Көлік құралдарын жүргізуші адамдардың жол қозғалысы және көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзуы (296-бап)

Автомобильді, троллейбусты, трамвайды не басқа да механикалық көлік құралын жүргізуші адамның жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзуы, абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірсе-кінәлы Қылмыстық Кодекстің 296-бабының 1-тармағы бойынша жауапты болады деп белгіленген. Қылмыстың тікелей объектісі-көлік құралдарының қозғалыс және пайдалану қауіпсіздігі, қосымша объект-жәбірленушінің денсаулығы. Қылмыстың заты-автомобиль, троллейбус, трамвай және басқа да механикалық көлік құралдары (мотоциклдер, матроллерлер, жол, құрылыс және басқа да арнаулы машиналар).Қылмыстың объективтік жағын: а) заңның диспозициясында көрсетілген көлік құралдарының жол қозғалысы және пайдалану ережелерін әрекет немесе әрекетсіздік арқылы бұзуы; б) жол қозғалысы немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзудан абайсызда адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірілуі; в) іс-әрекет пен зардаптың арасындағы себепті байланыс. Жол қозғалысы ережесін бұзуға жылдамдықты үдету, бағдаршамның тыйым салғанына қарамастан жолдан өту, рұқсат етілмеген жерлерде басқа көлікті басып озу, т.с.с. жатады. Пайдалану ережелерін бұзуға техникалық жағынан ақауы бар көлікпен жолға шығу, арнайы жабдықталмаған көлікпен жолаушыларды тасу, көлік құралында ерекше белгі көрсеткіштердің жоқ болуы т.с.с. жатады. Қылмыстық кодекстің жеке адамдарға байланысты олардың әрекеті Қылмыстық кодекстің жеке адамдарға, меншікке немесе басқа бір белгілі жұмыстарды атқарудың тәртібін бұзғаны үшін жауаптылықты белгілейтін баптары бойынша сараланады. Велосипед, ат көлігін пайдалану арқылы зиян келтіруде жеке адамға немесе меншікке қарсы қылмыс ретінде саралануы мүмкін. Өйткені бұлар көлік қылмыстарының затына жатпайды. Көрсетілген қылмыс материалдық құрамға жатады. Ол заңда көрсетілген зардап орын алған сәттен бастап аяқталған деп табылады. Іс-әрекет пен орын алған зардаптың арасындағы себепті байланыс анықталуы қажет. Өйткені кейбір жағдайларда жүргізуші қауіпті тойтаруға барынша әрекет істегенімен, объективтік себептерге байланысты оны тойтара алмайды, мұндай реттерде олардың әрекетінде қылмыс құрамы болмауы да мүмкін. Қылмыс субъективтік жағынан абайсыздықпен (менмендік немесе немқұрайдылық түрінде) істеледі. Менмендікте адам көлік қозғалысы және пайдалану ережесін бұзудан адамның денсаулығына ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірілу мүмкіндігін алдын ала біледі, бірақ бұл зардаптарды жеткілікті негіздерсіз жеңілтектікпен болғызбау мүмкіндігіне сенеді. Немқұрайдылықта адам көрсетілген зардаптардың болу мүмкіндігін болжамайды, бірақ қажетті ұқыптылық пен сақтық болғанда ол зардаптарды болжап білуге тиіс және болжап біле алатын еді. Қылмыстың субъектісі-жалпы 16-ға толған, көлік құралын жүргізуші адам. Көлік құралын адам өзінің атқарған жұмысына байланысты немесе оған байланыссыз (мысалы, жекеменшік көлігіне немесе көлікті өз бетімен айдап әкетуде) жүргізуі мүмкін. Заң бойынша көлікті жүргізген адам қылмыс субъектісі деп танылады.