С. Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ҧлттық медицина


Тест тапсырмаларының тҥрлері



Pdf көрінісі
бет5/10
Дата06.04.2017
өлшемі0,98 Mb.
#11191
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

Тест тапсырмаларының тҥрлері 

 

 

Тестілік 



тапсырмалардың 

формасы 

Нҧсқау 

Жабық 


түрі 

Талғаулы 

таңдау 

Сыналушы «иә» немесе «жоқ» деп жауап беруге тиіс. 



Ашық 

түрде 


Сәйкестіктерді 

анықтау 


Сыналушыға екі тізімдегі сәйкес элементтерді табу ұсынылады 

Таңдаудың 

кӛптігі 

Сыналушыға    тізімінен  бір  немесе  бірнеше  дұрыс  жауап  таңдау 

керек 

Ретімен 


анықтау 

Сыналушы тізімдегі  элементерді  белгілі  бір ретпен орналастыруы 

қажет  

Толықтыру 



Жауапты  тапсырмадағы  шектеулерді  ескере  отырып  құрастыру 

(мысалы, сӛйлемді толықтыру) 

Еркін жеткізу 

Жауапты  ӛз  бетімен  құрастыру;  тапсырмада  ешқандай  шектеу 

қойылмайды. 

 

Кӛптеген  артықшылықтарына  қарамастан,  тестілеу  педагогикалық  бақылаудың  дәстүрлі 



әдістерін  алмастырмауы  керектігін  және  ол  тек  кейбір  жағдайда  оны  толықтыратынын  атап 

ӛткен  жӛн.  Тестілік  бақылауды  жоғары  кәсіби  білім  берудің  медицина  мамандықтарында, 

әсіресе арнайы клиникалық пәндер бойынша тек қана аралық бақылау түрінде ғана қолдануға 

болады.  

Курс  бойынша  бақылау,  әсіресе,  егер  ол  пән    бойынша  қорытынды  бақылау  болса,  оны 

басқа формада (клиникалық емтихан, жазбаша емтихан, т.б.) ӛткізу орынды.  

Медицина  жоо-ларда  қосымша  пәндер  бойынша,  мысалы  гуманитарлық,  әлеуметтік-

эконмикалық,  математикалық,  кейбір  жалпы  кәсіби  және  тағы  басқаларына  бақылауды  тест 

түрінде ӛткізуге болады, бірақ ол тестер маңызды талдаудан  және пәндік кафедрада ұжымдық 

талдауынан ӛткеннен кейін ғана оқу үрдісіне қолданылуға жіберіледі.  



Эссе  

Эссе  (французша  essai  –  тәжірибе,  жоба)  –  студенттің  басқа  ғылым  салаларынан 

идеаларды,  тұжырымдамаларды,  қолданудағы  ғылыми  мәселелер  бойынша  ойы,  ӛзіндік 

шығармашылығы,  дербес  тәжірибесі.  Эссе  бағалау  әдісі  ретінде  шетелде  қабылдау 

емтиханында да, қортынды емтихандарында да  кеңінен қолданылады.  

Белгілі  бір  мақсатқа  негізделген  эсселердің  кӛптеген  түрлері  болады.  Тӛменде  эссенің 

жиірек қолданылатын (танымал, белгілі) түрлері мысалға келтірілген. (Meriwether Nell W., 1998, 

Sebranek Patrick, verne  Meyer, and Dave kemper, 1996):  

 

 


27 

 

6 кесте  



 

Эссе тҥрі 

Сипаттама 

Тақырып мысалы 

«Сипаттайтын» 

эссе 

Бағытын кӛрсетеді немесе тапсырманы қалай 



аяқтау керектігі туралы нұсқау береді, не бір 

істі 


қалай 

орындау 


керектігі 

туралы 


түсіндіреді.  

Педиаторлық 

тәжірибеде 

қалай дұрыс анамнез  жинау 

керектігі туралы.  

«Себеп-салдар» 

эссесі 

Шартқа немесе жағдайға шоғырландырады да 



келесі  сұрақтарға  жауап  беруге  тарысады: 

Неге?  (себебі)  немесе  нәтижесі  қандай? 

(тиімділік) 

Миокард 


инфарктісі 

(экологиясы, 

потогенезі) 

Қатерлі  ісік  жағдайында 

кешіккен 

диогностикасы 

(себебі салдары). 

«Анықтаушы» 

эссе  

Тақырыпты 



нақты 

(мысалы, 

сӛздіктің 

анықтамасын  береді)  сондай-ақ,  абстракты 

(кеңірек  талқылауды  ұсынады)  анықтайды. 

Сӛздік  сӛзді  үш  әдіспен  жиі  анықтайды:  1) 

термин; 2) оның қай топқа жататынын; 3) оны 

ерекшелепдіретін сипаттамасы.  

Тыныс 

мүшелері 



ауруларының 

жіктелуі. 

Миокард 

ишемиясының 

миокарды. 

«Салыстырмалы» 

эссе  

Адамдар арасындағы, орнының, заттардың, 



идеялардың айырмашылықтары мен 

ұқсастықтарын бекітеді. 

Соқыр  ішектің  жіктелімді 

нақтамасы  (жатырдан  тыс 

жүктілік және т.б.) 

«Дәлелдеуші» 

эссе  

Затқа қатысты қисынды пікір келтіреді.   



а)  Сіз  қарсылықты  түсініп,  оны  теріске 

шығарасыз.  

б) Сіздің ұсынысынзды қолдайтын аргумент-

ті кӛресіз. 

Денсаулық сақтау жүйесі: 

денсаулық сақтау жүйесі 

ӛзгерістерінің – жақсы және 

жаман жақтары.  

Әдеби талдау 

Сіздің кітаптан, ғылыми мақаладан

монографиядан және т.б. алған әсеріңіздің 

тӛңірегінде ой-толғаныстар жүргізіледі.  

Ӛткен тақырыпқа, ғылыми 

мақала бойынша түсінікте-

ме, диссертацияларға және 

т.б. талдау. 

 

Реферат, әдебиеттерге аннотация.  

Реферат  (лат.  refero  –  жеткіземін,  хабарлаймын,  баяндаймын)  –  ғылыми  жұмыстың, 

кітаптың немесе оқудың жазбаша түрінде орындалып, кӛпшілік алдында жасалатын баяндама; 

баяндама ақпарат кӛздерінің негізінде (ғылыми еңбектер, тақырыпқа сай әдебиеттер) жасалады. 

Реферат алғашқы мәтінінің бастапқы мазмұнының мағынасына парапар болып табылады.   

Реферат  түпдеректің  басты  мәліметін  кӛрсетеді.  Реферат  ақпаратты  толық  айқын  түрде 

жеткізіп, мазмұнының толықтығымен ерекшелініп, сондай-ақ, түпдеректегі  материалды дұрыс 

бағыттай алуы керек.  

Реферат 2 түрге бӛлінеді: ӛнімді және қайта ӛндірілген. Қайта ӛндірілген реферат алғашқы 

мәтіннің  мазмұнын  қайта  жаңғыртады.  Ӛнімді  реферат  шығармашылықты  қажет  етеді  немесе 

мазмұндалатын негізге сын кӛзбен қарайды.  

Қайта  ӛндірілген  рефератты  тағы  екі  түрге  бӛлуге  болады:  реферат  –  конспект  және 

реферат – түйіндеме.  

Реферат  –  конспектіде  суретті  материалдар,  зерттеу  әдістері  туралы  түрлі  деректер, 

зерттеу нәтижелері мен олардың қолданылуы туралы деректі ақпарат жан-жақты түрде болады. 

Реферат – түйіндеме берілген тақырыптың негізгі жағдайы ғана баяндалады. 

