Қоспалар  Қоспалар мӛлшері

153 
16.1 Колодкалы тежегіштің әрекет ету принципі 
Реттеу механгизмінің және РС колодкалы тежегіш тҥйінінің ажырату 
поршенінің кҥшейту қасиетінің әрекет ету принципі кӛрсетілген 16.1-
суреттен қараңыз. 
Қадам 1.
Тежеудің бірінші циклын бастаудан бҧрын тежеу башмагы 
доңғалақтан бастапқы нҥктеге қайтарылады. Итергіш кҥштік цанга ішінде 
бос орналасқан. Кҥштік цанганың тірегі корпустың артқы қабырғасында 
орналасқан. Поршеннің қайтарғыш серіппесі қысылмаған, ал поршень 
қақпақта орналасқан. Ҧстағыш поршень серіппесінде орналасқан. Саңылауды 
реттегіш механизмінің цангасы итергіште орналасқан және реттеу 
механизмінің цангасының жҥрісін шектегіштен ажыратылған. 
Қадам 2.
Тежеу циклын бастау ҥшін: 
1. Поршеньді іске қосу ҥшін ауа қабылдағышқа ауа енгізіледі. 
2. Поршень сынасы бекіткішке ене отырып тӛмен қарай жылжиды. 
Бекіткіш ілгішке кҥштік цанганы қоса отырып алға қозғалады. Бекіткіштің 
қайтарғыш серіппесі қыса бастайды. 
3. Цанга тірегінің ішкітірегінің қыры цанганы қысып шығарады және 
оны итергішке қысады. Бекіткіш, цанга тірегі, цанга және саңылауды реттеу 
механизмінің цангасы доңғалаққа итергішпен бірге қозғала бастайды. 
Қадам 3. 
Поршень ӛзінің серіппесін қыса отырып және бекіткішті, 
цанга тірегін, цанганы, саңылауды реттеу механизмінің цангасын итергішті 
алға қарай жылжыта отырып ары қарай қозғалысын жалғастырады. Итергіш 
алға жылжып тҧрған сайын тежеу башмагы доңғалаққа қарай жылжиды. 
Бекіткішті қайтарғыш серіппесі ары қарай қысылады. 
Итергіш, тірек цангасы цанга саңылауды реттеу механизмінің ашық 
цангасы арқылы сырғанайды. 
Қадам 4.
Саңылауды реттеу механизмінің цангасы арқылы итергіш 
сығылып тҧрса, саңылауды реттеу механизмінің цангасының ішкі жағындағы 
тістері мен итрегіш бҧрандасы арасында ҥйкеліс жҥрген сайын шертілу 
жҥреді. Бҧл ҥйкеліс итергіш қозғалысын бәсеңдетеді. Поршень ӛзінің қайтару 
механизмін қаттырақ қыса отырып және итергішке, саңылауды реттеу 
механизмінің цангасына, цанга тірегіне, цангаға жәнебеіткішке жалғасқан 
тежеу башмагын ысыра отырып ӛзінің қозғалысын доңғалаққа қарай 
жалғастырады. 

154 
ҚАДАМ 2
Бастапқы 
жағдай
Бастапқы 
жағдай
ИТЕРГІШ
ПОРШЕНЬ
ҚАҚПАҚ
ИТЕРГІШ ГИЛЬЗА 
ЦАНГАҒА ЖАНАСАДЫ
ЦАНГАНЫҢ АЛДЫҢҒЫ ТІРЕГІ
БЕКІТКІШТІҢ ҚАЙТАРҒЫШ СЕРІППЕСІ
САҢЫЛАУДЫ РЕТТЕУ 
МЕХАНИЗМІНІҢ ЦАНГАСЫ
КҤШТІК ЦАНГА ТІРЕГІ
БЕКІТКІШ
САҢЫЛАУДЫ РЕТТЕУ 
МЕХАНИЗМІНІҢ АШҚЫШЫ
ҚАДАМ 3
САҢЫЛАУДЫ РЕТТЕУ МЕХАНИЗМІНІҢ 
ЦАНГАСЫ ЦАНГАНЫҢ АЛДЫҢҒЫ 
ТІРЕГІМЕН ӚЗАРА ӘРЕКЕТТЕСЕДІ ЖӘНЕ 
АШЫЛАДЫ
Бастапқы 
жағдай
Бастапқы 
жағдай
ҚАДАМ 4
Бастапқы 
жағдай
Бастапқы 
жағдай
Тежегішті толық іске 
қосқандағы жағдайы
Тежегіш толық іске қосылғанша 
саңылауды реттеу механизмінің 
ашық цангасы арқылы итергіш 
ӛтеді
ҚАДАМ 6
Бастапқы 
жағдай
Бастапқы 
жағдай
Тежегішті 
толық іске 
қосқандағы 
жағдайы
Кҥштік цанганы, итергішті және 
реттеу цангасын корпусқа тарта 
отырып тӛлке шегінуін 
жалғастырады
16.
1-сурет – РС колодкалы тежегіш тҥйінінің әрекет ету принципі
Қадам 5. 
Тежеу жҥйесін
 
әрекетке келтіргеннен кейін итергіш және 
саңылауды реттеу механизмінің цангасы кері қайтады және саңылауды 
реттеу механизмінің цангасының тірегі кҥштік тартым қырына тигенше кері 
қайта береді. 
Қадам 6. 
Цанганың алдыңғы тірегі кҥштік цанганы, итергішті және 
реттегіш цанганы корпусқа тарта отырып кері қайтуды жалғастырады. 
Қадам 
7
. Саңылауды реттеу механизмінің цангасы саңылады реттеу 
механизмі тірегінің қырына жанасқанша итергіш пен бекітілген 
бӛлшектердің кері қайтуы жалғаса береді. Осылайша тежеу циклының жаңа 
бастапқы нҥктесі орнатылады. 
Қадам 8.
Кҥштік цангамен ілініскен цанганың алдыңғы тірегі кері 
қайтуын жалғастыра береді, бҧл кезде «шертулер» естіледі. Саңылауды 

155 
реттеуін орнатылған шекте келесі қолдану ҥшін жаңа бастапқы қалпына 
орнатылады. 
Қадам 9. 
Тежеулер толық жіберілген және тҥйін саңылауға реттелген. 
Тежеу колодкасы және доңғалақ арасындағы қажетті ара қашықтық 
ҧсталады. 
Қадам 10.
Саңылауды реттеу механизмі және кҥштік цангасы арқылы 
итергішті қысым жеткілікті кҥшпен тежеу башмагымен басады және 
жіберілетін шамада саңылау қайта орнатылады. 

жүктеу/скачать 9,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: