С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түйін сөздер: Т`рбие, дағды, салауатты өмір сүру, сынып, интеллектуал, ұстаз, оқушы
, еңбек, оқу Қазақстан Республикасы өз т`уелсіздігін алғаннан кейін мемлекеттік саясат халық денсаулығын басты назарда ұстап келеді. Халықтың денсаулығы-қоғамымыздың заманауи талаптарының басты м`селесі болып табылады. Бүгінгі таңда орын алып отырған экономикалық дағдарыс, `леуметтік м`селелер халық денсаулығына кері `серін тигізеді. Сондықтан, Қазақстан халқының денсаулық Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 307 жағдайын көңіл қынжыларлық жағдайда деп бағалауға болады ж`не барлық күш-жігерді халықтың денсаулығын сақтауға жұмылдыру қажет. Республика Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан жолы – 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір бола- шақ бағдарламасында «Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен ел ауқаты барлық қазақ- стандықтардың өмір сүру жағдайларын, денсаулығын, білімі мен мүмкіндіктерін ұдайы жақсар- туын»,- атап көрсетеді[1]. Т`уелсіз қазақ елі бүгінгі таңда саяси экономикалық, `леуметтік жағынан өркениетті елдер қата- рынан орын алуда. Заман өзгерістеріне с`йкес жалпы орта білім беру жүйесі де жандануда. Жалпы орта білім беру жүйесін қоғам талабына с`йкес қайта құру, оқыту мен т`рбиелеу мазмұнын жаңар- туда көптеген жұмыстар жүргізіліп жатыр. Мұндағы алға қойылған басты мақсат болашақта жан- жақты дамыған, білімді, сауатты, өнегелі салауатты тұлға қалыптастыру. Бұл м`селелер Қазақстан Республикасының Конститутциясында [2], «Тіл туралы» заңында [3], Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңдарында [4, 44б] нақты көрсетілген. Білім беру сапасы – білім беру мекемелеріндегі білім алушыларды оқыту мен т`рбиелеу қызметтерінің `р түрлі көрсеткіштерінің жиынтығы. Қазіргі таңда заман талабына сай қоғам игілігіне еңбек етуге деген талпынысы бар зиялы қауым, еліміздің белді азаматтарын дайындау міндеті тұр. Бұл міндетті жүзеге асыруда жоғарғы оқу орындарында білім алып қана қоймай. Бүгінгі заманауи талапқа сай `рі маман, `рі тұлғалық қасиет сапалары жетілген өз отанын қадірлеп, сүйе алатын өзге елдің `дебін, м`дениетін, тарихын құрметтей білетін, патриот ұлт жанды ұрпақ қалыптасуына көмек- теседі. Бүкіл адамзатқа ортақ т`рбие талабы – жастарды адам болуға үйрету адамгершілікке, салауат- тылыққа баулу болып табылады. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында болып жатқан демократиялық өзгерістеріне байла- нысты, қоғамның негізгі шарттарын ескере отырып, жеке тұлғаны қалыптастыру мақсатында білім беру жүйесіне қойылатын талаптар арта түсуде сол талаптардың бірі болашақ жастарды салауатты өмір сүруге т`рбиелеу ж`не тіршілікке қалыптастыруда `сері бар білім мазмұнын жетілдіру. Білім неғұрлым тереңдеген сайын тіршілікке бейімделу процесі жүреді. Салауатты өмір сүруге, бейімделуге, орта, табиғат ж`не қоғам `серлері негіз бола алады. Адам табиғат, қоғам арасындағы байланысты ж`не оларды үнемі бірлікте дамитынын оқушы жастар салауатты өмір сүрудің білімімен ұштастырады. Олай дейтініміз салауатты өмір сүру білімін жетілдіру барысында оқушы жастардың өмірге деген көз қарасы қалыптасады. Дүниені бір тұтас бірлікте сезініп, қабылдау н`тижесінде оның санасында білім қоры жиналып, ой өрісі кеңейеді. Қазақстанда соңғы жылдары демографиялық көрсеткіштердің нашарлап, халықтың табиғи өсімі төмендеп, ауру-сырқау мен өлім-жітім көбеюде. Бұл, `сіресе, балалар мен жастардың денсаулығына қауіп төндіруде. Аурулар санының өсуі адамның болашағына қауіп төндіріп отырған жағдайда салауаттанудың пайда болуы заңдылық. Экономикалық ілгерілеу біздің азаматтарымыздың игілігіне өздігінен кепілдік бере алмайды. Гүлденген экономикалық жағдайында-ақ өз денсаулығын дұрыс күтпеуінің ж`не қоршаған ортаның ластануы салдарынан науқас адамдардың саны жылдан- жылға өсіп отырғанын көзге елестету қиын емес. Қоғамымызды құруымызға қарай болашақ жастарымыздың өз өмірінің аяғына дейін сау болуы ж`не оларды қоршаған табиғи ортаның таза болуы үшін, зиянды `деттерден аулақ болуы үшін күш салу керек. Ауруды болдырмау ж`не салауатты өмір салтына ынталандыру. Мемлекеттің, бір жағынан, ауру- ды болдырмау, екінші жағынан салауатты өмір салтына ынталандыру жөніндегі қадамдары халықтың денсаулығына `сер ететін маңызды фактор екенін `лемдік т`жірибе көрсетіп отыр. Аурулардың алдын алу дегеніміз таза сумен кенелуі асты пайдалануды, тазарту жүйелерінің болуын, қоршаған ортаны ластайтын ж`не экологияға зиян келтіретін объектілерді қысқартуды, басқа да қауіпті факторларды төмендету жөніндегі осыған ұқсас шараларды білдіреді. Салауатты өмір салтын ынталандыру `рқайсымыздың дене т`рбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, есірткілерді, темекі мен алкагольді тұтынуды қойып, тазалық пен гигиена шараларын сақтауымызға ж`не т.с.с. бағытталған. Адамға білім мен т`рбие беру арқылы оның ой сезіміне, мінез-құлқына `сер етуге болады. Ғұлама ойшыл `л-Фараби бабамыз айтқандай, адамдағы үш қабілетті (ерекше жаралған дене құрылысы, жан құмарлығы, ой парасаты) дұрыс жолға қойып т`рбиелеу арқылы дұрыс н`тижеге жетуге мүмкіндік туады [5, 231б]. |