С. бурханов, Ө. Худаяров, К. Наркулова жалпы орто билим берүүчү мектептердин 3-классы үчүн окуу китеби

34. 
Себеттеги  шабдалылардын  жарымын  Бек-
темир,  калган  жарымын  Зыйнат  алды. 
Ушундан  кийин  себетте  4  даана  шабдалы 
калды.  Баштап  себетте  канча  даана  шаб-
далы  бар  эле?
35. 
Жайкы  эс  алуу  26-майдан  31-августка  че-
йин  созулат.  Жайкы  эс  алуу  канча  сутка-
дан  турат?

203
M А З М У Н У
ЖҮЗДҮК
2-класста  өтүлгөндөрдү  кайталоо
Эки  орундуу  сандарды  разряддан  өтүп  кошуу ............3
Эки  орундуу  сандарды  разряддан  өтүп  кемитүү .........5
Кашаалуу  туюнтмалар ......................................................6
Кошуунун  топтоштуруу  эрежеси ......................................8
Сандан  сумманы  кемитүү ................................................9
Сандан  айырманы  кемитүү ............................................10
Көбөйтүү  менен  бөлүүнүн  арасындагы  байланыш ....12
0  жана  1  сандарынын  катышуусунда  көбөйтүү .........13
0  дү  санга,  санды  1  ге  жана  сандын  өзүн 
өзүнө  бөлүү ......................................................................15
Көбөйтүүчүлөрдүн  орундарын  алмаштыруу 
касиети...............................................................................16 
Көбөйтүү  жана  бөлүүнүн  жадыбалдары ......................17
Сандын  бөлүгүн,  бөлүгү  боюнча  сандын  өзүн 
табуу ..................................................................................19
Жадыбалдан  сырткары  көбөйтүү  жана  бөлүү
20 
⋅
 3,  3 
⋅
 20  түрүндөгү  туюнтмалар ...............................21
60 : 3,  100 : 2  түрүндөгү  туюнтмалар ..............................22
90 : 30  түрүндөгү  туюнтмалар. ........................................24
Сумманы  санга,  санды  суммага  көбөйтүү ..................25
23 
⋅
 4,  4 
⋅
 23  түрүндөгү  туюнтмалар ...............................26
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................27
Тамгалуу  туюнтмалардын  маанисин  табуу ..................30
Сумманы  санга  бөлүү .....................................................32
39 : 3  түрүндөгү  туюнтмалар ...........................................34
42 : 3,  72 : 4  түрүндөгү  туюнтмалар ................................35
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................36 
Бөлүүнү  текшерүү ............................................................38
Эки  орундуу  санды  эки  орундуу  санга  бөлүү ............39
Көбөйтүүнү  текшерүү .......................................................43
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................44

204
Калдыктуу  бөлүү  (жадыбалдын  ичинде) ......................46 
Калдыктуу  бөлүү  (жадыбалдан  сырткары) ..................48
Калдыктуу  бөлүүнү  текшерүү.........................................50
Үч  жана  андан  көп  көбөйтүүчүлөрдү  көбөйтүү ..........51
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................52
М  И  Ң  Д  И  К
Үч  орундуу  сандарды  номерлөө
Жүздүктөр ..........................................................................54
Жүздүк,  ондук  жана  бирдиктерден  сандарды 
пайда  кылуу ......................................................................56
Үч  орундуу  сандар ..........................................................58
Mиңдик,  жүздүк,  ондук  жана  бирдиктердин 
арасындагы  катыштар .....................................................59
Үч  орундуу  санды  разряд  бирдиктеринин  суммасы 
түрүндө  жазуу ...................................................................61
Үч  орундуу  сандарды  салыштыруу ...............................62
Узундуктун  чен  бирдиктери.  Километр .........................64
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................67
Санды  10,  100  эсе  көбөйтүү .........................................69
Санды  10,  100  эсе  азайтуу ...........................................71
Белгисиз  кошулуучу  катышкан  теңдемелер ...............73
x – 27 = 54,  63 – x = 26  түрүндөгү  теңдемелер ................75
Белгисиз  көбөйтүүчү  катышкан  теңдемелер ...............77
x : 3 = 12,  56 : x = 14  түрүндөгү  теңдемелер ....................79
Бурчтардын  түрлөрү ........................................................80
Үч  бурчтуктардын  түрлөрү ..............................................82
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................84
1000  дин  ичинде  кошуу  жана  кемитүү
Оозеки  кошуу  жана  кемитүү 
Эсептөөнүн  биринчи  усулу .............................................86
Эсептөөнүн  экинчи  усулу ...............................................87
240 + 80,  240 – 80  түрүндөгү  туюнтмалар ......................89
320 + 250  түрүндөгү  туюнтмалар ....................................90
580 – 350  түрүндөгү  туюнтмалар ....................................91
Рим  цифралары ...............................................................92

205
Maссанын  чен  бирдиктери.  Килограмм.  Грамм ..........93
Toнна.  Центнер ................................................................95
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо .................................................97
Жазуу  түрүндө  кошуу  жана  кемитүү
Разряддан  өтпөстөн  кошуу ..........................................100
Разряддан  өтпөстөн  кемитүү .......................................101
Ондуктан  өтүп  кошуу ....................................................102
Жүздүктөн  өтүп  кошуу ..................................................104
Ондуктан  жана  жүздүктөн  өтүп  кошуу .......................105
Убакыттын  бирдиктери.  Саат,  минута,  сутка ............107
Жыл,  ай,  апта ................................................................109
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................110
Ондуктан  өтүп  кемитүү .................................................113
Жүздүктөн  өтүп  кемитүү ...............................................115
Ондуктан  жана  жүздүктөн  өтүп  кемитүү ....................117
504 – 265  түрүндөгү  туюнтмалар ..................................119
x + 125 = 142,  156 + x = 342  түрүндөгү  теңдемелер ......120
x – 125 = 142,  236 – x = 158  түрүндөгү  теңдемелер ......122
x – 305 = 601 – 98,  917 – x = 328 – 39  түрүндөгү 
теңдемелер .....................................................................123
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................124 
1000  дин  ичинде  көбөйтүү  жана  бөлүү
Оозеки  көбөйтүү  жана  бөлүү
1  жана  0  дүн  катышуусунда  көбөйтүү  жана 
бөлүү ................................................................................127
Санды  10,  100  гө  көбөйтүү  жана  бөлүү ...................128
30 
⋅
 4,  200 
⋅
 3  түрүндөгү  туюнтмалар ...........................130
320 
⋅
 3  түрүндөгү  туюнтмалар ......................................131
800 : 4,  490 : 7  түрүндөгү  туюнтмалар ..........................132
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................133
600 : 20,  900 : 300  түрүндөгү  туюнтмалар ....................135
240 : 30  түрүндөгү  туюнтмалар .....................................136
Убакыттын  бирдиктери.  Секунда .................................137
Цифралуу  саат ...............................................................139

206
Кылым.  Убакыт  бирдиктеринин  жадыбалы ................140
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................141
Жазуу  түрүндө  көбөйтүү  жана  бөлүү
Разряддан  өтпөстөн  көбөйтүү ......................................144
Көбөйтүүнүн  орун  алмаштыруу  касиети  (кайталоо). 146
Ондуктан  өтүп  көбөйтүү ...............................................147
Жүздүктөн  өтүп  көбөйтүү .............................................149
Ондуктан  жана  жүздүктөн  өтүп  көбөйтүү ..................151
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................153
396 : 3  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................155
346 : 2  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................157
852 : 4  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................159
216 : 3  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................161
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................163
276 : 4  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................165
668 : 4  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................167
742 : 7  түрүндөгү  туюнтмалар .......................................168
Көбөйтүүнү  бөлүү  аркылуу  текшерүү .........................169
Бөлүүнү  көбөйтүү  аркылуу  текшерүү .........................171
Калдыктуу  бөлүү  жана  анын  натыйжасын 
текшерүү ..........................................................................172
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................174
x ⋅ 4 = 140,  3 ⋅ x = 126  түрүндөгү  теңдемелер .................175
x : 3 = 258  түрүндөгү  теңдемелер ..................................176
581 : x = 7  түрүндөгү  теңдемелер ..................................177
a + b  туюнтмасынын  маанисин  табуу ..........................178
a – b  туюнтмасынын  маанисин  табуу ..........................180
a ⋅ b  туюнтмасынын  маанисин  табуу ...........................181
a : b  туюнтмасынын  маанисин  табуу ...........................182
Квадрат  дециметр ..........................................................183
Аянттарды  салыштыруу ................................................185
Өтүлгөндөрдү  бышыктоо ...............................................186
3-класста  өтүлгөндөрдү  кайталоо  жана 
жыйынтыктоо ..................................................................188
Кошумча  көнүгүүлөр ......................................................198

Б 94 
Бурханов Саттар.
Mатематика:  3-класс  үчүн  окуу  китеби  /  С.Бур ханов,  
Ө.  Худаяров,  К.Наркулова;  жооптуу  редактор  А.Бахра-
мов. – Tашкент: «SHARQ», 2016. – 208 б.
ISBN 978-9943-26-502-8
УЎК:  51.(075)
КБК  22.1
O‘quv  nashri
BURXONOV  SATTOR  OSIMOVICH,  XUDOYOROV 
O‘KTAM  BOLTABOYEVICH,  NORQULOVA  QARSHIGUL
MATEMATIKA
Umumiy  o‘rta  ta’lim  maktablarining 
3-sinfi  uchun  darslik
(Qirg‘iz  tilida)
Uchinchi  nashri
«SHARQ»  nashriyot-matbaa
aksiyadorlik  kompaniyasi
Bosh  tahririyati
Toshkent  –  2016
К
оторгон Т. Тухтабаев
Редактору A. Зулпихорова
Көркөм редактору Ф. Башарова
Сүрөтчүсү У. Сулайманов
Teхникалык редактору Д. Габдрахманова
Басманын лицензиясы AI № 201, 28.08.2011 
Басууга уруксат берилди 11.05.2016. Форматы 70x90 
1
/
16
. «Arial» гарнитурасы. 
Keгли  14.  Oфсеттик  усулда  басылды.  Шарттуу  басма  табагы  15,21.  Эсеп  басма 
табагы 15,6. Тиражы 746. Заказ № 4249.
«SHARQ» басма-полиграфиялык акционердик компаниясынын 
басмаканасы, 100000, Tашкент шаары, Буюк Турон көчөсү, 41.

Окуу  китеби  ижарага  берилип,окуу  жылынын  аягында  кайтарып 
алынганда  жадыбал  класс  жетекчиси  тарабынан  төмөнкү 
критерийлердин  негизинде  толтурулат:
Жаңы
Канааттан-
дырарлуу
эмес
Окуу  китебинин  алгачкы  жолу  пайдаланууга  берилген-
деги  абалы.
Жакшы
Мукабасы  бүтүн,  окуу  китеби  негизи  бөлүгүнөн  ажы-
рабаган.  Бардык  барактары  бар,  көчпөгөн.  Беттеринде 
жазуу-чийүүлөрү  жок.
Мукабасы  эзилген,  кыйла    чийилип,  четтери  тытылган, 
окуу  китебинин  негизги  бөлүгүнөн  ажыраган  абалы  бар, 
пайдалануучу тарабынан канааттандырарлуу ремонттол-
гон.  Ажыраган  барактары  кайра  ремонттолгон,  айрым 
беттерине  чийилген.
Канааттан-
дырарлуу
Мукабага чийилген, жыртылган, негизги бөлүгүнөн ажы-
раган  же  таптакыр  жок,  канааттандырарсыз  ремонттол-
гон.  Беттери  жыртылган,  барактары  жетиштүү  эмес,  чи-
йип-боёп ташталган. Окуу китебин калыбына келтирүүгө 
болбойт.
Ижарага  берилген  окуу  китебинин  абалын  көрсөткөн  жадыбал
№ Окуучунун 
аты,  жөнү
Окуу
жылы
Окуу  китебинин 
алынгандагы 
абалы
Класс
жетекчиси-
нин  колу
Окуу  китеби-
нин  тапшыр-
гандагы  абалы
Класс 
жетекчи-
синин  колу
1
2
3
4
5
6

O‘quv  nashri
BURXONOV  SATTOR  OSIMOVICH,  XUDOYOROV 
O‘KTAM  BOLTABOYEVICH,  NORQULOVA  QARSHIGUL
 
MATEMATIKA
Umumiy  o‘rta  ta’lim  maktablarining 
3-sinfi  uchun  darslik
(Qirg‘iz  tilida)
Uchinchi  nashri
«SHARQ»  nashriyot-matbaa 
aksiyadorlik  kompaniyasi
Bosh  tahririyati
Toshkent  –  2016
К
оторгон Т. Тухтабаев
Редактору A. Зулпихорова
Көркөм редактору Ф. Башарова
Сүрөтчүсү У. Сулайманов
Teхникалык редактору Д. Габдрахманова
Басманын лицензиясы AI № 201, 28.08.2011 
Басууга уруксат берилди 11.05.2016. Форматы 70x90 
1
/
16
. «Arial» гарнитурасы. 
Keгли  14.  Oфсеттик  усулда  басылды.  Шарттуу  басма  табагы  15,21.  Эсеп  басма 
табагы 15,6. Тиражы 110. Заказ № 4249-А.
«SHARQ» басма-полиграфиялык акционердик компаниясынын 
басмаканасы, 100000, Tашкент шаары, Буюк Турон көчөсү, 41.
Б 94 
Бурханов Саттар.
Mатематика:  3-класс  үчүн  окуу  китеби  /  С.Бур ханов,  
Ө.  Худаяров,  К.Наркулова;  жооптуу  редактор  А.Бахра-
мов. – Tашкент: «SHARQ», 2016. – 208 б.
ISBN 978-9943-26-502-8
УЎК:  51.(075)
КБК  22.1