С тұр сын ға лиева
жүктеу/скачать 10,65 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мад ри гал
- Ма қал
- Метафора немесе ауыстыру – с
- Ме то ни мия
- Тура мінездеу
| Ли ри ка лық ше гі ніс – көр кем шы ғар ма ав то ры ның кей іп кер-
лер ге, оқи ға лар ға бай ла ныс ты өзі нің ойы мен се зі мін біл ді ру. Ли то та – зат ты, құ бы лыс ты мүл де құл ды ра та, кі ші рейт іп су рет теу. Мад ри гал – жым-жырт, ра қат тір лік ті жыр лау, фран цуз ті лі нен ау дар ған да «мал шы ның са зы» де ген ма ғы на ны біл ді ре ді. Маз мұн – шы ғар ма да өр нек тел ген өмір шын ды ғы. Ма қал – кө ле мі ша ғын, маз мұ ны кең, ті лі өт кір, ма ғы на сы те рең, тұ жы рым дал ған ой, да на лық қо ры тын ды жа сал ған ау ыз әде бие ті нің тү рі. Мә тел – жа на ма лап, нұс қай са лу тү рін де ай тыл ған тұ жы- рым ды ой. Метафора немесе ауыстыру – сөз мәнін өңдеп өзгертіп айту. Суреттеліп отырған затты не құбылысты айқындай, ажарландыра түсу үшін оларды өздеріне ұқсас өзге затқа не құбылысқа балау, сөйтіп мағынасын үстеу, мазмұнын тереңдетіп, әсерін күшейту. Метафораның жасалу жолдары: 1. Жалғаусыз, жұрнақсыз бір нәрсені екінші нәрсеге балау, салыстыру, ұқсату арқылы жасалады. Мысалы: Гималай – көктің кіндігі, Гималай – жердің түндігі. (І.ЖансCгіров) А РМ А Н -П В б ас па сы 261 2. -мын, -мін, -бын, -бін, -пын, -пін, -сын тәрізді жіктік жалғаулары арқылы жүзеге асады. Мысалы: Мен жаралы жолбарыспын. 3. еді, едім, еді<, екен, ем сияқты көмекші етістіктердің көмегімен туындайды. Мысалы: Сен жаралы жолбарыс е<, мен киікті< ла+ы ем. 4. бейне, те< секілді сөздер арқылы жасалады. Мысалы: Hай+ы< болар шермен те<, Hара кө<ілім жермен те<. (Абай). Ме то ни мия – өза ра бай ла ныс ты ұғым дар мен шарт ты сөз- дер дің бі рі нің ор ны на бі рін ал мас ты ра қол да ну тә сі лі. Мо но лог – сөз өнерінде кейіпкердің ішкі жай-күйін, толғаныс- тебіренісін бейнелеу мақсатында қолданылатын тәсіл, сөйлеуші өз ойын бір немесе бірнеше адамдарға арнап айтатын ауызша сөйлеу әрекеті. Монологтің ерекшелігі – бір адамның ойының, сөзінің көрініс табуы. Мәтінде монолог диалог үлгісінде де, диалогпен араласып та келе береді. Монолог жазбаша түрде де кездеседі. Екі жағдайда да (ауызша және жазбаша) негізгі ерекшелігі – бір адамның сөйлеуі немесе бір адамның ойы. Монолог – әдеби шығармаларда, әсіресе, драмалық туындыларда кейіпкердің ішкі көңіл күйін білдіретін толғау сөзі, кейіпкерді сөйлету тәсілі. Мінездеу – кейіпкердің мінез бітімі, көркем образдың өзегі, негізгі арқауы. Кейіпкердің рухани әлемін, жан сырын, идеясын, күрес жолын, мақсатын, іс-әрекетін нанымды бейнелеу арқылы ашады. Әдебиетте тура және жанама мінездеу деген түсінік бар. Тура мінездеу – бұл автор мінездемесі. Адамды бір сөзбен де мінездеуге болады. Мысалы, сара< болса – Hарабай, а<)ау болса – Мыр)ымбай, жал)ау, өтірікші болса – Судырахмет дейміз. Кейіпкерге қатысты құбылыстар мен заттарды суреттеу арқылы қаһарман бейнесін ашып көрсетуді жанама мінездеу дейді. жүктеу/скачать 10,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|