Рлар патологиясының негіздері оқу құралы Қостанай, 2016 4
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.Маңқа (Malleus) –
жаралар мен түйіндер түзілетін спецификалық қабынумен сипатталатын инфекциялық контагиоздық ауру. Қоздырғышы – қозғалмайтын В. Mallei бактериясы. Негізінен таяқ тұяқтылар: жылқылар, есектер, қашарлар. Жұп тұяқтылардан – түйелер аурады. Мысықтар, жолбарыстар, арыстандар сезімтал келеді. Сондай-ақ адамдарда аурады. Патогенезі: зақымдалу алиментарлық жолмен, сирек көз, мұрынның кілегей қабықтары арқылы (егер оларға құрамында маңқалық микробтар болатын ірің тамшылары түсетін болса) және тері арқылы (инфекияланған ат әбзелдерін қолданатын болса). Инфекция қақапасында (бадамша бездер, ішек) біріншілік өзгерістер қоздырғыштың өте үлкен мөлшері түскен кезде ғана ккездеседі,.Табиғи жағыдайларда біріншілік зақымдалу өкпеде дамиды. Қоздырғыш қан арқылы өкпеге түседі. Альвеолаларда типтік маңқа түйінлерін түзетін қабынуды тудырады. Осыған байланысты микробтардың айналасына нейтрофильді лейкоциттер жиналады. Көршілес альвеоллалар серозды- фибринозды экссудатқа толып қалады. Жиналған лейкоциттер мен экссудатқа толған альвеолалардың айналасында лимфоидты және эпителиоидты торша зоналары түзілетін, ретикулоэндотелия торшалары көбейе бастайды.Түйіннің орталық бөлігі тез өлі еттенеді. Осы кезде лейкоциттердің ядросы негізгі бояулармен жақсы боялатын фрагменттерге (кариорексис) ыдырайды. Ыдырауға ұзақ уақыт сақаталатын 126 шеттері, альвеолалары ұшырайды. (Препараттарда ақшыл жолақ түріне ие болады). Түйіндердің некротикалық орталықтары жақын жатқан эпителиоидты торшалар мен ағза ұлпаларының ыдырауы есебінде кеңейеді. Ыдырайтын торшалармен бірге периферия бойынша жаңалар түзіледі және түйіннің көлемі әлсін-әлсін ұлғая түседі. Микроскопиялық жетілген маңқа түйінінің пішіні дөңгелек, консистенциясы тыыз, ақшыл-сұр немесе ақшыл түсті. Жас түйіндерін кескен кезде сұр-ақшыл немесе ақшыл түсті. Жас түйіндерінің кескіні біркелкі, жартылай мөлдір, крахмал дәніне ұқсасү Ескі түйіндердің орталық бөлігі ақшыл-сары, күңгірт және үгіледі (жансыздану). Перифериясы тығыз және ақшыл түсті. Түйіндерінің айналасында перифокальді қабынулар жиі байқалады (қызғылт жиек). Гистологиясы: түйіндердің ортасында үйінділер түріндегі ядролы хроматин қалдығы бар некроздалған ұлпалар . Некроз аумағының маңайында – дәнекер ұлпалы капсуланың эпителиоидты торшаларынң белдігі. Перификальді қабыну зонасындаға қан тамырары кеңейген ал, қоршаған ұлпалары серозды немесе серозды – фибринозды экссудатпен қаныққан. Егер жылқының резисттентілігі жоғары болса, онда қабыну ошағының айналасында фибробласттар дамиды, түйіндері инкапсулденеді және әктенулері мүмкін. Жануарлар клиникалық жағынан сау, бірақ маллендерді сезінеді. Резисттентілігі төмен жануарлардың кішкентай түйіндері ұлғаяды, біріншілік түйіннің микробтары лимфа жолдарына түседі, ал олардан қан тамырларына өтіп, барлық ағзаға тарайды, резисттентілігі төмен ағзаларда жаңа ошақтар түзіледі (маңқаның генерализденген формасы). Паталогиялық – диагноз: өкпедегі зақымдалу ошағы миллиарлы маңқа түрінде және көлемі әр түрлібәрнеше ошақтар мен бронхопневмония болады. Ошақты продуктивті-некротикалық пневмония (казеозды некрозы бар миллиарлы және нодозды түйіндер).Ациозды, лобулярлы продуктивтік – некротикалық пневмония. Ошақтық пролиферативті – некротикалық, пролиферативті- экссудативтік немесе ойық – жаралы (ульцерозды) ринит, ларингит, трахеит. Мұрын аралығының кілегей қабығында жұлдызшалы тыртықтар. Жақ асты, жұтқыншақ арты және бронхтық түйіндерде ошақты продуктивтік – некротикалық лимфаденит. Бас, мойын, аяқ – қол және басқада аумақтарда ойық – жаралы дерматит немесе ошақты продуктивтік – некротикалық лимфаденит (генерализденген формасы). Ошақты продуктивтік-некротикалық гепатит, спленит, мезентерит (маңқаның генерализденген формасы).Маңқаның өткір ағымы кезінде ошақтық фибринозды – серозды («желатинді») пневмония болады. Маңқаның қатерсіз өтуі кезінде ошақтық немесе диффузды продуктивтік пневмония болады. 127 Гистологиясы: лимфоциттер мен эпителиоидты торшалардан құралған торшалық аумақтары мен карпоресті некроз. Дифференциальді диагностикасы: маңқа түйіндерін паразиттер және саңырауқұлақтар тудыратын түйіндерден ажырата білу қажет. Паразитарлы түйіндер кезінде экссудатпен бірге эозинофильді лейкоциттер көшеді (маңқа кезінде нейтрофильді).Паразитарлық түйіндердің ортасында хроматин үйінділері бар эозинофильді массалар көрінеді. Некротикалық орталықтың айналасында дәнекер ұлпасы өседі, ол капсула түзіп, гламендік зақымдалуға тез ұшырайды. Микроскопиясы: жас паразиттік түйіндер маңқалыққа ұқсас (кескен кезде біркелкі), ал ескілері – үгіледі және олардың орындарында жазық қабырғалы қуыстар қалады. Микозды түйіндерде маңқаға тән карпорексистер жоқ, бірақ, түйіннің табиғатын анықтайтын саңырауқұлақ мицелилері кездеседі. жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|