Көп  бурчтуктардын  периметрлерин  мил- лиметр эсебинде тап. Кийин аларды сан- тиметр  жана  миллиметрлерде  туюнт: 393

73
394
  90 : 10 + 91 
520 : 10 – 48 
2 ⋅ 18 – 600 : 100
57 + 70 : 10 
32 – 240 : 10 
4 ⋅ 24 + 300 : 100
395
  Дүкөнгө ар бири 50 кг дан болгон 10 капта 
кум  шекер  келтирилди.  Бардык  кум  ше-
кер  100  даана  пакетке  салып  чыгылды. 
Ар  бир  пакетке  канча  килограммдан  кум 
шекер  салынган? 
Белгисиз  кошулуучу  катышкан  теңдемелер
396.
 Чыгарылышын  түшүндүр:
1)
  x + 18 = 42 
2)
  18 + x = 42 
  x = 42 – 18 
  x = 42 – 18
  x = 24 
  x = 24
Текшерүү:
 
Текшерүү:
 
  24 + 18 = 42 
18 + 24 = 42
 
42 = 42 
42 = 42
Белгисиз  кошулуучуну  табуу  үчүн 
суммадан белгилүү болгон кошулуучу 
кемитилет.
397. 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун  
тек шер:
2 + x = 5 
x + 20 = 50 
37 + x = 83
x + 3 = 8 
17 + x = 48 
x + 54 = 72
398.
 
Вазадагы  гүлдөрдөн  16  даанасы  кызыл, 
калганы  ак  гүлдөр.  Эгерде  вазада  бар-
дыгы  болуп  25  даана  гүл  болсо,  алардан 
канчасы  ак  гүлдөр?  Маселени  теңдеме 
түзүү  аркылуу  чыгар.

74
Теңдеме  түзүү:
 
1. 
Ак  гүлдөр  —  x  даана.
2. 
Кызыл жана ак гүлдөр — 16 + x же 25 даана. 
3. 
Теңдеме  —  16 + x = 25.
Чыгарылышы: 
16 + x = 25;  x = 25 – 16;  x = 9. 
Жооп:
  9  даана  ак  гүл.
399.
 
1. 
Класстагы  окуучулардан  11  и  футбол 
ийримине,  ал  эми  бир  нече  окуучу  музы-
ка  ийримине  барат.  Эгерде  музыка  жана 
футболго жалпысынан 18 окуучу катышса, 
алардан канчасы музыка ийримине барат? 
Маселени  теңдеме  түзүү  аркылуу  чыгар. 
2. 
Белгисиз  кошулуучуну  табууга  байла-
нышкан  маселе  түз  жана  аны  теңдеме 
түзүү  аркылуу  чыгар.
400.
 
Фигурадагы  таякчалардан  экөө -
сүн  алып  таштаганыңда  квад-
рат тардын  саны  2  даана  болуп 
кал сын.
401 
Теңдемелерди чыгар жана жоопторун тек-
шер:
8 + x = 17 
x + 19 = 40 
55 + x = 74
x + 7 = 13 
26 + x = 52 
x + 64 = 91
402
 
1. 
Жылдыз  өзүнө  8  даана  жана  инисине 
дагы бир нече дептер сатып алды. Эгерде 
алган  дептерлери  15  даана  болсо,  иниси 
үчүн  канча  дептер  сатып  алган?  Маселе-
ни  теңдеме  түзүү  аркылуу  чыгар.
2. 
Белгисиз  кошулуучуну  табууга  тиеше-
лүү  маселе  түз  жана  аны  теңдеме  түзүү 
аркылуу  чыгар.

75
x – 27 = 54,  63 – x = 26  түрүндөгү  теңдемелер
403.
 Чыгарылышын  түшүндүр:
1)
 x – 27 = 54 
Текшерүү:
  x = 54 + 27 
81 – 27 = 54
  x = 81 
54 = 54
x – 27 = 54 түрүндөгү теңдемелерди чы
-
гаруу  үчүн  айырмага  кемитүүчү  кошу
-
лат.
2)
 63 – x = 26 
Текшерүү:
  x = 63 – 26 
63 – 37 = 26 
  x = 37 
26 = 26
63 – x = 26 түрүндөгү теңдемелерди чы
-
гаруу  үчүн  кемүүчүдөн  айырма  кеми
-
тилет.
404. 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун  
тек шер:
10 – x = 5 
x – 12 = 29 
62 – x = 38
x – 5 = 15 
37 – x = 18 
x – 43 = 57
405.
 
