С. Б. Оразова Г. Ж. Уəлиханова «биотехнология негіздері: Өсімдіктер биотехнологиясы»
жүктеу/скачать 2,87 Mb. Pdf көрінісі
|
ebin.pub 9786010406766
- Бұл бет үшін навигация:
- Бір сатылы сұрыптау
| немесе негативтік селекция əдісі бойынша жабайы жасушалар-
дың жедел бөлінуіне жағдай жасалады. Сонан соң қоректік ортаға əдейілеп тимидиннің аналогын қосады. Оның молекулалары тимидиннің орнына ДНК құрамына енеді. Соның салдарынан ДНК синтезу бүлінеді де, жабайы жасушалар қысқа мерзім ішінде құрып кетеді («летальдық өсу» əдісі), ал мутант жасушалар бөліне алмайды, өспейді, бірақ тірі қалады. Басқаша айтқанда, қажетті қасиеттері бар жасушалар өспеу үшін ерекше жағдай туғызылады. Тірі қалған мутант жасушаларды қолайлы қоректік ортаға көшіріп, көбейтіп өсіріп, тұрақты линияларды алады. Төзімді жасушаларды сұрыптау əдісі бір сатылы жəне көп сатылы болады. Бір сатылы сұрыптау кезінде жасушалар селек- тивтік фактор өте жоғары мөлшерде болған ортада өсіріледі. Бірақ əсерлі фактордың жоғары концентрациялары барлық жасушалар бір мезгілде құрып кетуіне əкеледі, тіпті төзімді жеке жасушалар Өсімдіктер биотехнологиясы бойынша теориялық мəліметтер 137 да тірі қалмауы мүмкін. Көп сатылы сұрыптау тиімді əдіс болып келеді. Бұл əдіс бойынша жасушаларды алдымен селективтік заттың төмен концентрациясы бар ортада өсіреді. Одан кейін жасушалар өсе келе селективті заттың концентрациясы артығырақ қоректік ортаға көшіріледі. Бұндай жағдайда тезірек өсетін төзімді жасушалар өсу жылдамдығынан жабайы жасушалардан оза бастайды. Тежеуші заттының концентрациясын біртіндеп өсіре отырып өте жоғары концентрацияда өсетін төзімді жасушаларды сұрыптап алуға болады. Сонымен қатар, көп сатылы сұрыптаудың нəтижесінде төзімділік белгісі ылғи тұрақты болады. Генетикалық өзгерістері бар каллус жасушаларынан реге- нерант өсімдіктер шығару процесінде кейбір мутациялар регене- ранттарға өтуі мүмкін. Сондықтан көбінесе регенерант өсімдік- тердің бастапқы донорлық өсімдіктерден айырмашылықтары болады. Осындай өсімдіктерді сомаклондық варианттар деп атайды. Регенерант өсімдік сомаклондық мутант екендігін дəлелдеу үшін жыныстық жолмен көбейетін түрлердің регенеранттарын өздігінен тозаңдандырып жəне тиісті будандастырулар арқылы генетикалық тексеруден өткізу керек. Жыныссыз жолмен кө- бейетін түрлерде генетикалық өзгерістер мейоз арқылы берілмейді, сондықтан оларды дəлелдейтін жағдай клондық көбейтудің тым болмаса екі циклінде жаңа белгінің сақталуы. Сомаклондық варианттар орнына мына терминдер де пайдаланылады: жасу- шалық варианттар, варианттық линиялар, фенотиптік варианттар. Протопласттардан алынған сомаклондық варианттарды прото- жүктеу/скачать 2,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|