С. Г. Тажбаева Редакция алқасы
жүктеу/скачать 7,04 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түйін сөздер: «М`ңгілік ел» – ұлттық идея, азаматтық-патриоттық т`рбие, жастардың қоғамдық санасын
қалыптастыру, білім мен т`рбие беру біртұтастығы. Қазақстанның егеменді ел ретінде жаңа даму жолына түсуіт`уелсіз қоғамның жалпыадамзаттық құндылыққа бағдарлаған жаңа идеологиясын қалыптастыруды қажет етеді. Бұған Қазақстан жаста- рын азаматтық-патриоттық қасиеттерін дамытуды жатқызуға болады. Соңғы жылдары азаматтылық пен патриоттық т`рбие м`селелері қазақстандық педагогиканың басты назарына алынып отыр, өйткені олар еліміздегі саяси-қоғамдық тұрақтылықты,ұлттық эконо- миканы дамытуға ж`не мемлекетіміздің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталғанм`селелердің өзегі болып табылады. Елбасы Н.d. Назарбаев: «Қазақстанның болашағы – қоғамның идеялық бірлігінде» атты еңбегінде «dрбір адам біздің мемлекетімізге, соның бай да даңқты тарихын, оның болашағына өзінің қатысты екенін мақтанышпен сезіне алатындай іс-қимыл жүйесін талдап жасауы қажет. Елдің проблемалары да, келешегіде, барлық адамға жақын `рі түсінікті болуы тиіс.... dрбір адам бала кезінен Қазақстан - менің Отаным, оның мен үшін жауапты екені сияқты мен де ол үшін жауаптымын деген қарапайым ойда бойына сіңіріп өсетіндей істеген жөн» - дей келе, «М`ңгілік ел» ұғымын ұлтымыздың ұлы бағдары - «Қазақстан-2050» Стратегиясының түп қазығы етіп алдым», - деп атап өткен болатын [1]. Бүгінгі қоғамда жастардың саяси-идеологиялық саналылығын көтеру де азаматтық-патриотизмді дамыту м`селесі - қысқа мерзімде іске асатын немесе саяси-жарнамалық науқандық шара іспеттес ұрандата жасалатын іс-шаралардың қатарына жатпайды. Бұл өз кезегінде руханилылықа бағытталған – т`рбие. Бұнда ұлттық құндылықтар, азаматтық, м`дени-`леуметтік, саяси, экономикалық көзқарас пен дүниетаным сияқты атаулық-ұғымдардың мазмұндары ашылып, үндесетін ж`не жастарға рухани байлық ретінде сіңірілетін құнды н`рсе. Бүгінгі күнде Қазақстан жастарының азаматтық-партиоттық құндылықтарын дамытудың өзегі ретінде - «М`ңгілік ел» идеясын басшылыққа алып ж`не соның аясында бірігуі қажет. М`селен, «100 нақты қадам» ұлттық жоспарында біртектілік пен бірліктің негізгі қағидалық ұстанымы ретінде «М`ңгілік ел» патриоттық актісі жобасын `зірлеу қажеттігі айтылады. Мемлекетіміздің даму жолындағы жоспарланған ұзақ мерзімді стратегия да осы мүддеге жауап береді ж`не де бұл бағытта бірнеше мемлекеттік деңгейдегі шаралар қолға алынып отырғаны белгілі. Сондай бағыттық іс-шараның бірі - Қазақстанның ең дамыған 30 мемлекеттің қатарына қосылуы. Патриоттық т`рбие біздің елбасшымыздың «Қазақстан – 2050» стратегиясында жалғасын тапқан: «Біздің балаларымыз бен немерелеріміз сырт елден гөрі Отанында өмір сүргенді артық көретіндей, өз жерінде өзін жақсы сезінетіндей болуға тиіс. Біздің еліміздің `рбір азаматы өзінің жерінің қожасы ретінде сезінуге тиіс» [1] - деп айтқан. Бүгінгі заманның даму барысындағы ғаламтордың біздің өмірімізге тұтастай енуіндегі жағымды- оң ж`не жағымсыз-теріс жақтарыда орын алып келеді. Кейбір `леуметтік желілерде біздің мемлеке- тіміздің қоғамдық құрылымдық жүйесі мен елідігімізге, тарихымызбен мен жетістіктерімізге қызғанышпен қарап, қарсы бағытталған құйтыртқы м`ліметтер (өсек-аяндар) мен ірткі салып аранда- туларға бағытталғын түрлі ақпараттар кездесетіні анық. Бұндай түрлі арандатушылықтарға қарсы - «М`ңгілік ел» идеясын ұлттық идеологияның негізгі факторы ретінде қарай отырып, қазақстан- дықтардың дүниетанымдық бағытының өзегіне айналдыру қажет, сонымен бірге бұны - барлық Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №2 (50), 2016 ж. 117 қазақстандықтар қолдайтын ортақ, `леуметтік, этностық, діни бірегейлікті қамтамасыз ететін негізгі қағидалық ұстаным ретінде өмірлік т`жірибеге енгізу `рі даму жолымыздағы басты идеологияға айналдыру қазіргі кезеңнің басты міндеті. Қазақстанда 120 ұлт пен этностар қатар бейбіт өмір сүріп жатқаны елімізде аталған м`селеге жеткілікті назар аударылғанының көрінісі, себебі азаматтылықты қалыптастыру мен олардың пат- риоттық т`рбиесінің барлық `леуметтік топтарға ж`не Қазақстанның жалпы барлық халықтарына қатысы бар екендігі сөзсіз. Қазіргі Қазақстан жағдайында патриотизм идеясының берік орын алуы жаңа концептуальды негізде жүзеге асады ж`не бірнеше құқықтық актілермен р`сімделеді. ҚР прези- дентінің жарлығымен «Қазақстан Республикасының мемлекеттік ұлттық саясаты тұжырымдамасы» бекітіліп, онда ауыспалы кезеңде Қазақстан халықтарының рухани бірлігін сақтау ж`не ұлттық- м`дени болмысын дамыту мен сақтауға деген ұмтылысының тікелей `сері бар деп белгілеген [2,3,4]. Мемлекетіміздегі жастардың азаматтық-патриоттық қасиеттерін дамыту м`селесі қоғамдық инсти- туттардың, ғалымдар мен саясаткерлердің, т`рбие мен білім беру жүйесі саласындағы оқу-т`рбие мекемелеріндегі педагог-т`рбиешілердің к`сіби жұмыстарындағы өзекті тақырыптың бірі болып отыр. Халықтық т`лім-т`рбиелік мұралар негізінде патриоттық т`рбие м`селесі Қ.Жарықбаев, С.Қалиев, [5]т.б., педагогика саласындағыарнайы ғылыми-зерттеу жұмыстарында d.А. Қалыбекова, А.Ж. Кұ- рақбаева, А.Бектуров, А.Бейсенбаев, Л.Сейдахметова еңбектерінде көрініс тапқан. Жастардың жалпықазақстандық азаматтылығы мен патриотизмін қалыптастыру ж`не олардың рухани-адамгершілік бірлігін қамтамасыз ету қазақстандық т`рбие жүйесін жүзеге асырудың қазіргі кезеңдік негізгі міндеті ретінде айқындалған. Қазіргі ғылым мен техниканың қарқындап даму барысындағы өзгермелі дүниенің заманауи сұра- ныс-талаптарына сай жастарды рухани-адамгершілік пен ізгілікке баулу м`селесін қазақстандық қоғамның сезіне білуі - нарықтық жағдайдағы б`секелестікке қбілетті жеке болмыстық бітімі толық қалыптасқан тұлға т`рбиелеуде азаматтық-патриоттық қасиеттері жетік бекіген жастарды т`рбиелеу м`селесі бірінші орынға ие болуда. Себебі, қоғамдық тапсырыстар мен сұраныстарды қанағаттандыру м`селесінде ауыспалы жағдайда жылдам шешім қабылдай білетін, өз білімі мен біліктілігіне сүйене отырып к`сіби іс-`рекеттерін дұрыс ұйымдастыра алатын, түрлі іс-шараларға даяр, құзырлы, шығар- машыл тұлғаны қалыптастыру `рі оның жеке мүдделік пайдасынан мемлекеттік, Отандық мүддеге деген дүниетанымдық болмысын дамыту ж`не осы бағытта т`рбиелеу м`селесін – азаматтық- патриоттық қасиеттерін жетілдіру арқылы ғана іске асыруға болады. Қазақстандық жастарға ізгіліктік-адамгершілікті, рухани-танымдық, жеке болмыстағы сұлулық- м`дени, салауатты өмір салтындағы жан мен дене, құқықтық ж`не полим`дениеттік, Отансүйгіштік пен елжандылық бағыттағы т`рбиемен азаматтық-патриоттық қасиеттерді дамытуда педагогика ғылым мен мектеп т`жірибесінде т`рбие беру теориясы мен `дістемесін жетілдіруде көптеген жұмыс- тар атқарылып жатқаны анық. Патриоттық т`рбиенің көкейтесті м`селесін бүгінгі күн тұрғысынан жаңа көзқарас негізінде қарастырып, жүйелеп, талдай келе оны ары қарай зерттеуді талап етеді. Өйткені қазіргі кезеңде көп ұлтты Қазақстан жастарының рухани-адамгершілік ж`не азаматтық-пат- риоттық қасиеттері мен сезімдерін дамыту міндеті өте маңызды м`нге ие болып отыр ж`не бұл - қазақстандық патриотизмге т`рбиелеудің басты, нық ж`не тиімді бастамасы. Ұлттық базистік құнды- лықтардың бірі ретінде отансүйгіштік пен азаматтық-патриоттық т`рбиелерін дамыту – мемлеке- тіміздің болашағын идеологиялық қамтамасыз етудің негізгі өзегі болып табылады ж`не бұл- қазақ- стандық патриотизм ұлттық біртектілік пен бірегейлік идеясының жалпыұлттық құндылыққа айна- луының іргетасы бола алады. Сондықтан да бүгінгі Қазақстан жастарының азаматтық-патриоттық қастеттерін «М`ңгілік ел» идеясы негізінде дамытудың бағыттық жолдары мен құрылымдық- мазмұндық жүйесін білу ж`не жетілдіру м`селелерін болжап, анықтау үшін арнайы ғылыми зерттеуді ұйымдастырып, жүргізуді талап етуде. Қазақстанда болып жатқан саяси `леуметтік-экономикалық өзгерістер т`уелсіздігімізді одан `рі қамтамасыз ету үшін, еліміздің тізгінін берік ұстауға қабілетті, парасатты отансүйгіш ұрпақты т`рбиелеп шығаруды талап етеді. Ғасырлар бойы жинақталған халықтың бай рухани қазынасын ж`не ғұлама ғалымдардың патриоттық тақырыптағы еңбектерін, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан патриоттық ой-пікірлері мен отансүйгіштік т`рбие мұраларын зерттеу бүгінгі таңда жалпы ғылым- аралық көкейкесті м`селе болып табылады. ЕлбасыН.d.Назарбаевтыңбесинституционалдықреформасынжүзегеасырудағы 100 қадам – «Ұлт жоспары» - ретінде бізідің өмірлік т`жірибелерімізде орын алуда. Ұлттық жоспардың: 85-қадамда - |