A.
 Tестти аткарган 24 окуучу чыгып кеткен-
ден  соң  класста  12  окуучу  калды.  Класс-
та  бардыгы  болуп  канча  окуучу  болгон? 
Маселени  теңдеме  түзүү  аркылуу  чыгар. 
Теңдеме  түзүү: 
1. 
Бардыгы  болуп  —  x 
окуучу. 
2. 
Класста  калды  —  x – 24  окуучу 
же  12  окуучу. 
3. 
Теңдеме  —  x – 24 = 12.
Чыгарылышы: 
x – 24 = 12;    x = 12 + 24;    x = 36.  
Жооп:
  36  окуучу.

76
Б.
 
A  мисалда  келтирилген  маселеге  тес-
кери  болгон  маселе  түз  жана  аны  чыгар. 
Мында түзүлгөн теңдеме 36 – x = 12 болсун. 
Маселе түзүү:
 Класста бардыгы болуп 36 
окуучу  бар.  Teстти  аткарып  болгон  окуу-
чулар  чыгып  кеткенден  соң  класста  12 
окуучу  калды.  Канча  окуучу  тестти  атка-
рып  класстан  чыгып  кетти? 
Теңдеме  түзүү:
1. 
Чыгып  кетти  —  x  окуучу.
2. 
Класста  калды  —  36 – x  окуучу  же  12 
окуучу.
3. 
Теңдеме  —  36 – x = 12.
Чыгарылышы: 
36 – x = 12;   x = 36 – 12;   x = 24. 
Жооп:
  24  окуучу.
406.
 
A.
  Берилген  кесиндинин  узундугуна  бай-
ла нышкан  x – 7 = 5  теңдеме  менен  чыга 
турган  маселе  түз  жана  аны  чыгар.
Б.
 A  мисалдагы  маселеге  тескери  болгон   
12 – x = 5  теңдеме  менен  чыга  турган  ма-
селе  түз  жана  аны  чыгар. 
407.
 
6 даана карточкадан бир канчасынын ор-
дун  алмаштыр,  натыйжада  берилген  туу-
ра  эмес  теңдештик  туура  болуп  калсын.  
A
B
C
8 4 5 6 2 3
–
=

77
408 
Теңдемелерди чыгар жана жоопторун тек-
шер:
18 – x = 7 
x – 24 = 38 
56 – x = 29
x – 9 = 12 
43 – x = 25 
x – 37 = 63
409
 
A.
  Дүкөнгө  келтирилген  38  пакет  ун  са-
тылгандан кийин дагы 52 пакет ун калды. 
Бардык  ун  канча  пакет  болгон?  Маселе-
ни  белгисиз  кемүүчүнү  табууга  тиешелүү 
теңдеме  түзүү  аркылуу  чыгар.
Б.
 
A  мисалда  келтирилген  маселеге  тес-
кери  болгон  маселе  түз  жана  аны  чыгар. 
Мында түзүлгөн теңдеме 90 – x = 52 болсун. 
Белгисиз  көбөйтүүчү  катышкан  теңдемелер
410.
 Чыгарылышын  түшүндүр:
1)
  x ⋅ 3 = 42 
2)
 3 ⋅ x = 42 
  x = 42 : 3 
  x = 42 : 3
  x = 14 
  x = 14
Текшерүү:
 
Текшерүү:
14 ⋅ 3 = 42 
3 ⋅ 14 = 42
  42 = 42 
  42 = 42
Белгисиз  көбөйтүүчү  катышкан  тең
-
демелерди  чыгаруу  үчүн  көбөйтүндү 
белгилүү  болгон  көбөйтүүчүгө  бөлү
-
нөт.
411. 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун  
текшер:
5 ⋅ x = 25 
x ⋅ 6 = 72 
18 ⋅ x = 90
x ⋅ 7 = 42 
9 ⋅ x = 99 
x ⋅ 23 = 69

78
412.
 
Тик  бурчтук тун  аянты  12  кв.  см  ге  тең. 
Анын узуну 3 см болсо,туурасы канча сан-
тиметр ге  тең?  Маселени  теңдеме  түзүү 
аркылуу  чыгар.
Теңдеме  түзүү:
1)
 Тик    бурчтуктун  туурасы  — 
  x  см
2)
 Тик    бурчтуктун  аянты  — 
  3 ⋅ x  же  12  кв.  см 
3)
 Теңдеме  —  3 ⋅ x = 12
413.
 
Койдун массасы козунукудан 4 эсе көп бо - 
луп,  52  кг  ды  түзөт.  Козунун  массасын 
белгисиз  көбөйтүүчү  катышкан  теңдеме 
түзүү  аркылуу  тап.
414.
 
1)
  2  таякчанын  ордун  квад рат-
тардын  саны  7  даана  бо луп 
кала  тургандай  кылып  өзгөрт.
2)
  2  таякчаны  алып  таш та,  на-
тыйжада квадрат тардын саны 6 
даана  болуп  калсын.
415 
Теңдемелерди чыгар жана жоопторун тек-
шер:
2 ⋅ x = 16 
x ⋅ 4 = 76 
16 ⋅ x = 96
x ⋅ 8 = 40 
7 ⋅ x = 91 
x ⋅ 15 = 90
416
 
8  даана  ящиктеги  курма  96  кг.  Бир  ящик-
те  канча  курма  бар  экендигин  белгисиз 
көбөйтүүчү  катышкан  теңдеме  түзүү  ар-
кылуу  тап. 
3 см
x 
см
12  кв. см

79
x
 
:
 
3
 
=
 
12,  56
 
:
 
x
 
=
 
14  түрүндөгү  теңдемелер
417.
 Чыгарылышын  түшүндүр:
1)
 x : 3 = 12 
Текшерүү:
  x = 12 ⋅ 3 
36 : 3 = 12
  x = 36 
  12 = 12
x : 3 = 12  түрүндөгү  теңдемелерди  чы
-
гаруу  үчүн  тийинди  бөлүүчүгө  көбөй
-
түлөт.
2)
 56 : x = 14 
Текшерүү:
  x = 56 : 14 
56 : 4 = 14
  x = 4 
  14 = 14
56 : x = 14  түрүндөгү  теңдемелерди  чы
-
гаруу үчүн бөлүнүүчү тийиндиге бөлү
-
нөт.
418. 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун  
тек шер:
x : 6 = 7 
x : 5 = 18 
x : 7 = 13
24 : x = 6 
48 : x = 12 
84 : x = 6
419. A. 
Эрландын чоң атасы 72 жашта. Эрлан 
чоң  атасынан  8  эсе  жаш.  Эрлан  канча 
жашта?  Белгисиз  бөлүүчүнү  табууга  бай-
ланышкан  теңдеме  түз  жана  аны  чыгар.
Теңдеме  түзүү:
1)
  Эрландын  жашы  —  x. 
2)
  Канча  эсе  жаштыгы  —  72 : x  же  8  эсе.
3)
  Теңдеме  —  72 : x = 8.
Б. 
x : 8 = 9 теңдеме менен чыга турган тес-
кери  маселе  түз  жана  аны  чыгар.

80
Бурчтардын  түрлөрү
424.
 Тик  бурчтарды  көрсөт:
420. A.
  Периметри  64  см  болгон  квадраттын 
жагы  канча  сантиметр  болот?  Белгисиз 
бөлүүчүнү  табууга  байланышкан  маселе 
түз  жана  аны  чыгар.
Б.
  x : 4 = 16  теңдеме  менен  чыга  турган 
тескери  маселе  түз  жана  аны  чыгар. 
421.
 
1)
  2  даана  таякчаны  алып  кой, 
натыйжада  6  даана  квадрат 
калсын.
2)
  4  даана  таякчаны  алып  кой, 
натыйжада  5  даана  квадрат 
калсын.
422
 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун  
тек шер:
x : 4 = 9 
x : 8 = 11 
x : 15 = 5
48 : x = 8 
78 : x = 13 
99 : x = 3
423 
Тик  бурчтук  түрүндөгү  короонун  аянты  
200 кв. м. Эгерде короонун бир жагы 20 м 
болсо,  экинчи  жагын  тап.  Белгисиз  бө-
лүүчүнү табууга байланышкан маселе түз 
жана  аны  чыгар.
2
3
4
5
6
1

81
Тик бурчтан кичине бурч тар бурч деп 
аталат.
Тик  бурчтан  чоң  бурч  кең  бурч  деп 
аталат.
              Тар  бурч                Тик  бурч            Кең  бурч
425.
 Гуниядан  пайдаланып  бурчтардын  түрлө-
рүн  аныкта: 
426.
 Tүрдүү  багытта  болгон  тик,  тар  жана  кең 
бурчтардын  ар  биринен  4  төн  сыз.
427.
 37 + 28 
24 + 38 – 49 
72 : 24 + 23 ⋅ 4
73 – 36 
65 – 37 + 28 
22 ⋅ 4 – 88 : 22
428.
 Дүкөнгө эртең менен 48 кг, түштөн кийин ан - 
дан 5 кг га аз кант келтирилди. Дүкөнгө бар - 
дыгы  болуп  канча  килограмм  кант  келти-
рилген?
429.
 2  жумушчу  2  саатта  2  даана  ачкыч  жа-
саса,  4  жумушчу  4  саатта  канча  ачкыч 
жасайт?
1
3
2
4
5
6
8
7

82
Тең  капталдуу 
үч  бурчтук
Түрдүү  жактуу 
үч  бурчтук
Тең  жактуу 
үч  бурчтук
3  см
3  см
5  см
3
 
см
3
 
см
4
 
см
4
 
см
4
 
см
3
 
см
Үч  бурчтуктардын  түрлөрү
432.
 Үч  бурчтуктардын  жактарын  салыштыр 
жана  алардын  бири-биринен  айырмасын 
түшүндүр:
 
Үч  жагы  тең  болгон  үч  бурчтук  тең 
жактуу  үч  бурчтук  деп  аталат.
Эки  жагы  тең  болгон  үч  бурчтук  тең 
капталдуу  үч  бурчтук  деп  аталат.
Бардык  жагы  түрдүүчө  болгон  үч 
бурчтук  түрдүү  жактуу  үч  бурчтук  деп 
аталат.
430
 
28 + 34 
38 + 17 – 24 
64 : 32 + 32 ⋅ 3
82 – 47 
47 – 26 + 35 
25 ⋅ 3 – 51 : 17
431
 
Жусуп  көчөдөгү  водопровод  чоргосунан 
бе керге  суу  агып  жатканын  көрүп  калды 
жана  аны  жапты.  Чоргодон  1  минутта  10 
литр суу агып жаткан болсо, 1 саатта кан-
ча  суу  бекерге  агышы  мүмкүн  эле?   

83
433.
 Үч  бурчтуктардын  жактарын  чене  жана 
түрлөрүн  аныкта:
434.
 Tүрдүү  жактуу,  тең  капталдуу  жана  тең 
жактуу  үч  бурчтуктар  сыз.
435.
 38 – 20 
43 – 23 
34 – 17 
64 – 28
26 – 14 
50 – 26 
47 – 28 
75 – 17
436.
 Динара  бир  аптада  96  беттүү  жомок  ки-
тептин  34  бетин  окуду.  Экинчи  аптада  да 
окугандан  кийин  китептин  24  бети  калды. 
Динара  экинчи  аптада  канча  бет  китеп 
окуган?
437.
 Төрт бурчтуктун эки бурчу тик болсо, бул 
төрт бурчтукту тик бурчтук деш мүмкүнбү? 
Жообуңду  негиздеп  бер.
438
  46 – 30 
57 – 27 
24 – 16 
57 – 38
34 – 23 
60 – 14 
35 – 19 
83 – 47
439
  48 кг кум шекердин жарымы 3 кг дуу, кал-
ганы  4  кг  дуу  пакеттерге  салынды.  Кум 
шекер  канча  пакетке  салынган?
1
2
3
4
5
6
7
8
9

84
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо
440.
 
1)
  10  эсе  көбөйт:  8, 18, 27, 40, 58, 67, 84.
2)
  100  эсе  көбөйт:  1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10.
441. 
Теңдемелерди чыгар жана жоопторун тек-
шер: 
24 + x = 5 
x + 37 = 52 
47 + x = 74
x – 8 = 25 
42 – x = 25 
x – 57 = 34
442.
 Багбан  эгүү  үчүн  жүзүм  бутагынан  72 
даана  калем че  даярдады.  Алардан  46 
даанасы үсөн жүзүмүнүн, калгандары таи-
фи  жүзүмүнүн  калем чеси.  Калемчелер-
ден  канчасы  таифи  жүзүмүнүн  бутагынан 
даярдалган?  Маселени  теңдеме  түзүү 
аркылуу  чыгар. 
443.
 Гуниянын  жардамында  тик,  тар  жана  кең 
бурчтарды  сыз.
444.
 Берилген  фигураны  экиге  бөл, 
мында  пайда  болгон  фигура лар 
бирдей  болсун.
445
 
1)
  10  эсе  азайт:  30,  100,  260,  600.
2)
  100  эсе  азайт:  100,  200,  300,  400,  500,   
600,  700,  800,  900,  1000.
446
  Шабдан эртең менен мектепке барып, са-
бактан  кийин  дүкөндөн  нан  сатып  алды. 
Андан соң үйүнө кайтты. Мында ал үйдөн 
мектепке чейин 400 м, мектептен дүкөнгө 
чейин  300  м,  дүкөндөн  үйгө  чейин  200  м 
жүрдү. Шабдан бардыгы болуп канча жол 
жүргөн? 

85
447.
 
Эсепте:
100 + 40 + 8 
500 + 50 + 5 
800 + 80
300 + 30 + 3 
700 + 60 + 9 
900 + 9
448. 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун 
текшер:
8 ⋅ x = 80 
x : 10 = 80 
100 ⋅ x = 300
x ⋅ 10 = 90 
200 : x = 10 
x : 100 = 7
449. 
Maдина  96  беттүү  китептин  чейрегин 
окуду.  Ал  китептин  канча  бетин  окуп 
болгон? Маселени теңдеме түзүү аркы-
луу  чыгар.
450.
 Тик  бурчтук  сыз.  Анын  карама-каршы 
чоку ларын  туташтыруучу  эки  кесинди 
жүр гүз. Пайда болгон үч бурчтуктардын 
түрүн  айт.
451.
 3  таякча ны  алып  ташта,  натыйжада  5 
даана  квадрат  калсын.
452 
Теңдемелерди  чыгар  жана  жоопторун 
текшер:
9 ⋅ x = 90 
x : 14 = 6 
100 ⋅ x = 800
x ⋅ 12 = 96 
91 : x = 7 
x : 100 = 9
453
  Схема  боюнча  маселе  түз  жана  аны 
чыгар:
Toоккана
Ашкана
32  м
9  м
28 
м
Негизги  бөлмөлө
р

86
1000  ДИН  ИЧИНДЕ  КОШУУ  ЖАНА  КЕМИТҮҮ 
ООЗЕКИ    КОШУУ    ЖАНА    КЕМИТҮҮ
Эсептөөнүн  биринчи  усулу
454.
 Эсептөөлөрдү  түшүндүр:
1)
  300 + 500 = 
3  жүздүк + 5  жүздүк = 8  жүздүк = 800  бирдик. 
Демек:
  300 + 500 = 800.
2)
  700 – 300 = 
7  жүздүк – 3  жүздүк = 4  жүздүк = 400  бирдик. 
Демек:
  700 – 300 = 400.
3)
  460 + 70 = 
46  ондук + 7  ондук = 53  ондук = 530  бирдик. 
Демек:
  460 + 70 = 530.
4)
  520 – 60 = 
52  ондук – 6  ондук = 46  ондук = 460  бирдик. 
Демек:
  520 – 60 = 460.
5)
  80 + 60 = 
8  ондук + 6  ондук = 14  ондук = 140  бирдик. 
Демек:
  80 + 60 = 140.
6)
  130 – 50 = 
13  ондук – 5  ондук = 8  ондук = 80  бирдик. 
Демек:
  130 – 50 = 80.
Кошуу  жана  кемитүүдө  нөлдөр  менен 
аяктай  турган  жүздүк  жана  ондуктар
-
ды  ондуктар  жана  бирдиктердин  үс
-
түндөгү  амалдар  менен  алмаштыруу 
мүмкүн.

87
Эсептөөнүн  экинчи  усулу
461.
 Эсептөөлөрдү  түшүндүр:
1)
  540 + 30 = 
  500 + (40 + 30) = 500 + 70 = 570.
Демек:
  540 + 30 = 570.
2)
  870 – 50 = 
  800 + (70 – 50) = 800 + 20 = 820.
Демек:
  870 – 50 = 820.
455.
 300 + 200 
400 + 60 
70 + 60 
280 + 50
800 – 500 
700 – 40 
80 – 30 
140 – 80
456.
 Дүкөнгө  260  даана  капуста  келтирилди. 
Алардан 150 даанасы сатылгандан кийин 
дагы 180 капуста алып келишти. Дүкөндө 
канча  капуста  бар?
457.
 Жактары 180 мм жана 240 мм болгон тик 
бурчтуктун  периметрин  дециметр  жана 
санти метрде  эсепте.
458.
 Kурант  сааты  саат  канча  болсо, 
ошончо  жолу  сокку  урат.  Бир  сут-
када курант сааты канча жолу сок-
ку  урат? 
459
 
500 + 400 
300 + 40 
90 + 40
800 – 400 
600 – 60 
70 – 50
460
 
Каптагы  күрүч  2  кг  дуу  20  даана  жана  3 
кг  дуу  10  даана  пакетке  бөлүштүрүлүп 
чыгылды.  Капта  канча  килограмм  күрүч 
болгон?   

88
3)
 260 + 40 = 
  200 + (60 + 40) = 200 + 100 = 300.
Демек:
  260 + 40 = 300.
4)
 780 – 400 = 
  (700 – 400) + 80 = 300 + 80 = 380.
Демек:
  780 – 400 = 380.
462.
 520 + 60 
360 + 40 
250 + 200 
320 + 200
880 – 30 
730 – 30 
470 – 300 
260 – 100
463. 
Сүрөттүн негизинде маселе түз жана аны 
чы гар:
300
 
м
200
 
м
280
 
м
464.
 Берилген  кесиндинин  үчтөн  бир  бөлүгү  
4  см.  Берилген  кесиндинин  узундугун  тап 
жана  аны  сыз.
465.
 5 даана 5 санынын жардамында 31 санын 
кандай  пайда  кылууну  билесиңби? 
466
 
730 + 40 
230 + 50 
490 + 300 
430 + 200
970 – 60 
620 – 20 
580 – 400 
340 – 100
467
 
Берилген  кесиндинин  чейреги  2  см.  Бе-
рилген  кесиндинин  узундугун  тап  жана 
аны  сыз. 

89
240 + 80,  240 – 80  түрүндөгү  туюнтмалар
468.
 Эсептөөлөрдүн  эки  усулун  түшүндүр:
1)
 
1-усул:
  230 + 80 = 23  ондук + 8  ондук  =
   
= 31  ондук = 310  бирдик = 310.
2-усул:
 230 + 80 = (230 + 70) + 10 = 300 + 10 = 310.
                        70    10
2)
 
1-усул:
  230 – 80 = 23  ондук – 8  ондук =    
   
= 15  ондук = 150  бирдик = 150.
2-усул:
230 – 80 = (230 – 30) – 50 = 200 – 50 = 150.
                        30    50
469.
 170  +  60 
380  +  40  590  +  30 
x : 5 = 15
230  –  50  420  –  30 
650  –  80 
x ⋅ 5 = 15
470.
 Сүрөттүн  негизинде  кошуу  жана  кеми-
түүгө  байланышкан  маселе  түз  жана  аны 
чыгар:
471.
 Берилген тик бурчтуктардын периметрле-
рин  жана  аянттарын  тап:
  450  сум
200  сум

90
320 + 250  түрүндөгү  туюнтмалар
475.
 Эсептөөнү  түшүндүр:    320     +     250 = 
                                                              300     20    200    50
320 + 250 = (300 + 200) + (20 + 50) = 500 + 70 = 570
Жүздүктөр  жүздүктөргө,  ондуктар  он-
дуктарга  кошулат.
476.
 Схема  боюнча  маселе  түз  жана  аны  чы-
гар:
Ташкент
Самарканд
Бухара
320
 
км
270
 
км
472.
 Tаш бака эртең менен 17 метрлүү чуңкур-
га  тү шүп  кетти.  Ар  күнү  күндүзү  5  метрге 
көтөрүлөт,  ал  эми  түнү  тайып,  2  метрге 
ылдыйга  түшөт.  Ушундай  түрдө  таш  бака 
канча  күндө  чуңкурдан  чыгат?
473
 
150  +  80 
360  +  70 
570  +  40 
x ⋅ 4 = 24
 
240  –  60 
430  –  50 
660  –  70 
x : 4 = 24
474
 
Эки  саатта  «Нексия»  160  км,  «Ласетти» 
андан  20  км  ге  көп,  «Матиз»  болсо  «Нек-
сия»дан  40  км  аз  аралыкты  басып  өттү. 
Ар бир автомобиль бир саатта канча ара-
лыкты  басып  өткөн?

91
580 – 350  түрүндөгү  туюнтмалар
481.
 Эсептөөнү  түшүндүр:      580     –     350 = 
 
                 
                                                                   500   80     300    50
580 – 350 = (500 – 300) + (80 – 50) = 200 + 30 = 230
Жүздүктөр  жүздүктөрдөн,  ондуктар 
он дуктардан  кемитилет.
482.
 250 – 130 
460 – 250 
680 – 450
370 – 240 
530 – 310 
890 – 560

жүктеу/скачать 2,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: