С. Г. Тажбаева Редакция алқасы

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
39 
В  этих  условиях  учителю,  руководителю  учебного  процесса  необходимо  ориентироваться  в  широком  спектре 
инновационных технологий, идей, школ, направлений, не тратить время на открытие уже известного. Сегодня быть 
педагогически грамотным специалистом нельзя без изучения всего обширного арсенала образовательных техноло-
гий. В  настоящее  время  много  внимания  уделяется  инновационным  образовательным  технологиям.Инновации  (от 
англ.  Innovation  –  нововведение,  новация)  –  это  изменения  внутри  системы.  В  педагогической  интерпретации  и  в 
самом  общем  смысле  инновации  подразумевают  нововведения  в  педагогической  системе,  улучшающие  течение  и 
результаты  учебно-воспитательного  процесса. Объяснения  сущности  педагогических  инноваций  очень  противо-
речивы.  В  «Профессиональной  педагогике»,  дается  следующее  определение:  «Инновации  –  комплексный  процесс 
создания,  распространения  и  использования  нового  практического  средства  (новшества,  нововведения)  в  области 
техники, технологии, педагогики, научных исследований».Получается, что нет нового практического средства – нет 
и  инновации.  Однако  все  не  так  просто:  «новых  практических  средств»  в  педагогике  не  так  уж  и  много.  Значит, 
инновации не могут быть сведены к созданию только средств. Инновации – это и идеи, и процессы, и средства, и 
результаты, взятые в единстве качественного совершенствования педагогической системы.  
Ключевые слова:процесс обучения, инновация, информационные технологии, инновационные технологии 
 
Abstract: The general statement is that the reasons behind the innovative teaching and learning methods and approach are 
the  failures  and  weaknesses  of  the  traditional  methods.Traditional  methods  are  not  enough  to  promote  adequate  level  and 
quality of student learning. It tends to be teacher-centered methods, while ignoring the student-centered aspects of teaching 
and learning. In terms of assessment it does not pay enough attention to students’ real knowledge and skills. On the contrary 
the crucial question without satisfactory answer still exists: Why teach and try to learn innovatively despite the risk associated 
with it? Adding that from the student’s perspective the innovative methods are not welcomed in any case, situation, learning 
environment. It is very interesting that however students are critical of conventional assessment methods they admit that they 
appreciate safety and security comparing to the innovative methods. There is sometimes a presumption that the reasons behind 
the innovative methods are to release lectures, to make assessment easier, to reduce costs. On the contrary students argue that 
exams, essays which often appear to them are totally irrelevant and pointless tasks. Since it does not measure real learning and 
would not make sense in real life situations. However a lot of empirical researches, studies, working papers support the idea 
and beneficial aspects of innovative methods we still do not know enough about the overall success of it. 
Key words:teaching process, innovation, informational technologies, innovational technologies 
 
.ОЖ 378.016:811.111 
 
СТУДЕНТТЕРДІҢ КОММУНИКАТИВТІ-КОГНИТИВТІ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ  
(К.СІБИ БАҒЫТТАЛҒАН ШЕТЕЛ ТІЛІ НЕГІЗІНДЕ)  
 
Н.У. Сайбекова – «Шет тілі: екі шет тілі» мамандығының 2 курс магистранты 
Абай атындағы ҚазҰПУ 
 
Аңдатпа:  Қазіргі  таңдазаманауи  5дістемежеке  тұлғаға  бағытталған  білім  беру  парадигмасының  негізінде 
дамытылады.  Оның  тұжырымдамаларына  с5йкес,  білім  беру  үдерісінің  мақсаты  жеке  тұлғаны  жоғарғы  рухани 
құндылық ретіндедамыту болып табылады. Қазіргі таңдағы жағдайда шет тілінде оқытудың негізгі т5сілі коммуни-
кативті-когнитивті т5сіл болып табылады. Коммуникативті құзыреттілікті негізгі құзыреттілік ретінде қарастыруға 
болады,  себебі  ол  басқа  құзыреттіліктерге  негізделеді.  Коммуникативті  құзыреттілікті  басқа  оқу  ж5не  ақпараттық 
біліктерімен,  ана  тіліндегі  ж5не  шет  тіліндегі  м5селелерді  шеше  алу  қабілеттілігімен  даярлығымен  бірге  қалып-
тастырып, дамыту қажет. Коммуникативті құзыреттіліктің мазмұны сөйлеу іс-5рекетінің төрт түрі болып табылатын 
сөйлесім, тыңдалым, оқылым ж5не жазылым арқылы жүзеге асырылады. Алайда, м5дениет аралық қарым-қатынас-
тың  табыстылығы  оқытылатын  тілдің  грамматикалық  құрылымының,  лексика  мен  фонетика  біліміне  ғана  байла-
нысты болып табылмайды, сонымен қатар осы білімді қарым-қатынастың нақты жағдаятына байланысты қолдана 
білубілігінедебайланысты болыптабылады.  
Тірек сөздер:коммуникация, когнитивтілингвистика, дискурсивті, концепт. 
 
Құзыреттілік белгілі-бір п5ндер мен үдерістерге ж5не оларға байланысты болып табылатын сапалы да 
өнімді  іс-5рекетке  негізделген  жеке  тұлғаның  өзара  байланысқан  қасиеттерінің  (білім,  білік,  дағды,  іс-
5рекет т5сілі) жиынтығын құрайды. Құзырет – білімді қолдана отырып м5селелерді шешуге деген потен-
циалды  даярлық:  мағыналық  (білім)  ж5не  процессуальды  (білік)  компоненттерінен  тұрады  ж5не  м5се-
ленің м5німен оны шешу білігіне негізделеді; білімді үздіксіз жаңартып отыру, осы алынған білімді нақты 
жағдаяттардатабысты  қолдану  үшін  жаңа  ақпаратты  меңгеру,  яғни  оперативті  ж5не  мобильді  білімді 
меңгеру. ХХ ғасырдың ортасындағы коммуникацияның қолданбалы моделінде тиімді коммуникативті іс-
5рекеттерді болжам жасаудағы коммуникативті тізбек құратын техникалық жүйедегі жылдам қарқынмен 
дамып  келе  жатқан  үдерісті  түсіндіре  білу  қажет  болды.  «Коммуникативті  құзыреттілік»  термині  білім 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
40 
беру үдерісінің негізгі мақсатынайқындайтынтілді үйретудің жалпымақсатын көрсетеді. Коммуникативті 
құзыреттіліктің  негізгі  компоненттері:  тілдік  (лингвистикалық),  сөйлесімдік  (дискурсивті),  5леуметтік 
м5дени,  компенсаторлы  немесе  стратегиялық  болып  табылады.  Аталған  қабілеттіліктер  құзыреттіліктің 
коммуникативті  ортасын  түзеді.  Когнитивті  құзыреттілік  –  тану,  оқуіскерлігі  [1].  Шет  тілін  меңгерудің 
классикалық моделі С.Д. Крашеннің моделі болып табылады:  
Кесте 6 
 
inputoutput  
 
Білім  алушы  оған  берілген  материалды  қабылдайды  ж5не  талдайды  (input).  Алынған  білім  фильтр 
секілді  оқушының  қысқа  мерзімді  жадысы  арқылы  өтеді  (intake).  Қысқа  мерзімді  жады  таңдамалы, 
сондықтан  тек  қана  білімнің  бір  бөлігі  ғана  ұзақ  мерзімді  жадыға  өтеді  (L2  knowledge).  Адамның  ұзақ 
мерзімді  жадыда  қалған  бөлігі  ғана  қарым-қатынаста  белсенді  қолданылады  (output)  [2].  Когнитивті 
лингвистика  –  адамның  қоршаған  орта,  5лем  тұрғысындағы  білімінің,  жалпы  ақпараттардың  санада 
қабылдануы,  өңделуі  ж5не  сақталуы  механизмдерін  табиғи  тілдік  деректерді  зерттеу  арқылы  анықтау 
мақсатын көздейтін тіл білімінің бағыты. Когнитивті лингвистиканың зерттеуі бойынша тілдік деректер 
адам  миының  ақпараттарды  қабылдауға  ж5не  өңдеуге  байланысты  жұмыс  істеу  механизмін  түсінуде 
өзіндік үлесін қоса алады. Бұл тұрғыда тіл көмегімен ақпараттарды жеткізу, өңдеу ж5не сақтау т5сілдері 
өзге  тілді  меңгеру,  машиналық  аударма,  ақпараттарды  автоматты  іздестіру  секілді  қолданбалы 
лингвистика міндеттері шешімінде маңызды болып табылады. Когнитивизмнің зерттеу нысаны – адам-
ның ақыл-ойы, танымы ж5не солармен байланысты менталды үдерістер болып табылады. Бұл адамдар-
дың іс-5рекеті үдерісіндегі 5лемді қабылдау, тану ж5не білу туралы ғылым болып табылады. Білім мен 
ақпаратпен  байланысты  үдерістер  когнитивті  немесе  когниция  деп  аталады.  Олардың  синонимдары 
«интеллектуальды», «менталды», «парасаттылық»болып табылады. Қазіргі таңда«когнитивизм» термині 
аясында  қарастырылады  [3,6]:  адамның  «ойлау  механизмін»зерттеу  бағдарламалары;  5ртүрлі  каналдар 
арқылы  адам  миына  түсетін  ақпараттарды  өңдеу  үдерістерін  зерттеу;  5лемнің  менталды  моделінің 
құрылымы;  5ртекті  когнитивтік  актілерді  қамтамасыз  ететін  жүйелердің  құрылысы;  табиғи  тілде 
баяндалған ойларды адамның ж5не компьютерлік бағдарламалардың түсінуі мен қалыптастыруы; м5тінді 
түсінуге  ж5не  тудыруға  қабілетті  компьютерлік  бағдарламалардың  модельдерінің  жасалуы;  ойлау 
актілеріне  қызмет  ететін  психикалық  үдерістердің  түрлері.  Дж.  Миллер  когнитивистиканың  «Туылған 
күні» деп ХХғ. 50 ж. өткізілген ақпараттар теориясы туралы симпозиумды атайды. Дж. Миллермен Дж. 
Бруннер  біріге  отырып  1960  жылы  Гарвард  университетінде  когнитивтік  зерттеулер  орталығын  ұйым-
дастырады.  ХХ  ғасырдың  ортасында  баланың  тілді  меңгеруін  бақылау  барысында  кейбір  ойлау  үдеріс-
терін анықтауға жол ашылды: онда балалардың өз ана тілін меңгеруде біртекті 5діске сүйенетіндігі, тілді 
меңгеру  универсалды  «алгоритмі»  баланың«ішкі  грамматика»  ережесіне  жаңа  қағидалар  енгізуден 
тұратындығы  түсіндіріледі.  Когнитивті  лингвистика  когнитивизм  негізінде  қазіргі  антропоцентристік 
парадигма  аясында  пайда  болды.  ХХ  ғасырдыңаяғында  адамның  танымдық  қызметіндегі  тілдің  орны 
қарастырыла  бастады.  Адамның  заттық-танымдық  қызметінің  н5тижесінде  оның  миына  келіп  түскен 
ақпараттардың  тілдік  формадағы  көріністері  ғана  когнитивті  лингвистиканың  зерттеу  нысаны  болады. 
Когниция – когнитивті лингвистикадағынегізгі ұғым болып табылады.Когнитивтілингвистикадағы5рекет 
ету  құралы  жадыныңоперативті  бірліктері  –  фреймдер  (стереотипті  ситуациялар,сценарийлер),  концеп-
тілер  (сөзбен  қамтылған  барлық  мағыналардың  жиынтығы),  гештальттар  (5лем  фрагменттерінің  тұтас 
бейнесі)  ж5не  т.б.  болып  табылады.  Когнитивті  лингвистика  5лем  бейнесін  ж5не  тілдік  сананы 
модельдеуге негізделген. Jлем туралыбелгілі – бір түсінік қалыптастыру психикалық көрінісінің өзараіс –
5рекетіндегі  үш  деңгейінің  н5тижесі  болып  табылады:  cезім  арқылы  қабылдау  деңгейі,  түсінікті 
қалыптастыру деңгейі (қарапайым талдау ж5не абстракция), сөйлеу ойлау үдерістерінің деңгейі. Барлық 
ақпарат  жиынтығы  концептілер  жүйесінің  м5нін  құрайды.  Когнитивтілингвистика  –  «лингвистикалық 
бағыт»  болып  табылады,  ондағы«тіл  -  жалпы  когнитивті  механизм,  когнитивті  құрал  –  ақпаратты 
репрезентациялау  (кодтау)  ментрансформациялауда  рөл  атқаратын  белгілер  жүйесі».  Когнитивті 
лингвистиканыңорталық м5селесі – білім алмасу негізі ретіндегі тілдік коммуникация моделінің құрылуы 
болып табылады. Когнитивті лингвистикада тілтаным құралы мен шарты болып табылады. Кез –келген 
тіл  5лемде  бір  н5рсені  бейнелеп  жасайды,  немесе  сол  тілде  сөйлейтін  адам  үшін  5лем  бейнесін  қалып-
тастырады [3, 12].Адамның барлық танымдық іс-5рекетін (когницияны)д амып келе жатқан білік ретінде 
қарастыруға болады, ал бұл іс-5рекет нысандарды теңдестіру мен ажырата білу қажеттілігіне негізделеді: 
концептілер  осы  секілді  операцияларды  қамтамасызету  үшін  туындайды.  Когнитивті  лингвистиканың 
Intake            L2 knowledge  

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
41 
тірек  терминдері:  парасат,  білім,  концептуализация,  концептуальды  жүйе,  когниция,  когнитивті  база, 
менталды  репрезентациялар,  когнитивті  модель,категоризация,  вербализация,  м5дениет  константалары, 
концепт, 5лем бейнесі, концептосфера, ұлттық м5деникеңістік ж5не т.б. болып табылады. Аталған барлық 
ұғымдар  адамның  когнитивті  іс-5рекетімен  байланысты,  н5тижесінде  адам  белгілі  бір  шешімге  немесе 
білімге  келеді.  Когнитивті  іс-5рекет  ақпаратты  өңдеуді  жүзеге  асыратын  үдерістерге  жатады,  сананың 
айрықша құрылымдарын жасауға негізделеді. Тілдік (сөйлеу) іс-5рекеті – когнитивтііс-5рекеттің бір түрі. 
Когнитивті  лингвистика  көзқарасы  тұрғысынан  таным  –  бұл  концептілерді  (мағыналарды)  тудыру  мен 
трансформациялау үдерісі, сондықтан когнитивті лингвистикадағы маңызды зерттеу нысаны «концепт» 
болып  табылады.  Концептілер  5лем  туралы  біздің  санамыздың  ж5не  біліміміздің  компоненттері  бола 
отырып,  философияның,  психологияның,  когнитивті  лингвистиканың,  лингвом5дениеттанудың  ж5не 
басқа да гуманитарлық ғылымдардың зерттеу п5ні болып табылады. Еңмаңызды концептілер тілде кодта-
лады. Бірақ қай жерде? Кейбір лингвистер орталық концептілер тіл грамматикасында бейнеленген, атап 
айтқанда грамматикалық категоризация лексикада бейнеленген тіректі жасайды. Басқа лингвистер болса 
концептілерді  зерттеп  көрсету  үшін  лексика  маңызды  деп  санайды.  Қазіргі  таңда  көпшілігі 
Р.Джекендорффтың көзқарасына қосылады, концептуальды жүйенің негізгі конституенттері концептілер 
болып  табылады,  «семантикалық  сөз  таптарына»  жақын  болып  табылатын  концептілер  нысаны  ж5не 
оныңбөліктері,  қозғалыс,  5рекет,  орын  немесе  кеңістік,  уақыт,  белгі.  Сонымен,  концепті  табиғатын 
бейнелеу мен анықтауды тіл қамтамасыз етеді. Концептосфера құрылымындаядро (маңызды концептінің 
когнитивті  –  пропозициональды  құрылымы),  ядроға  жақын  аймақ  (маңызды  концептінің  басқа 
лексикалық репрезентациялары, оның синонимдары ж5не т.б.) ж5не периферия (ассоциативті –бейнелік 
репрезентациялар). Ядро мен ядроға жақын аймақ универсалды ж5не жалпыұлттық білімді, ал периферия 
–  жеке  білімді  көрсетеді.  Білім  түсінігі  құрылымының  5ртүрлі  түрлері  бар:  елестету,  схема,  картина, 
фрейм,  сценарий  (скрипт),  гештальт.  Теориялық  ұқсассөйлемдерсөйлеуде  концептілердің  5ртүрлі  белгі-
лерін көрсетуі мүмкін: мен қуаныштымын (фрейм), мен қуанып тұрмын(сценарий), қуанту (схема), қуан-
ғаннан секіру (картина) [3]. Когнитивті лингвистика негізінде адамның іс-5рекеті мен мінез-құлқы оның 
білімімен анықталады, ал оныңтілдік мінез-құлқы – тілдік білімдермен анықталады деген тұжырымдама 
жатыр. 
 
1. Щепилова А.В. Теория и методика обучения французскомуязыку каквторомуиностранному: учеб. Пособие для 
студентов вузов по специальности Иностр.яз. – М.: Гуманитар. изд. Центр ВЛАДОС, 2005 . -245с. 
2. Krashen S.D. Second Language Acquisition and Second Language Learning. Oxford Pergamon Press, 1981.  
3. Маслова, В.А. Когнитивная лингвистика: учеб.пособие/В.А.Маслова. – 2-е изд. – Мн: Тетрасистемс, 2005. -
256с. 
 
Аннотация: В настоящее время современная методика развиваетсяв рамках личностно-ориентированной образо-
вательной  парадигмы.  В  соответствиис  ееположениями,  целью  образовательного  процесс  является  развитие 
личности  человека  как  высшей  духовной  ценности.  Ведущим  подходом  к  обучению  иностранным  языкам  в 
современных  условиях  является  коммуникативно-когнитивный  подход.  Коммуникативную  компетенцию  вполне 
можно рассматривать как ведущую, поскольку именно она лежит в основе всех других компетенций. Необходимо 
формировать и развивать коммуникативную компетенцию совместно с учебными и информационными умениями, 
готовностью  решать  проблемы  на  родном  и  иностранном  языке.  Содержание  коммуникативной  компетенции 
реализуется  посредством  четырех  видов  речевой  деятельности  –  говорения,  аудирования,  чтения,  письма.  Но 
успешность  межкультурной  коммуникации  зависит  не  только  от  простого  знания  грамматических  структур 
изучаемого языка, лексики и фонетики, но и умения использовать эти знания в зависимости от конкретной ситуации 
общения. 
Ключевыеслова: коммуникация, когнитивная лингвистика, дискурсивный, концепт. 
 
Annotation: At present, the modern method is developed within the limits ofindividually –oriented educationalparadigm. 
Accordingtotheconceptions,  aim  ofeducationalprocessisthedevelopmentofpersonalityofthe  man  as  higher  spiritualvalue.  The 
basic  approach  offoreign  language  in  modernconditions  is  communicative  –cognitive  approach.  Thecommun  icativecom-
petence  can  beconsideredas  the  leading  one,  because  it  isbased  on  theothercompetencies.  It  isnecessaryto-forman 
ddevelopcommunicativecompetence  with  educationalandinformationalskills,  readiness  tosolvethe  problem  in  nativean 
dforeignlanguage.  Thecontent  ofcommunicativecompetence  is  realizedbythe  meansoffourtypesofspeechactivities-  speaking, 
listening,  readingandwriting.  But,thesuccess  ofinterculturalcompetence  depends  notonlyon  thesimpleknowled  geof 
grammaticalstructureofstudiedlanguage, vocabularyandphonetics, butalsoitdepen dsontheskilltou sethisk now led geaccording 
to theconcretesituationofcommunication.  
Key words: communication, cognitive linguistics, discursive, concept.  
 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия«Педагогические науки», №3(47), 2015 г. 
42 
УДК  
 
ЖОҒАРЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗГЕТІЛДІ К.ЛЕУМЕТТІК – 
М.ДЕНИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
А.Қ. Иралиева – Абай атындағы ҚазҰПУ-нің 6М011900- «Шет тілі: екі шет тілі» 
2 курс магистранты 
 
