

деп ойлап едім. 

А й д а р (әзілмен, Аманды нұсқап). 

59 


Кейде ғалым, кейде батыр, 

Кейде жүзгіш, кейде  ұста. 

Қашан көрсең жамап-жас қ ап , 

(қолымен нұсқап) 

Отырғаны осы тұста! 

А м а н (мырс етіп күліп). Әрине, солай. 

Мен өз үйімнің маңдайшасына: «Мақат аулы-

ның шеберханасы» деп  ж а з ы п  қойғалы отыр-

мын. 


А й д а р (тағы өлеңдетіп). 

Өнерлі он саусақтан бал тамады, 

Көрген  ж а н өнеріне таңданады. 

Шәйнегін, шелегін де  ж а м а п беріп, 

Риза еттің өнеріңмен көп адамды. 

А м а н. Сен өлеңсіз  ж а й сөйлей алмай-

сың ба? 

А й д а р. «Өлең сөздің патшасы, сөз сара-

сы», — деген емес пе? Мүмкін, сен  қ а р а өлең-

ді  ұнатпайтын шығарсың. Онда мен толғай 

да,  ж ы р л а й да аламын. Маған бәрібір. 

А м а н. Толғамақ түгіл, бозда, онда жұ-

мысым  қанша? Тек менің өміріме сенің бір 

түрлі  қарайтыныңа таңданамын. 

А й д а р. Өзің айтшы, өтірік пе?  Қашан 

келсең де, ылғи  қайдағы бір ескі-құсқымен 

әлек болып отырғаның. Тіпті  қарасаң, жүрегін 

айниды-ау! Кейде таң  қ а л а м , таңданам, кү-

мәнданам да! 

А м а н. Бір кездерде  ж а ң а заттарды да 

жасап шығармасымды  қайдан білдің? Ал ескі 

затты жөндегеннің  қандай айыбы бар? Бұл да 

адам баласының өміріне  қажетті шаруа. Ай-

талық, бір адам аяқ-қолы ісіп,  ж ү р е алмай, 

ауырып жатыр. Дәрігер келеді де, дәрі беріп, 

жазып жібереді.  Қолөнерші де сол сияқты, 

60 

бүлініп  қатардан шыққан заттарды жөндеп, 



іске жаратады. 

А й д а р.  Ж о қ , біз екеуміз бір-бірімізге 

мүлде  ұқсамаймыз. (Өлеңдетіп.) 

Толкын мен тас, 

Ж а л ы н мен мұз 

Қандай болса, 

Д ә л осындай 

Екеуміздің айырмамыз. 

А м а н. Сөйтіп,  ж а л ы н деп отырғаның өзің 

де, тас дегенің мен ғой, шамасы? 

А й д а р. Сен тіпті тас болуға да  ж а р а м а й -

сын, кәдімгі  қарапайым кірпішсің. 

А м а н. Кірпішсің? Оның несі  ж а м а н 

екен? Кірпіш болсам, бір жерге барам да,  қа-

ланам да  қ а л а м . Ал, сен — жалын, бір күні 

жанасың да кетесің. Сонда сенің шоғыңды су 

өшіріп, күліңді жел  ұшырып жібереді. 

А й д а р (ызаланып).  Ж о қ ! Отқа да жан-

баймын, суға да батпаймын! Мен ақын бола-

мын, өлең шығарамын, кітап жазамын. Сөйтіп, 

ел алдында өлмес еңбек етіп, артыма өшпес 

даңқ калдырамын. 

А м а н (түсінбей). Ол  қандай еңбек? 

А й д а р (алқынып). Ол — менің өлеңде-

рім, менің кітаптарым... 

А м а н (таңданып). Сенің өлеңдеріңнен 

өмірге келетін пайда бар ма, айтшы өзің? 

Әрине, жоқ. Ендеше, ол өлең кімге керек? Оны 

кім дәріптемек, сенің атыңды кім  а р д а қ т а м а қ ? 

А й д а р (бәсеңдеп). Табылады. 

А м а н.  Ж о қ , жігітім! Сенің өлеңің аузы-

ңа — ас, астыңа — төеек, үстіңе — киім бол-

майды. 

А й д а р . Сонда, сеніңше, жұрт нені керек 



қылады? 

61 


А м а н. Сен, мына мен кұсап, бір радио-

қ абылдағы ш немесе бір электр шамын жөн-

деп шығаршы. Міне, ол өмірде іске асады. Бі-

реуге керек болады. Радиокабылдағышпен ел 

алыстан хабар алып, ән-күй тыңдаса, электр 

шамымен үйін  ж а р ы қ етеді. Ал, сенің өлеңің 

өзге түгіл, өзіңнің де керегіңе  ж а р а м а й д ы . 

А й д а р. Сенің бұл пікірің дұрыс емес. 

Ойың тайыз екен, жігітім! 

А м а н (кекете). Па, шіркін! Сен  құсап 

алыстан арбаламай-ақ  қойдым. 

Қолымнан 

келгені осы.  Ж ұ р т қ а пайда келтірсем болды 

маған. 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет