Байланысты: ped and psy 2 nomer 2016.compressed (1)
Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г. 124
`леуметтік-м`дени құндылықтарға араластыру; азаматтылық пен патриоттылықты көрсету үшін, өз
борышын орындауға лайықты, нақты жағдайлар жасау; ұжымдық өмірдің заңдары мен нормаларын
құрметтеуге т`рбиелеу, `леуметтік ж`не азаматтық жауапкершілікті дамыту; еңбекке өмірдің оң
`серлі маңызды құндылығы ретінде қарауға т`рбиелеу, қоғамның, мемлекеттің мүддесі үшін еңбек
етуге талабын дамыту; рухани өмірге, адамгершілік салауатты өмір салтына талаптылықты қалып-
тастыру мен дамыту.
Осы мақсаттар мен тапсырмаларды басшылыққа ала отырып, колледж оқушыларына отансүй-
гіштікке т`рбие берудің педагогикалық бағдарламасы жасалды. Ол мыналарды қарастырды:
− оқушылардың бойында отансүйгіштікке қасиеттерді қалыптастыру бойынша т`рбиелеу жұмыс-
тарының күйін сараптау мен зерттеу;
− колледж оқушыларына отансүйгіштікке т`рбие беру бойынша жұмыстардың жүйесін жасау;
− оқу уақытында ж`не оқудан тыс уақытта жүргізілетін өзара байланысты педагогикалық ж`не
ұйымдастырылған жиындарды бейнелейтін колледж оқушыларына отансүйгіштікке т`рбие беру
бойынша жұмыстар жүйесін жасау ж`не ол мыналарды кірістіреді: тиімді отансүйгіштікке т`рбие
беруді қамтамасыздандыратын колледжде педагогикалық ортаны ұйымдастыруды; сабақ барысында
колледж оқушыларының бойында отансүйгіштікке қасиеттердің қалыптасуына бағытталған педаго-
гикалық ықпалдар; сабақтан тыс уақытта жүргізілетін отансүйгіштікке т`рбие беру іс-шаралары;
білім алушылардың клубтардың жұмыс жасауын ұйымдастыру;
− колледж оқушыларына отансүйгіштікке т`рбие беру бағдарламасы тиімділігінің бағалау кри-
терийлерін жасау: когнитивті, эмоциялық-құндылық, іс-`рекеттік, мотивациялық;
− колледжде білім беру үдерісінде педагогикалық эксперименттер жүргізу барысында колледж
оқушыларына отансүйгіштікке т`рбие беру бойынша жұмыстар жүйесін ендіру.
Колледждегі оқушыларға отансүйгіштікке т`рбие беру бойынша жұмыстардың жоғары тиімділігі
мен н`тижелілігі қамтамасыз етіледі, егер мына төмендегілер жасалса деген болжамдар алынған:
1. колледжде қазіргі таңғы жағдайларда т`рбие беру талаптарына сай келетін педагогикалық орта
ұйымдастырылған болса;
2. отансүйгіштікке т`рбие беру кезеңдері оқушылардың бойында патриоты азаматтың қасиеттері
қалыптасқандығын сипаттайтын негізгі компоненттердің қалыптасуымен байланысты мақсатты
бағытталған динамикалық басқарылатын үдеріс ретінде ұйымдастырылатын болса; отансүйгіштікке
қасиеттер когнитивті, эмоциялық, мотивациялық ж`не оқушы тұлғасының қызметтік саласына тиімді
`сер етуге мүмкіндік беретін педагогикалық бағдарламалар арқылы жүзеге асырылатын болса;
3. отансүйгіштікке т`рбие беру іс-шаралары жиынтық ж`не жүйелі түрде сабақ уақытында ж`не
сабақтан тыс уақытта жүргізілетін болса.
Колледж оқушыларына отансүйгіштікке т`рбие беру жұмыстарын өткізу барысында келесі төмен-
дегі маңызды жайттар ескеру қажет:
1. Колледж орта к`сіби оқу орны ретінде – бұл өзара байланысты қосалқы жүйелерден – оқу
мекемесінің ішінде мақсатты қызмет атқаратын элементтерден тұратын педагогикалық жүйе. Мұндай
қосалқы жүйелер болып мыналар табылады: басқарушылық, оқу т`рбиелік, шаруашылық ж`не т.б.
Бұлардың қатарына отансүйгіштікке т`рбие берудің ұсынылып отырған қосалқы жүйесін де жатқы-
зуға болады. Қосалқы жүйелердің `рқайсысы колледждің жұмыс жасау процесіне өз үлесін қосады
ж`не олардың барлығы жалпы ортақ тапсыраларды шешуге бағытталуы керек – өзін-өзі үнемі жетіл-
діруге ұмтылып отыратын, жан-жақты дамыған тұлғаны, Қазақстан Республикасының патриот азама-
тын, к`сіби маманды қалыптастыру керек.
2. Отансүйгіштікке қасиеттер динамикалық түзілулер болып табылады. Олар жасалған педаго-
гикалық бағдарламалардың субъектілерінің ұйымдастырылған, мақсатты бағытталған `серімен пішін-
деліп, дамытыла алады.
3. Патриот азаматтың қасиеттері арнайы ұйымдастырылған `серлердің арқасында ғана емес,
сонымен қатар педагогикалық орта жасаған колледждегі тіршілік жағдайларымен, жұмыстарымен де
қалыптасып, дамытылады.
4. Бағдарламаның тиімділігі белгілі бір деңгейде педагогтардың т`рбие беру жұмыстарына дайын-
дық деңгейімен, олардың осы жұмыстағы белсенділігімен анықталады.
Бағдарлама қоғамның `леуметтік тапсырмасы мен үш негізгі функциясын жүзеге асырады:
т`рбиелік (патриот азаматтың құндылық бағытын дамыту), дидактикалық (білімдерді, біліктіліктерді
ж`не дағдыларды қалыптастыру), дамытушылық (азаматтық ж`не отансүйгіштікке қасиеттерді дамы-
ту). Осы жүзеге асырылатын функциялар бағдарлама құрылымын анықтайды. Ұйымдастырушылық
жоспарда оның компоненттері болып мыналар табылады: педагогикалық орта, оқу процесі ж`не
сабақтан тыс уақыттағы т`рбиелік жұмыс.
Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 125
1 Пятикоп А.И., Шамардин В.И. Воспитание патриота. // Педагогика. 2000. № 4. 2 Сейдахметова Л.Т. Қазақстан мектептерінде оқушыларды патриотизмге тeрбиелеудің дамуы (1970- 2000 жылдар): дис. ...канд. пед. наук. - Алматы, 2001. 3 Жарықбаев Қ., Қалиев С. Қазақ тeлім-тeрбие тарихы дeрісінің бағдарламасы. -Алматы, 1994. 4 Сейдахметова Л. Жасөспірімдерді тeрбиелеу барысындағы ұлттық патриотизмнің бастау-лары.- А-ты, 2007ж.