С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №2 (50), 2016 г.
120 мақсат қоя білуі керек; " Қазақстан жастарының ұлттық санасы, азаматтылық пен отансүйгіштік, елжандылық қасиеттері - елінің экономикалық ж`не м`дени дамыған, `лемдік қауымдастықта өзіндік орны бар алдыңғы қатарлы дамыған мемлекет болып қалыптасуына өз игі істерімен ынталы қатысуға мүмкіндігі бар тұлға ретінде бейнесі болуы керек; " Мемлекеттің заңды-құқықтық талаптарын орындап, құрметпен қарап, сыйлап ж`не `леуметтік жауапкершілікті, борыш, ар-ождан, азаматтық ерлігі, ішкі еркіндігі мен өзіндік ар-намысы бойында қайсарлылық қырлары қалыптасқан; " Өзін сынкөзбен бағалайтын ж`не өзінің жеке рухани ж`не физиологиялық қабілет мүмкін- шілігін сезініп, Отанына, халқына деген игі істерді жүзеге асыра білуі мен өздігінен шешім қабылдап, оны жеке білімі мен білігі, өмірлік т`жірибесі арқасында шеше білу қасиеттері; " Өмірде барлық жағынан жоғары `леуметтік белсенді, жаңаны іздеуге өмірлік ж`не түйткіл м`селелердің шешімдерін оң табуға, `леуметтік-экономикалық жағдайда б`секелестікке қабілетті; " Жанашыр, өнегелі, парасатты, басқа ұлтты, басқа діндегі, басқаша ойлайтын адамға төзімділік ж`не түсінушілікпен қарау; " Салауатты өмір салтын ұстану, өз денсаулыған бағалау; " dлемдік ж`не ұлттық м`дениет байлықтарын бағалай білу қасиеттері толық қалыптасқан болуы қажет. Патриоттық т`рбие басқа қоғамдық жүйелермен тығыз байланыста болады. Оның жүзеге асуына үлкенді-кішілі шағын орталардың өзіндік ықпалы да зор. Яғни, патриоттық т`рбие жеке дара жүзеге асырылмайды, оны жалпы т`рбиенің бір тармағы ретінде қарастырып салыстырмалы түрде алғанда дербес, біртұтас, өзін-өзі басқарып отыратын, белсенді де дамушы жүйе болып табылады ж`не т`рбиенің барлық негізгі бағыттарында жүзеге асырыла отырып, оны ұйымдастыруға кешенді т`сілді талап етеді [4,7,8]. Кешенді т`сілдің негізгі идеясы - жеке адамның патриоттық қасиеттерінің барлық жиынтығын ж`не патриоттық т`рбие ішінде де (мақсаттары, басты қағидалық ұстанымдары, бағыттары, құрал- дары, нысандары, `дістері ж`не т.б.), сондай-ақ сыртқы жүйелерде де (т`рбие, экономика, саясат, идеология ж`не т.б.) т`рбие үдерісінің өзара `рекеттестіктегі барлық элементтерінің нысаналы бірлі- гін қалыптастыруды қамтамасыз ету болып табылады. Жастардың азаматтық-патриоттық қасиеттерін дамыту жаңа педагогикалық парадигманың туын- дауына яғни баланың т`рбие субъектісі ретіндегі жаңа көзқарастың пайда болуына жағдай жасады. Осы жаңапарадигмағас`йкест`рбиеніңзаңдылықтарынатайкетсек; - т`рбие – қоғам м`дениеті мен детерминацияланған; - т`рбие мен оқыту т`рбие айқындаушы рөл атақаратын екі өз ара тығыз байланысты ж`не бір- біріне т`уелді үрдістер; - т`рбиенің тиімділігі мен н`тижелілігі т`рбие үрдісінің құрамды бөлігі болып табылатын (мақсат, мазмұн, форма, `дістер, құралдар) бала мен педагогқа белгілі болып табылатын барлық құрылымдық элементтердің үйлесімді өзара байланысына т`уелді. Азаматтық-патриотизмдік қасиеттер педагогикадағы т`рбиенің мақсаты рухани ж`не физикалық тұрғыдан өзін-өзі дамытуға, жетілдіруге ж`не өзіндік жетістіктерге жетуге қабілетті неғұрлым м`дени тұрғыдан қолдану. Т`рбиенің мазмұны – тұлғаның м`дениеттілігі болып табылады. Өзегі – руханилық болып табылатын ішкі м`дениет ж`не қарым-қатынастан, мінез-құлқынан, сыртқы түрі- нен көрінетін сыртқы м`дениет. dрбір адамның қабілеттері өзін-өзі анықтауы, дамытуы мен жетісті- гіне жете алуы. Т`рбиенің құралдары - бұл қоршаған ортаның құбылыстары мен объектілерінен тұратын бай жиынтық. Осы құралдардың көмегімен т`рбие іске асырылады. Оларға іс-`рекеттің барлық дерлік түрлері: ойын, еңбек, спорт, шығармашылық, қарым-қатынас ж`не тағы басқалары жатады [9,10]. «М`ңгілік ел» идеясы арқылы Қазақстандық жастардың азаматтық-патриоттық қасиеттерін дамы- ту ж`не Қазақстандықтардың бүкіл ұлттық бүрігу негізін жүзеге асыруда