Аңдатпа.  Шетел  тілін  оқытудың  ең  басты  мақсаты  –  студенттердің  (үйренушілердің)  м5дениетаралық  ж5не 
к5сіби  коммуникативтік  біліктілігін  қалыптастыру.  Коммуникативті-бағдарланған  шетел  тілін  оқыту-  лингвис-
тикалық (тілдік), дискурсивтік (сөйлеу), 5леуметтік-м5дени ж5не басқа компоненттерден тұратын күрделі интегра-
тивтік тұтастыққа негізделген. Атап айтқанда, лингвистикалық компонент — оқып үйренетін тілдің фонетикалық, 
лексикалық, грамматикалық құбылыстары мен сол тілдің қалыптасқан заңдылықтарын оқушылардың өзара қарым-
қатынаста  қолдана  білуіне  үйретеді.  Дискурсивтік  компонент  -  нақтылы  5леуметтік-м5дениконтексте  кездесетін 
тілдік бірліктерді нақтылы ауызекі сөйлеу процесінде пайдалана білуге бағытталған. Jлеуметтік – м5дени компонент 
– тілін оқып үйренетін елдің м5дениетін, д5стүрін, 5дет-ғұрыптарын, мемлекеттік құрылысын заң ережелерін ж5не 
тіл  өкілдерінің  мінез-құлық  ережелерін  үйретуді  мақсат  етеді.  Jлеуметтік  -  м5дениқұзырлықты  қалыптастыру 
5леумет  пен  оның  өкілінің  ұлттық  м5дени  өзгешелігі  көрінетін  тіршілік  5рекеті  өрістерімен  негізделеді:  қоршаған 
ортамен  қарым-қатынасы;  кеңестікке,  уақытқа  қатысы;  оқу  –  к5сіби  қызметі.  Қазіргі  кезде  м5дениетаралық 
коммуникация облысында коммуникативті құзырлықты қалыптастыру шет тілін оқытудың мақсаты болып тұр. Бұл 
өзге м5дениет өкілдері мен тілдік 5рекеттестікке қабілеттің болуын меңдейді. М5дениетаралық коммуникация - бұл 
5ртүрлі  ұлттық  м5дениетке  жататын  коммуникативті  актіге  екі  қатысушының  өзара  түсіністігі.  Сондықтан  да  шет 
тілін  оқытудың  мақсаты  –  бұл  алдымен  серіктестер  арасындағы  өзара  түсіністікпен  м5дениетаралық  қарым  – 
қатынасты  қамтамасыз  ету.  Студенттер  өздерінің  ана  тілі  мен  туған  м5дениетімен  қатар  шет  тілі  мен  өзге  халық 
м5дениетін де қатар үйренеді. Оқушылардың бойында өз елінің м5дениетін көрсету қабілеті де қатар дамиды. 
Тірек сөздер. Jлеуметтік-м5дениқұзыреттілік, лингвистикалық компонент, дискурсивтік компонент, 5леуметтік 
–  м5дени  компонент,  коммуникативтік  құзыреттілік,  коммуникативті  бағдарланған  оқыту,  5леуметтік-лингвисти-
калық құзыреттілік, м5дениаралыққатынас, 5леуметтік- м5дениқұзырлық,ұлттықм5дениет, тілдік құралдар, 5леумет-
тік-м5дени компонент, м5дениетаралық қызмет, танымдық ізденушіліктапсырмалар. 
 
Шет тілін оқытуда өзге тілді 5леуметтік-м5дени құзырлықты қалыптастырудың жасақталған үлгісі екі 
кезеңдеіске асырылады. Бірінші кезеңде оқытудың мақсаты студенттерде м5дениаралық өзгешеліктерге 
психологиялық  зеректікті  қалыптастыру  болыптабылады  (құндылық  нысаналар,  менталитет,  5ртүрлі 
м5дениеттердегі  танымт5сілдері,эмоцияны  ажыратуж5не  бағалау,  психикалықбұзылудыңерекшеліктері, 
уақытқа, материалдыққұндылықтарға,еңбекке, дінге,отбасынақатынасы). 
Өзге тілді 5леуметтік-м5дени құзыреттіліктің құрылымымен мазмұнына кіретіндер: к5сіби өріс лекси-
калық  бірліктерінің  эквиваленттілігі  мен  эквиваленттілік  емес  қатынастары  туралы,  лексикограммати-
калық  құрылымдар;  ана  тілі  мен  шет  тілінде  тілдік  ж5не  тілдік  емес  т5ртіптің  стереотиптері;  зерттеп 
танылған қоғамдағы 5ртүрлі 5леуметтік топтар өкілдері 5рекеттерінің ережесі мен д5стүрі, м5дени тарихи 
құндылықтары  туралы  түсініктері;  ауызекі  тілде  5леуметтік-м5дени  таңбаланған  бірліктерді  5депті 
пайдалану;  5леуметтік-м5дени  этнорелятивизм,  толеранттық,  өзге  тілді  м5дениеттің  құбылыстарын 
қабылдау ж5не оғанбейімделу. 
Студенттердің  өзге  тілді  5леуметтік-м5дени  құзыреттілігін  қалыптастыруға  қажетті  барлық  м5дени-
танымдық  м5селелі  тапсырмалар  к5сіби  бағытталған  сипатта  болады  ж5не  танымдық,  ізденімпаздық, 
зерттеушілік түрде болады.  
-  Тұлғаның  туған  ж5не  зерттеп  жатқан  м5дениеттегі  мұқтаждық  –  мотивациялық  ж5не  құндылық  – 
мағыналық приоритеттерін анықтау;  
-Зерттеулі бірлестіктің 5р алуан қызмет салаларында белсенді пайдаланатын психологиялық т5сілдер 
мен технологияларды игеру. 
-  Зерттеулі  бірлестіктегі  м5дени  ж5не  5леуметтік  теңсіздік  себептерін  табу,  классификациялау  ж5не, 
тұлғалық, отбасылық, басқармалық м5селелер мен шиеленістерді шешу. 
Үлгіні  іске  асырудыңосы  кезеңінде  5леуметтік-м5дени  компонент  ағылшын  тілін  оқытудың  мазмұ-
нына танымдық-ізденушілік тапсырмалар түрінде кірістіріледі: 
- 5р түрлі м5дениет өкілдерінің уақытқа, кеңістікке, тұлғаға, өз жеке меншігіне деген қатынасы мысал-
дарын м5тінмен табу; 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №3(47), 2015 г. 
43 
- еңбек, т5рбие, білім беру ж5не басқа да қызметтерінде зерттеліп жатқан м5дениет өкілдерінің маңыз-
дылық д5режесі бойынша құндылық-м5ндік, мұқтаждық - мотивациялы приоритеттерін классификация-
лау; 
-зерттеулі  елдегі  қоғам,  тұлға,  отбасы  ж5не  құрылымы  туралы  ж5не  өмір  сапасы  жайлы  бейнелі  - 
сызбалы, статистикалықақпаратты зерттеу. 
К5сіптік маңызды м5дениетаралық коммуникацияғаөзге тілде дайындаудың екінші кезеңінде болашақ 
мамандар  5рқилы  т5жірибелік  жағдайларда  5леуметтік  –  м5дени  білім,  дағды,  5деттерін  қолдануды 
үйренеді. 
Белсенді  коммуникативті  іс-5рекеткеауысуға,  к5сіптік  қызмет  аясында  өз  м5дениеті  өкілі  ретінде 
қимылдауға,  түсініспеушілікке,  жалған  стереотиптер  жасауға,  м5дениет  фактілерін  бұрыс  түсіндіруге, 
кроссм5дени  кикілжіңдерге  жетелейтін  5леуметтік-м5дени  кемістіктерді  болжау  мен  анықтауға,  м5де-
ниеттер  диалогында  толеранттық  көрсету  болып  табылады.  Екінші  кезеңде  студенттердің  5леуметтік-
м5дени құзырлығын қалыптастыруға бағытталған тапсырмалардың дидактикалық негізі олардың к5сіптік 
бағытталғандығы,  5леуметтік-м5дени  оқытудың  к5сіптік  өзгешелігін  тереңдетугемүмкіндік  беретін 
арнайып5ндік мазмұндыигеруде шет тілін құрал ретінде пайдалану болып табылады.  
Situation: conflict between different cultures based on business ethics. 
Japanese  clients  came  to  negotiate  theautomobilesalefranchise  agreement.  Russianbusinessmenpreparedthe 
talks and therestaurantwith a show programafter talks. How do you thinkwhat wasthe Japaneseclients ‘ reaction ?  
Werethe talkssuccessful ? What should the representatives of two cultures do to understandeach other better? 
Behavior Expectation ValueCreative, 
Emotional and communicative  
Easy – going; 
Responsible. 
Perspective of the Partner  
Behavior Expectation Value  
Understanding and delicate, 
This goes without saying; 
Careful and restraint. 
Tasks :  
1.  Make a list of inferences found in problem description. 
2.   Take the perspective of the other and assessthe situation from bothside points of view. 
3.  Assessthe accuracyof one side perspective on the situationand explore ways to modify the behavior of one 
partner and stimulate more adequate behavior of the other side . 
4.  Role playthe given incident and try to come to an agreement and solve the conflict.  
Н5тижелі к5сіптік м5дениетаралық қызметті жүзеге асыру үшін студент өзге тілді 5леуметтік-м5дени 
құзырлыққа  ие  болуы  тиіс,  оны  қалыптастыру  тілдік  жоғарғы  оқу  орындарында  шет  тілі  мен  к5сіптік 
дайындық п5ндерінің п5н аралық интеграциясы жағдайында мүмкін болмақ. 

жүктеу/скачать 7,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: