Роман Алматы «Раритет»

калды. Онын артынан булыга жотелген жас баласын 
кетерш К,ожыктын ен жас токалы шыкты.
Мустапанын 6ip топ жiriri ак отаудан Шынгыстын Ра- 
хия деген кызына уйленген Кожыктын баласы Бекежан- 
ды айдап океле жатыр.
— Ш -ш-шата неме-ай! Ш-ш-ш-шолгында жур десем... 
ка-ка-ка-тынынньщ д-д-дамбалын кузетш шыгып па едщ! — 
дед1 Кожык баласына.
EKi ж т т п е н шолгынга ж1бершген Бекежан ауыл уйык- 
тады-ау деген кезде ол да отауына кайтып келген. Кш эсш
мойнына алып, ундей алмай калды.
К онак уйде терт-бес жолдасымен Шынгыстын баласы 
Жакып жатыр екен. Жшттер оларды да айдап алып келдп 
Эр уйден урпшп шыккан еркектердщ 6api дамбалшан. 
«Ак орда» eciri ашылган сон гурщцеп жана бастады.
Мустапа колга тускен енкей дамбалшан Кожык то- 
бын Е ал д щ ел жак бепнде У й ен кш деген жерде калган 
болыс-билерге карай айдатып ж1берд1 де, 03i Кожыктын 
ауылы тугел ертенш болганша орнынан козгалган жок. 
Мундай бай уйлерд1 ортеп кетпесе, ж тттердщ
6 i p e y i
бол- 
маса, 
6 i p e y i
орайын тауып тонауга келетш даусыз. Тона- 
уга 
Ki pi cK eH
ж т т сарбаздыгынан да айрылады, жштпгшен 
де айрылады.
Мустапа Кожыктын ауылын кара уйлерше дейш, ар- 
баларына дейш тук калдырмай ертетш хабердп Болыс- 
билер тобына содан кешн оралды.
Кожык жасактарыньщ нхпнде елден 
6 e 3 i n ,
адам тагы- 
сына айналып, урлык-карлыкпен кун коруден кажыган- 
дары да аз емес екен. Туган ел сагынышы, жер сагынышы 
кысталап, «Алтыбакан», «Айгерекп» ансайтын жастар да 
бар едп Кенесарыдан калган батыр-балуандар картайып, 
тамакка тоймайтын масыл болып алган. 
O c i p e c e ,
ор ша- 
бындыдан колга тускен жас эйелдер кеп. Олар Керей колы 
бостандык екелгендей куанып, Кожык тобырын каргап- 
сшеп келедп Осылай 
i m i n e H i p i n ,
тамырынан 
lxjipin 
жат­
кан уры-карылар тобыры талан-таражга хелгенде «ер жу- 
рек» болса да, ел ызгарына карсы тура алган жок. Кожык 
тобыры б\р-ак кунде апар-топары шыгып колга тусп де, 
Кызылжарга айдалып кеттп Жакып сиякты конактар, елше 
кайтуга суранган эйелдер, отын-сушы 
x o p i -
куртандар бол- 
маса, жиырма торт баласы мен Кожык, 
e x i
жузден аса
-
213
-

жасактары тугел айдалды. Кожыктын оз оулетшен жетшс 
eKi ойел xecip калды, айдалган жок.
Корей — Уак елдерппн есюден келе жаткан достур1 бо- 
йынша, ауыр боле шыккан, кырсык болган жерлер/и ертеп 
тазалау
керек. Оба, корасан 
сиякгы адам а паты, ала
екпе, 
кара окпе сиякты мал апаты болган жерлерд1 де ертеп, ке­
лер жылга дейш ол мацайга жоламай к о ш т кететш. Муста- 
панын Кожык ауылын ортеп ж1бергеш болыс-билердщ 
ойына сол достурд1 
T y c ip a i.
Кара поле орнаган Кожыктын 
жазгы жайлау, кыскы кыстауларын: «Бул1нгениен булд1рп 
алма» деген Эз Тоукенщ жосык-жоралгысы бойынша, 
кыскы-жазгы уйлерш бар мулюмен тугел ортетш ж1бердь 
«Булд1рп» камшынын сабына тагылатын ею суйем кайыс 
кой. Керей — Уак жшггер1 Кожыктын байлыгына колын 
арамдаган жок. Ешщщ ел жак бетшдеп уйенюлердщ ор- 
тасында Улпаннын жиырма ту 
6 n e c i H
сойып, «женю тойы» 
жасалганнан кейш, ж тттер сол арадан елдерше тарады. 
Болыс-билер Кожыктын жылкысынан 
6 i p - 6 i p
ат жетелетш 
ж1бердЕ Ат ал маган жалгыз Сибан жшгггерЕ
Байдалы би 
M y c ip e n K e :
— Сибан жтттер* атган неге безшед
1
? — деп едЕ Mycipen 
оган:
— Сибан жорыгынан Сибан олжа алып журсе, уят бол­
май ма, Байдеке? Жорыгына катынаскан елдерге Сибан 
03i сыйлык бере^н болар... Б1з жорыктын олжасы емес, 
салмагын мойынга алгамыз... — дедЕ Сез осымен токтал- 
ды, 
e K e y i n i n
де 
T yn K i 
ойлары ашылган жок.
Олжалы кайткан Керей — Уак жтттерЕ
— Сибан жорыгына барамыз, — деп аттанып едЕ
— Улпан жорыгынан келем1з! Олжалы кайтгык! — десш, 
жорыктын абырой-атагын Улпанга 6epin тарасты. У замай 
Улпаннын атагы Ci6ip казактарынын арасына жайылып 
журе бердЕ
Болыс-билер Кожыктын ж ег мын жылкысын, eKi мын 
туйесш кагаздап «тугел казынага 
T y c i p y Y ш i н »
Кузембай 
болыстыц ауылына бурылды...
Жорыктан K
0
нiлciз кайткан жалгыз Байдалы би едЕ 
03i жорыктын басында бола тура бул Сибаннын жорыгы 
болады деп кате айтып калган екен де... Онысы жорык- 
тыц салмагы Сибанга тусе/п дегеш едЕ Кожык колга тус- 
пей, аман калса, ол юнэл1 елд1 шабындыга 6ip салмай
-
214
-

коймайды, сонда KiHoni ел Сибан болсын деген 6ip ой 
тагы кылтылдай берген. Ещц, мше, К,ожык мэнп орал мас­
ка 
K e r ri. 
Коп шыгын да болган жок. Жорыктын атак-абы- 
ройы Сибанга емес-ау, ушнде отырган 
6 ip
катынга тиш 
калды. Сонда Байдальг бцщ сол катын жумсап хабергеш 
ме?.. Солай болады да!
Жорыктан кайткан Сибан ж тттерш Улпан, касында 
кыз-келшшектерк ауыл сыртында карсы алды. 
B ip i 
мал- 
шы, 
6 ip i e riH iiii 
ауыл ж1пттер1 кэдушп ескердей катарла- 
нып кернект! келе жатыр. К,олбасы Кдшияз найзасын 
t i k
кетерш алып алдында келедь Од жагында Mycipen, сол 
жагында Тоганас балуан. Найза ж тттердщ алдынгы катар- 
ларда келе ж аткан ж ары м-ж арты ларында гана бар. 
К еш нплераде сойыл мен садак, айбалта. Селебе пышак 
бэршде де бар сиякты екен.
Улпан бастаган ойелдер жакындай берген жауынгер- 
лерге 

жүктеу/скачать 8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: