С. С. Абдуллаев, Ғ. Б. БақЫТ
жүктеу/скачать 9,99 Mb. Pdf көрінісі
|
| 8.3.2 Пластикалық деформация
Бҧл тәсіл металдардың иілгіштігін қолдануға негізделген, яғни олардың бҧзылмай геометриялық пішінін сыртқы кҥштердің әсерінен ӛзгерту қабілеттері. Пластикалық деформацияны екі тҥрге бӛледі: салқын және ыстық кҥйде. Біріншісі жоғары сыртқы кҥштерді тҥсіру есебінен, металдың ішкі кристалды қозғалсы және оның нығыздалуымен жҥргізіледі. Деформацияның бҧл тҥрін тҥсті металдардан жасалған бӛлшектерді қҧрастыруда қолданады. Деформацияның екінші тҥріне бӛлшекті қақталу температурасына дейін алдын ала қыздырумен қол жеткізіледі. Бҧл жағдайда металдың кристал аралық жылжуы болады, сыртқы кҥштерді аз мӛлшерде қажет етеді, металдың беттік беріктенуі жҥрмейді, жарықтардың пайда болу қаупі тӛмендейді. Пластикалық деформациялауда отырғызу, жаю, сығымдау және тҥзету тәсілдері кеңінен таралған. Отырғызу (осадка) – қысқа валиктердің, саусақтардың және т.с.с. диаметрлерін ҧлғайту немесе тӛлке тесіктері ӛлшемдерін олардың биіктігін кішірейту есебінен кішірейту ҥшін қолданады. Жаю (раздача) – іші қуыс бӛлшектердің (саусақтардың, тӛлкедердің, осьтерді және т.с.с.) сыртқы диаметрін ҧлғайту ҥшін қолданады. Сығымдау (обжатие) – тҥсті металдан жасалған әр тҥрлі тӛлкелердің ішкі диаметрі бойынша дҧрыс отырғызылуын қалпына келтіру қажет болғанда қолданады. Сығымдау нәтижесінде тӛлкенің сыртқы диаметрінің кішіреюі ӛсіру тәсілдерінің бірімен қалпына келтіріледі. Бӛлшектерді отырғызу, жаю және сығымдаумен қалпына келтіру тәсілдері қарапайым. Олар тҥсті металдар мен жоғары сапалы металдарды ҥнемдеуге мҥмкіндік береді. Бҧл тәсілдерді қолдану бӛлшектерде қажетті металл қорларының бар болуымен шектеледі. Салқын күйде түзетуді статикалық жҥктемемен (пресс немесе арнайы қҧрылғы кӛмегімен) және механикалық жаншумен жҥргізеді. Бӛлшекті статикалық жҥктемемен тҥзеті кезінде ҧзақ уақыт прессте ҧстайды немесе бӛлшекті бастапқы қалпына келтірумен тағы тҥзету арқылы екі рет тҥзету жҥргізеді, және соңында тҧрақтандыру жҥргізеді. Статикалық жҥктемемен салқын кҥйде тҥзету кері әсердің, шаршаңқылық беріктігінің және бӛлшектің салмақ тҥсу қабілетінің тӛмендеу қаупі болғандықтан тҧрақсыз. Кері әсердің қауіптілігі уақыттың ӛтуімен кернеулердің жиналып, қалдық деформацияның 47 пайда болуымен туындайды, бҧл жҧмыстық жҥктемелер әсерінен бӛлшектің қайта деформациялануына және майысуына алып келуі мҥмкін. жүктеу/скачать 9,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|