С. Б. Балшыкеев
жүктеу/скачать 1,13 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ата-бабаларға табыну
| ерекше
салт жоралар ) дабыл немесе басқа да музыкалық аспаптардың сҥйемелдеуімен жҥреді. Әдетте, бақсының лауазымы жылдар бойы ерен еңбек атқарғаннан соң, мирасқорлықпен беріліп отырды. Бақсылардың беделі жоғары болды және олардың сӛздері жеке немесе қоғамдық мәселелерді шешуге зор ықпал етті. Қазіргі таңда бақсылық руханилықтың басқа тҥрінен бейхабар тайпалар арасында кеңінен тараған. Бҧл дін адамды қҧдай деп танудан, бҧқара халықпен байланысты діни қызметкерлерінің ерекше әлеуметтік кастасының пайда болуынан бастау алды. Бақсылар – тайпаның (рудың) берік кҥші, қазіргі заман діндарларының жаршысы, ӛздігінен білім алған ҧстаздар, адамдардың әлеуметтік денсаулығын сақтауға ықпал жасаған қорғаушылар. Ата-бабаларға табыну – ӛлген адамдардың ру, тайпа немесе жеке отбасының тіршілік әрекетіне ықпал етуге қабілеттілігі мен ғажайып мҥмкіндіктеріне сену. Бҧл наным ӛлген адамдардың рухтары мен жандары дербес ӛмір сҥретіні туралы тҥсінікке негізделеді. Сондықтан да, олардың қҧрбандыққа шалулары міндетті және жҥйелі сипатта болды. Нәтижесінде, ата-бабаларға табыну әрекеттері тайпа арасынан шыққан қҧдайларға табынумен алмасты. Қоғам ӛзгерісіне байланысты кӛсемдерге, батырларға, әулиелерге, жоғары лауазымды адамдарға табыну тҥрлері пайда болды (К.Маркс, В.И. Ленин, Ким Ир Сен, Мао Цзэ Дун и др). Алғашқы қоғамның діни нанымдарының мазмҧны туралы қысқаша баяндаманы қорытындылай отырып, олардың синкретикалығын, диалектикалық қарым-қатынасы мен ӛзара сіңісуін, кез-келген дәуір адамдарының іс жҥзіндегі әрекетіне зор ықпалын тигізуді баса айту қажет. Діншілдіктің алғашқы ҥлгілері – бҧл қазіргі заманның дін жӛнінде тҥсініктің бастапқы кілті және қазіргі заман дін басыларының ерте заманғы адамзаттың рухани тҥрлеріне жағымсыз қатынасына ӛкініш білдіруге тҧрарлық жағдай. Әдебиет 1. Атеистический словарь. - М., 1983. 2. Афанасьев А.Н. Древо жизни. - М., 1983. 3. Басилов В.Н. Избранники духов. - М., 1984. 4. Григоренко А.Ю. Разноликая магия. - М., 1987. 5. Из истории древних культов Средней Азии. - Ташкент, 1994. 6. Круглый год. Русский земледельческий календарь. - М., 1989. 7. Мень А. История религии в 7-и томах. - М., 1991, Т. 2. 8. Папюс А. Практическая магия. - М., 1992. 9. Токарев С.А. Ранние формы религии. - М., 1990. 10.Фрэзер Дж. Золотая ветвь / пер. с англ. - М., 1980. 11.Царев И. Колдун России. - М., 1990. 12.Ятцен Г. В далеком Туркестане. Жизнь среди мусульман. - Бишкек, 1993. |