төмендегідей құрамдық жүйені басшылыққа алып, білім беру арқылы қоғамдық сананы қалыптастыруға т`рбиелеу дұрыс болар еді. 1-ден, қазақи дүниетаным, түркілік дүниеден бүгінге дейінгі философиялық танымдық жүйені басшылыққа алу; 2-ден, халықтық салт-д`стүр, `деп-ғұрып, ұрпақ т`рбиесіндегі т`лім-т`рбиелік мұралар; 3-ден, жеке тұлғалардың Отан, туған ел, туған жер ж`не адами қасиеттер мен ізгілік жөніндегі Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 121 озық ойлы пікірлерінің мазмұндық м`ні; 4-ден, қазақ жеріндегі мемлекеттік құрылым ж`не ел басқарған жеке тұлғалардың қоғамдық жүйенің дамытудағы қызметітері. Жоғарыдағы аталып өтілген төрт бөлім «М`ңлігік ел» идеясын жүзеге асырудың негізі болмақ. Себебі, кешегі тарихты білу - бүгінгі күннің сұраныс талаптарын анықтай білу мен туындағын көкей- тесті м`селелерің оң шешім тауып орындауға негіз болады ж`не болашақтағы дамудың бағытын дұрысы болжай білудің өзегі болмақ. Бүгінгі азаматтық-патриоттық т`рбие жүйесін дамытуда ғасырлар бойы өз құндылықтарын жоймайтын жалпыадамзаттық құндылықтарға сүйену, табиғатпен ж`не ұлттық рухани құндылық- тармен үйлесімділік қағидасын басшылыққа ала отырып педагогиканың жаңа парадигмалық заңды- лығындағы т`рбие технологиясын қолдану оң н`тижесін береді деп саналуда. Атап айтқанда, жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуында азаматтық-патриоттық бағыттылық болуы міндетті. Яғни, меле- кетіміздің `р түрлі сала мен бағытқа бейімделген оқу мекемелерінде ж`не мектептерде т`рбие, оның ішінде азаматтық-патриоттық т`рбие бағытын жетілдіру жастардың жеке тұлғасының қалыптасуы мен дамуында негізгі орын алатынын басшылықта ұстауы қажет. Сондықтан болашақ мамандарды яғни, ЖОО-да ж`не мектепте оқушыларыныңазаматтық-патриоттық т`рбиесін жетілдіру мен дамыту т`рбие ж`не білім беру үдерістерінің біртұтас педагогикалық заңдылық қағидаларына сүйенетіп жүзеге асырылу керек. Азаматтық-патриоттық т`рбие жұмыстарын жетілдіру мен дамытуды ұйым- дастырудың кешенді бағдарламасы `зірленіп, онда ЖОО-дағы болашақ мамандар мен мектеп оқушы- ларының қазіргі танымдарына үйлесімді, заман талаптарына сай жеке тұлғаның қалыптасу мүмкін- діктерін зерттеу ж`не осы біртұтас педагогикалық құбылыстарға бағынатын заңдарды т`рбие өлшемі ретінде қарастыруды қажет етеді. Осы негізден Қазақстандық жастардың азаматтық-патриоттық қасиеттерін «М`ңгілік ел» идеясы негізінде дамыту басты міндет болып табылады. 1 Қазақстан жолы - 2050:Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ Мeңгілік ел болу жолындағы стратегиясы. Астана, 2014 жылғы 17 қаңтар. 2 Назарбаев Н.А. Историческая память, национальное согласие и демократические выборы-гражданский выбор Казахстана //Доклад на ІV сессии Ассамблеи народов Казахстана. - // Каз. Правда, 1997, 7 июня. 3 Назарбаев Н.А. ХХІ ғасыр табалдырығында. –Алматы: Қазақстан, 1997. 4 Қазақстан республикасы үздіксіз білім беру жүйесіндегі тeрбие тұжырымдамасы. Астана,2009 ж. 16 қараша. 5 Жарықбаев Қ., Қалиев С. Қазақ тeлім-тeрбиесі. – Алматы: Санат, 1995.-496 б. 6 Бейсенбаева А.А. Патриотическое воспитание старшеклассников средствами казахского героического эпоса. - //Дисс. канд. пед. наук. –Алматы, 2004. – 138 с. 7 Иманбаева С.Т. Оқушыларды ұлттық жауынгерлік дeстүр арқылы ерлікке баулудың педагогикалық негіздері. Пед. ғыл.канд.дисс. – Алматы, 1997. – 125 б. 8 Жұматаева Е. Қазақстанның майдангер жазушыларының шығармалары арқылы оқушыларға пат- риоттық тeрбие беру. Пед.ғыл.канд.дисс. – Алматы, 1995.- 166 б. 9 Джанабаева Р.А. Қазақ халық педагогикасындағы патриоттық – ерлік тeрбиесінің ғылыми негіздері. Пед. ғыл. докт. дисс. автореф. – Алматы, 2006. – 45 б. 10 Бөлеев Қ. Болашақ мұғалімдерді оқушыларға ұлттық тeрбие беруге кeсіби дайындау: Теориясы жeне практикасы. – Алматы: Нұрлы eлем, 2004. – 304 б. жүктеу/скачать 7,04 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|