Ал  продуктивті    рефераттардың  реферат  –    баяндама  және      реферат  –  шолу  түрлері 

ерекшеленеді.  Шолу-рефераты  берілген  мәселе  бойынша  әртүрлі  кӛзқарастарды  салыстырады 

және  бірнеше  дерек  кӛздерінің  негізінде  құралады.  Баяндама  –  рефератында  түпдеректегі 

ақпаратқа талдау жасаумен қоса, мәселенің нақты бағасы кӛрсетіледі және бұл реферат толық 

ашылған сипатта болады.  

 

Рефераттың тӛмендегідей белгілері болады: 



 

Рефераттың мағынасы толығымен баяндалатын дереккӛздерге байланысты болады.  



28 

 

 



Негізгі ақпаратты еш бұрмалаусыз және жеке бағалаусыз дәл мазмұндайды.  

 

Тұрақты құрылымы болады.  



Рефератты түрде білімді бағалау әдісі тиімділігіне қарамастан, бұл әдісті тексеру әдісінің 

бір үлкен кемшілігі бар. Әлемдік дерек кӛздеріне ақпараттық қол жеткізудің оңайлығы,  онымен 

қатар  рефераттар  түрлерінің  жинағы,  біреудің  рефераттарын  компьютерде  жай  кӛшіре  салу, 

ұрлықтың  ӛршіп  дамуына  жағдай  жасайды.  Соңғы  мәлімет  бойынша  студенттердің  38% 

біреудің  рефераттын  компьютерден  кӛшіріп  алатындарын  мойындайды.  Басқа  мәліметтер 

бойынша,  студенттердің  80%  бір  рет  болса  да,  оқытушыларын  алдағанын  мойындайды. 

(

http://www.webplanet.ru/news/internet /2004/6/4/turnitin.html



). 

Бұл мәселені шешу үшін бағдарламаны құрастырумен қамтамасыз етушілер жұмыс істей 

бастады. Шетелде (Еуропада, АҚШ-та) ЖОО-да «біреуден алынған»    мәтіндерді анықтайтын 

аспаптар  белсенді  түрде  бірнеше  жыл  бойы,  қолданылып    келеді.  Ең  танымал:  Paradigms 

серіктестік компаниясының ойлап тапқаны,  тексеріліп отырған мәтінді internetke және басқа да 

бұқаралық  дерек кӛздерге жарияланған материалдармен салыстырып, цифрлік шолу жасайды. 

Бұл қызмет түрін тіпті БҰҰ қауіпсіздік кеңесі де ӛз жұмысында қолданады.  Сондай-ақ Turnitin 

деген ұрланған – мәтіннің детекторы да жақсы белгілі. Ол АҚШ-та 2,5 мыңнан астам ЖОО-да 

және одан тыс 1 мың оқу орнында қолданылады. Сервистің дерек қорынынң кӛлемі 25 Т байтан 

жоғары.  (800  млн-н  аса  vep-бетті.  4.5  млрд  рефераттар  және  курстық  жұмыстар).  Tumitin 

жұмысы  интернет  кеңістігін  аралап,  күнделікті  файылдарды  әртүрлі  форматта  2  МБ  ӛлшемде 

ӛңдеп,  40  млн-нан  аса  жаңа    беттер  қосады.  Бұндайға  тіпті  кӛптеген  арнайы  іздеуші 

машиналарда  қабілетсіз.  Оқытушылар  ӛзбетімен  серверге  ӛзінің  студенттерінің  жұмысын  (бір 

кӛшіргенде 1000-ға жуық архивті файлдарды) кӛшіруге болады, бұл осы мәтіндердің келешекте 

олардың курстастарының қолданысында болмауына кепілдік береді.  

Ipanadigms  LLS бағдарламасын жасаушы компонияның ӛкілі, Лесли Митвиля  Newsweck-

ке  Turnitin-нен  күнделікті  ӛтетін  студенттердің  20000  жұмысының  30%  -  ұрланған  жұмыс 

(плагиат)  екендігін  айтты  (

www.axelspringer.ru

).  Tumitin-де  Қазақстандық  жазылушылар, 

тіркелушілер жоқ, алайда оны кезкелген тілде ұқсастықты іздейтіндей етіп құруға болады.  

Батыс  Университеттерінде    ұрлық  жұмыстарға  қарсы  (антиплагиат)  жүйені  былай 

қолданады:  студентке  рефератты  қағаз  түрінде  ғана  емес,  цифрлік  түрде  ӛткізуді  сұрайды. 

Содан  кейін  Turnitin  серверіне  файлды  кӛшіреді.  Бағдарлама  мәтінді  ӛзіндегі  25  ТБ-ден  аса 

кӛлемдегі  үлгілермен  салыстырып  бірнеше  секунд  ішінде  ұрланған  жұмысты  (плаглатты) 

табады. (

http://www.weplanet.ru

 /news/ internet/2004/6/4/turnitin.hlml). 

Осы іспеттес плагиатты болдырмау жұмыстарын Glatt Plagiarism Services, My Dropbox, Ctl 

Sostware  Development  ұсынады,  рессейде  студенттік  плагиатты  тексеретін  танымал  жүйе 

Anitplagiat.ru  «Форежис»  компаниясы  болып  табылады.  Plagiatlnform  жүйесі,  «СофтНиформ» 

компаниясы,  сондай-ақ  2  balla.ru  (

http://www.osp.ru

  /ners/2007/os/42334181)  ресусы  сияқты 

оқулық материалдарын тексеретін онлайын сервисі де пайда болады.  

Шағын  топтардағы  жҧмыстарды  бағалау.  Шағын  топтардағы  жұмыс  –  бұл  ең  бір 

танымал  стратегиялардың  бірі,  ӛйткені  ол  барлық  қатысушыларға  (ұялшақтарға  да)  жұмысқа 

қатысуға  мүмкіндік  береді,  бірігіп  жұмыс  істеуге  дағдыландырады,  қарым-қатынасқа  (мұқият 

тыңдауға,  ортақ  кӛзқарасты  құруға,  келіспеушілікті  шешуге)  үйретеді.  Бұның  барлығы  үлкен 

ұжымдық жұмыстарда жиі болмай қалады. Шағын топтардағы жұмыс – кӛптеген интербелсенді 

әдістің  бӛлінбейтін  бӛлігі,  мысалы  мозайка,  дебат,  кӛпшілік  тыңдау,  имитацияның  барлық 

түрлері және т.б. жатады. (Д.Джонсон, Р.Джонсон, Э.Джонсон Халубек).  

Шағын  топтағы  жұмыс  бір  тұтас  топ  рухын  дамытады  және  әрбір  топ  мүшесі  ӛзіне  де 

ӛзгеге  де,  топқа  да  жауапты  болады.  Топ  мүшелері  тұрақты,  әрі  тиянақты  болғаны  дұрыс,  ал 

ұжымдық  жұмыстар  бақылау  жүйесіне  және  оқу  жетістіктерінің  бағалауы  бүтіндей  топқа, 

сондай-ақ  мүшелеріне  де  енгізілгені  дұрыс  болып  саналады.  Әлеуметтік  ӛзара  әсер  факторы 

және тұлға аралық қатынас коммуникативтіліктің дамуына, ойлау мен ой-ӛрісіне оң әсер етеді, 

дәстүрлі оқу әдістеріне қарағанда оқу нәтижелері жоғарырақ болуына әкеледі.  

Шағын  топтардағы  жұмыстың  жетістіктері  кӛбіне  педагогтардың  танымдық  –  оқыту 

үрдісінің  барлық  кезеңдерін,  әр  кезеңді  оқытуға  арналған  тапсырмаларды  таңдаудың  дұрыс 

ұйымдастыруына  байланысты.  Топ  мүшелері  әр  кезеңде    берілген  тапсырманы  бірге 



29 

 

орындайды,  шыққан  нәтижені  талқылайды,  бір-біріне  сұрақ  қояды,  тапсырмадағы  түсініксіз 



нәтижелерді анықтайды, негізгі шешімді құрастырады.  

Тапсырманы  орындауда  педагог  шағын  топтың  жұмысына  бағыт-бағдар  береді.  Шағын 

топтар тӛмендегідей кесте бойынша жұмыс істей алады:  

 

Оқу тапсырмасын түгел немесе кӛпшілігін топ ұжымдасып орындайды. 



 

Топ екі-екіден бӛлініп жұмыс істеуді қалайды.  

 

Әрбір  топ  мүшесі  жеке  жұмыс  істеп,  тек  артынан  нәтижені  салыстырып  талқылайды. 



Оқытушылар  да,  студенттер  де  жобаның  немесе  шағын  топтағы  жұмыстық  бағалау 

туралы,  яғни  топ  мүшелеріне  бірдей  баға  қойылатындығы  туралы  сын  айтады. 

Студенттердің  шағын  топтағы  жұмысын  бағалау  үшін  кӛбіне  ӛзін-ӛзі  бағалау  немесе 

бірін-бірі бағалау әдісі  қолданылады. Топтық жұмыста жеке тұлғанның үлесін анықтау 

әдісі  екі  негізгі  түрге  шоғырлануы  мүмкін.  Оның  біріншісінің  мәні  –  топ  мүшелерінің 

арасында  жиынтық  бағаны  бӛлу.  Екіншісінің  негізгі  мәні  –  топтық  жұмысқа 

қатысушылардың әрқайсысын қатысу салмағы бойынша бағаны бӛлу.  

Бұл екі стратегиялардың іске асыруының нақты мысалдарын келтіреміз.  

1)

 

Жинақты бағаның ҥлестірілуі. Жұмыс аяқталғаннан кейін топты бағалайтын критерийлер 



(факторлар) тізімі тӛменде келтірілген.  

Әрбір оқытушы бұл тізімді және әр тармақ салмағын топпен келісе отырып ӛзгерте алады.  

 

7 кесте 

 

№ 

Белсенділіктің бағаланатын тҥрлері  

Тармақтың салмағы 

Идеялар мен ұсыныстар  



Кӛшбасшылық және топты ұйымдастыру 



Мәліметтерді жинау /салыстыру/ талқылау 



Есепке дайындық  



Презентацияны әзірлеу және іске асыру 



Жалпы  саны 

20 

 

Бағалауда  топ  мүшелері  үлестерінің  сапасы  мен  тиімділігі,  сондай-ақ  тырысуы  есепке 



алыну керек. Есептеудің әдістері тӛмендегідей болуы мүмкін:  

А)  Топ  мүшелерінің  санын  20-ға  кӛбейтіңіз.  Нәтижесі  –  ортақ  бағасы,  оны  сіз  бӛліп 

беруіңіз  керек.  Топ  мүшелеріне  бӛлінген  барлық  бағаның  соммасы,  осы  санға  теңелуі  керек. 

Жалғыз жіктеу ешкімге 40 пунктен артық берілмеу керектігі. 

В)  Жобаны  дайындығы  кӛрсетілетін  белсенділік  түрлерінің  әрқайсысын  топ  мүшелеріне 

бӛліп беретін бағалар (әр фактор салмағы 4 пункт) сомма бағасы бағаланатын факторлардың әр 

қайсысы  бойынша  бӛліну  үшін  осы  санға  теңелу  керек,  бірақ  ортақ  шектеулігі,  ешкімге  екі 

еседен артық берілмеуі керек (яғни 8 пункт).  

Оқытушылар үшін ұсыныстар: 

Топтың  барлық  мүшелері  жоба  қызметінің  түрлеріне  бірдей  үлес  (факторларға  үлес) 

қосуы мүмкін емес. Сондықтан студенттердің бірін-бірі  бағалауы жауапты болу үшін, барлық 

топ  мүшелеріне  белсенділік  түрлері  бірдей  бағаланған  болса,  ондай  тізімді  қайтарып  беріңіз 

(есептемеңіз). 

Топтық жҧмыста студенттердің әрқайсысының қатысу салмағы бойынша бағаның 

ҥлестірілуі.   Жиынтық  бағаны  бӛлу  техникасы,  іс-шараның  іргелі  әлсіздігін  жоймайды,  ол 

әсіресе  берілген  пунк  сандарын  студенттер  бӛліп  беруі  керектігін  кӛздейді.  Талғаулы  техника 

студенттерге  бағаны  еркін  бӛлуге  мүмкіндік  жасауы  керек  және  содан  кейін  барлық  топ 

мүшелеріне  қатысты  жеке  және  орташа  баға  негізінде  жеке  фактор  бойынша  үстемені 

есептеуге,  яғни  топтық  жұмыста  студенттердің  әрқайсысының  қатысу  салмағы  бойынша 

бағалардың бӛлінуін қажет етеді. 

Бұл әдістің тиімділігі студенттер бір тұлғаға беретін қосымша бағаны екінші бір тұлғадан 

алу жағдайынан қашу болдырмайды.  

 

Үш студенттен тұратын топқа арналған мысал. 



 

Бағаланатын белсенділік түрлері: 

30 

 

1.



 

Идеялар мен ұсыныстар. 

2.

 

Кӛшбасшылық және топты ұйымдастыру.  



3.

 

Берілгенді жинау /салыстыру/ талдау. 



4.

 

Есепке дйындық  



5.

 

Презентацияға дайындық және іске асыру.  



Бағалау жүйесі.  

1.

 



Азғантай немесе үлес қоспаған 

2.

 



Ортаңғы саннан тӛмен  

3.

 



Ортаңғы сан 

4.

 



Ортанғы саннан жоғары  

5.

 



Жоғарғы нәтиже 

Сонымен  оқытушылар  қорында  білімді  бақылаудың  түрі  бола  алатын  спектрлер 

жеткілікті.  Жоғарыда аталған білімді бағалау тәсілдері ӛзінің тиімділігін дәлелдеді және олар 

кіші  курстарда  ӛтетін  теориялық  пәндерде  қолданалуы  керек.    Студенттердің  мектепте 

қолданған бағалау  тәсілдеріне үйренуі мен есте сақтауы оңай болады, сонымен қатар, дәстүрлі 

бағалау  тәсілдерін  кіші  курстарда  қолдану,  студенттердің  келешекте  жаңа  пәндерді  оқып 

үйренуіне  қажет  болатын  білім  қорын  құрастыруға  кӛмектеседі.  Бірақ,  сұрау,  коллоквиум, 

тестілеу және т.б. кӛбіне теориялық білімді бағалауға арналған.  

Бағалау  әдісін  қайта  қарау  біліктілікті  кӛздеуде  қажет  етеді.  Ӛз  білімін  жетілдіру  мен 

әрдайым  деңгейін  кӛтеру  және  науқас  құқығын  қорғау,  коммуникациялық  қабілеттілікті 

тәжірибелік  дағдыларын  бақылау  критерилерімен  әдістерін  құруы  тиіс.  Заманауи  парадигма 

жоғары  курстарға  тән  қасиеттерді,  студенттердің  ӛз  бетімен  жұмыс  істеуіне,  олардың 

шығармашылық  белсенділігін,  студенттердің  білім  ізденушілігін,  түлек  ретінде  дамуын 

қарастырады.  

Бұндай  жағдайда  баға  оқудың  мақсаты  болып  табылмайды.  Оқытушының  міндеті  – 

материалдың  игеру    деңгейін,  пайда  боған  қиындықтарды  анықтау  және  белгілі  бӛліктер, 

тақырып  блоктарды  соңына  дейін  оқыту.  Медицина  университеттерінің  педагогикалық 

практикасында білімді бағалау әлемдік тәжірибесі операционалды біліктілік компанентін, яғни 

практикалық  дағдыны  қалыптастыру  үшін  міндетті  түрде  муляжда,  имуляторда  алған 

дағдыларын дамытып, әрі жетілдіруі міндетті түрде керектігін кӛрсетеді.  



Портфолио 

Портфолио    оқытудың  және  бағалаудың  жақсы  тәсілдерінің  бірі  және  оқытудың  барлық 

кезеңдерінде қолданыла алады, бірақ оның қолдануы жалпы білім беру гуманитарлық циклдық 

пәндерін оқығанда  аса тиімді.  

Портфолио итальян  тілінен  аударғанда  «құжаттар  папкасы»,  «маманның  папкасы»  деген 

мағына  береді.  Соңғы  уақытта  портфолио    идеясы  барлық  әлемде  кең  тараған.  Бірақ,  қазіргі 

уақытта қазақстанның жоғары оқу орындарында студент портфолиосы жалпы қолданылмайды 

деуге болады. Кӛбнесе оны оқу жұмыстарын жинау немесе оқу жетістіктерін бағалау тәсілі деп 

түсінуге  болады.  Портфолионың  одан  да  артық  болуы,  әсіресе  оқу  үрдісінің  негізгі 

трансформациясы  екенін  кейде  жақсы  мойындайды,  ал  оның  жаңа  оқу  мақсатымен 

байланыстылығы сирек айтылады.  

Батыста  портфолио жайында соңғы 10 жылдық негізгі білім бағытының бірі деп айтады. 

Порфолио идеясы бүкіл әлемде болатын, білім беруді жетілдірудің аса маңызды элементі болып 

табылады.  Жетілдіру  дегенді  ӛмірдің  барлық  саласын,  бәрінен  бұрын  еңбек  әлемін, 

экономикалық  және  қоғамдық  жағдайларды  қамтитын  білім  жүйесін  заманауи  ӛркениеттің 

ӛзгересіне  келтіру  деп  түсінуге  болады.  Қазіргі  жоо-ларда  оқыту  үрдісіне  негіз  болған 

портфолионы оқытудың жаңа мақсаттары мен идеялардың барлық кешені ретінде психология-

педагогикалық тұрғыдан талдасақ,  оның әлеуеті зор.  

 

Кӛптеген зерттеушілер порфолионы былай түсінеді: 



 

білім  алушылардың  презентация,  анамез  және  бағалауға  арналған,  ӛздік  шығармашылық, 

зерттеулік,  жобалық  жұмыс  ӛнімдері  жұмыс  технологиясы  мен  ұйымдастыру  үрдісің  ӛз 

жұмыстарының нәтижелерін түсінуге. 

 

білім  алушылардың  белгілі  бір  оқу  уақытындағы  жеткен  жетістіктерінің  жиынтығы  мен 



бағаларын тіркеу әдісі.  

31 

 

 



Портфолио    –  бағалау  үрдісін  ғана  емес,  ӛзін-ӛзі  бағалауға  негіздерін  ӛзін  шынайы  

бағалаудың  ең  жақын  дәрежесіне  жатады.  (Pones  J.E.,  1994).  Білім  алушылардың  білім  – 

нәтижесін кӛрсететін мәліметті құрайтын жеке білім жинағының бағалау  формасының бір 

түрін  құрайтын  мәлімет  бойынша  оның  оқу,  шығармашылық  тұлғалық  және  басқа  да 

қасиеттері жайында айтуға болады (Гуляев, С.П. 2005). 

 

Білім  алушылардың  қалыптасқан  тәжірибелерінің  және  жетістіктерінің  құжаттайтын  кӛп 



мәліметі  бар  жұмыс  файылды  папкасы.  Порфолио  білім  алушылардың  әр  түрлі  оқу 

шығармашылық  қоғамдық  және  т.б.  қызмет  түрлерінде    алғаш  нәтижелерін  ескеруге 

кӛмектеседі  және  білімге  бағдарлы  –  тәжірибе  элементтері  арқылы  келу  болып  табылады 

(Новикова, Т.Г. 2003). Порфолио білім жетістіктерін бағалайтын бір әдісі ретінде және курс 

портфолиосы  ретінде  бӛліп  кӛрсетеді  (тақырыптық,  пәндік  портфолио).  Олардың  басты 

мақсаты оқу процесіне оң ықпал тигізеді (Бадмаев.Б.Н).  

Бірінші жағдайда дайын, таңдамалы және жақсы жазылған жұмысты салатын «портфеле» 

немесе «жетістіктер папкасы» дейді. Олар білім алушының жетістіктерінің деңгейін және білім 

алу биографиясын кӛрсетуге қолданылады.  

Курс  портфолиосы  жағдайында  білім  алушылардың  нақты  курс  ішінде  жасалған 

жұмыстарын  құжаттау    жайында  айтуға  болады.  Ол  артықшылығы  білім  алудың  ӛз  құралы 

болып  табылады,  алайда  білім  алу  қадамдары  да  аз  орын  алмайды.  Пән  портфолиосы 

аяқталғанда  «жетістік  папкалары»  пайда  болуы  мүмкін.  Сонымен  жетістік  папкасы  портфеля 

сияқты  «портфолионың»  негізгі  мағынасы  –  білім  алушының  ӛзіне-ӛз  қабілетінің  бәрін 

кӛрсетуге мүмкіндік беру, ал портфолио тән ерекшелік білім алушының жетістіктерін бағалау 

әдіс арқылы бағалау мүмкіндігі. 

Сонымен портфолио студенттің білім жетістіктерін бағалаудың алдыңғы қатардағы әдісі. 

Себебі: 


 

портфолионың  қолданылуы  студенттердің  қандайда  бір  сала  қызметінде  жеке 

жетістіктерін  жүйелеу.  Осыған  байланысты  жұмыс  студентке  ӛзекті  оған  таныс  болу 

керек. Ал портфолионың ӛзі тақырыптық немесе бағдарлы мәселені ұстануы мүмкін.  

Портфолионы  дайындау  педагог  пен  де,  студент  пен  де  ойластырылған,  жоспарланған 

және  ой  елегінен  ӛткізілген  болу  керек.  (  Жұмыстың  соңғы  нәтижесін  түсіне  білу  және  осы 

жұмыс не үшін іске асырылып жатқаннан анықтап алу, портфолионың жұмысын ұйымдастыру 

бойынша  әрекеттер  жүйесін    жоспарлау,  қосымша  материалдардың  анықтау  және  т.б.)  Яғни, 

портфолиямен жұмыс кәсіптік оқу технологияларының бірі болып қаралуы мүмкін. 

Осындай  порфолияны  кәсіптік  білім  алу  технологиясы  ретінде  түсіну,  порфолияның  

айналасында оқу үрдісін құруды жоспарлайды. Ұстазбен және студенттер арасындағы қарым-

қатынас,  оқытылып  жатқан  материалға  және  оқу  үрдісіне  қарым-қатынасты  толық  ӛзгертетін 

порфолио бойынша оқу  үрдісін құру қажеттілігі  туады. Оқытушы  мен студенттің арасындағы 

негізгі қарым-қатынасы портфолио үрдісі болады, ол оқу мен оқыту үрдісінің жиынтығы, және 

студент  пен  оқытушы  коммуникация  формасы.  Тек  порфолио  ғана  портфолия  идеясы  білім 

беру модернизациясымен байланыстыруға мүмкіндік береді және осындай жұмысты болашаққа 

керекті қылады.  



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет