С тұр сын ға лиева

48
Әнет ба ба – Ар ғын ның ел аға сы,
Әрі би, әрі мол да, ғұ ла ма сы.
Үл гі айт қан Ор та жүз ге ға діл екен,
Сол кез де 95­ке кел ген жа сы.
Ш.Құ­дай­бер­діұлы
ӘНЕТ БИ КІ І КҰЛЫ
Әнет би Кі ші кұлы (Кө шек, Кү шік деп 
те атала ды) – 1626–1723 жыл дар ара лы-
ғын да ғұ мыр кеш кен әй гі лі абыз, «Же ті 
жар ғы ны» құ рас ты ру ға қа тыс қан атақ ты 
би лердің бі рі.
1626 жы лы Шың ғыс тау дың бау-
райын да ту ған зе рек ба ла ер те хат та нып, 
Бұ хар да ғы Ша рип-ға діл мед ре се сін де 
оқи ды. Мұ сыл ман дық ша ри ғат ты, сол 
за ман ның ғұ ла ма фи ло соф та ры: Сок рат, 
Пла тон, Арис то тель, Әбу На сыр әл-Фа-
ра би, Жү сіп Ба ла са ғұ н, Мах мұд Қаш-
қа ри, Қо жа Ах мет Ясауи, та ғы бас қа-
лар дың ең бек те рі мен та ны сып, көп те ген 
пән маз мұ нын то лық мең ге ріп, жан-
жақ ты бі лім ал ған үз дік шә кірт ата на ды.
Әнет би көп жыл дар Жәң гір хан, Тәуке хан, Ба тыр хан, Бо лат 
хан ор да ла рын да ке ңес ші бол ған. Әз Тәуке нің тұ сын да бас уә зір 
бо лып, мем ле кет тік іс ке ба тыр, би лер мен қа тар, қа ра ха лық ты 
тар ту шы ал ғаш қы қай рат кер. Уә зір ке зін де ор да қыз мет кер ле-
рі нің, үш жүз дің сұл тан да ры мен би ле рі нің бі лік ті лі гін, сая си са -
уат ты лы ғын, мә де ние тін кө те ру ге ба са на зар ау дар ды. Әсі ре се, сол 
за ман да ғы ел дер ара сын да ғы шап қын шы лық қа орай ел дауы, жер 
дауы, ел ішін де күй іп тұр ған ба рым та, же сір дау ын ше шу де әділ-
дік ті, ше шен дік ті қа жет ете тін ел ші лер мен би лер ді хан ма ңы на 
ӘНЕТ БИ КІ ШІ КҰЛЫ 
(1626–1723)
Әнет ба ба – Х
ға сыр да қо ғам дық аре на ға шық қан «сө зі уә лі, ау зы дуалы» атақ­
ты Тө ле, Қа зы бек, Әй те ке би лер дің ұс та зы. Әз Тәуке хан ның ақыл шы сы, бас уә зі рі, 
«Же ті Жар ғы» жи на ғы ның ав то рларының бірі болған.
Т.Жұрт­ба­ев

жүктеу/скачать 10,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: