С. П. Наумов омыртқалылар зоологиясы
І-класс тармағы. Алғашқы кесірткелер немесе
жүктеу/скачать 1,89 Mb.
|
ОМЫРТҚАЛЫЛАР ЗООЛОГИЯСЫ. Наумов
- Бұл бет үшін навигация:
- Тері жабындысы.
| І-класс тармағы. Алғашқы кесірткелер немесе
Ящерогадылар (Ргоsаигіа) 1-отряд, Тұмсықбастылар (Rһупсһосерһаlіа). ІІ-класс тармағы. Қабыршақтылар (Sqиаmаtа). 2-огряд. Қесірткелер (Lасегtilіа). 3-отряд. Хамелеондар (Сһаmаеlеопtеs). 4-отряд. Жыландар (Орһіdіа). ІІІ-класс тармйғы. Крокодилдер (Сгосоdіlіа) . 5-отряд. Крокодилдер (Сгосоdilіа). ІҮ-класс тармағы. Тасбақалар (Сһеlопіа). 6-отряд. Жасырьш мойындылар (Сгурtоdіга) . 7-отряд. Бүйір мойындылар (РІеигоdiга). 8-отряд. Теңіз тасбақалары (Сһеlопііdеа). 9-отряд. Жұмсақ терілілер (Тгіопусһоіdіае) . РЕПТИЛИЛЕРДІҢ ДЕНЕ ҚҰРЫЛЫСЫ Сыртқы көрінісі. Денесінің сыртқы көрінісіне қарай рептили-лер үшке бөледі. 1. К е с і р т к е т ә р і з д і л е р. Бұлардың сыртқы құрылысы рептилилердің көпшілігіне тән және біріне-бірі ұқсас деп айтуға болады. Олардың аяқтары жақсы жетілген, құйрықтары ұзын, кейбір түрлерінде қармақ тәрізді болады. Кесіртке тәрізділерге кесірткелер, хамелеондар, крокодилдер, ящерогадылар жатады. 2. Ж ы л а н т ә р і з д і л е р. Бүлардың денесі цилиндр пі-шінді, аяғы жоқ, мойыны денесінен айқын бөлінбеген, көкірек бөлімі мен құйрық бөлімі айқын ажыратылмай бір-бірімен жал-ғасып жатады. Бұларға: жыландар, аяқсыз кесірткелер жатады. Алғашқы және соңғы типтің арасында аралық формалар бар. Мысалы, амфисбен (АmрһізЬаепіdае) тұқымдасының кей-бір түрлерінің тек қана алдыңғы аяқтары болады, олардын ба-сы денесінен айқын бөлінбеген, мойын бөлімі байқалмайды, қысқа, жуан құйрығы да денесінен айқын бөлінбеген. Қерісін-ше, жыландардан, айдаһарлардан артқы аяқтың нұсқасын кездестіруге болады. 3. Тасбақа тәрізділер. Тасбақа тәрізділердің денесі арқасы-нан құрсағына қарай қысыңқы болып, арқа және құрсақ .сауытының арасына орналасқан. Аяқтары көбінесе қысқа, құрлықтағы формаларында бағана тәрізді, теңіздегі формала-рында ескек тәрізді, мойыны ұзын, қозғалмалы. Бұған тасбақалар жатады, Тері жабындысы. Терісінің сыртқы қабатының эпидермисі мүйізденіп, әрқашанда түлеп огырады. Оны төменгі жатқан қа-баты қалпына келтіреді. Денесі сыртынан мүйіз қабыршақпен қапталып жатады. Эпидермистің мүйізденуі, мүйізді өсінділердің болуынын үлкен маңызы бар. Өйткені бұлар жануарды құрғап кетуден сақтай-ды. Тері бездері болмайды. Кесірткелердің санының ішкі бетінде тесікшелері болады, бұлардан көбею кезінде қоймалжың, желім тәрізді жабысқақ заттар шығады, оның маңызы әлі анық-талмаған. Аздап та болса тері бездері крокодилдерде, әсіресе жас крокодилдерде кездеседі. Олар арқасында, төменгі жағында клоаканың маңында орналасқан. Жыландарда да тері бездерінің нұсқасы болады. жүктеу/скачать 1,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|