Ұқыптылық пен үнемшілдік – экономика заңы

27 
Сенің жеке тірлігің, шаруашылығың бір кереметке 
негізделеді. Ол – ұқыптылық пен үнемшілдік. Ал 
ұқыптылық, үнемшілдік дегеніміз – экономика жаны. Бұл 
керемет тағы да басқа ойға туыс келеді. Ол гүлдену. 
Гүлдену дегеніміз – экономикалық табыс пен бақыт.
Сенің жеке шаруашылығың тек қана сенің ақша 
жұмсау қабілеттілігіңмен шектелмейді. Бұл мүмкіндік - 
өзіңнің уақытың мен қуатыңды жұмсай білу деген сөз.
Үнемшілдік дегеніміз – сараңдық емес
Үнемшіл болу дегеніміз – сараң болу деген емес. 
Сараң адамдар табысын ешқашанда біреумен бөліспейді. 
Олар тіпті өздерінің үлестерін төлеуден де жалтарады. 
Өзгелерді ешқашанда мақтамайды. 
Сараңдық дегеніміз жақсы қасиет емес. Сараң болу 
дегеніміз өзінде бар нәрсені қызғыштай қорып, оны 
шашпауға тырысу, болашаққа кең өріс ашудың орнына, 
қолында бар нәрсені достарыңнан биік қойып, тәуекелге 
бел буа алмау. 
Үнемшілдік ұғымына тәуекелшілдік те байланысты. 
Үнемшіл болу дегеніміз – қуанышсыз сұрқай өмір кешу 
емес. Теледидар алдынан аулақ кетіп, болашақта саған көп 
пайда әкелетін іспен айналысу үшін өз еркіңді бағындыра 
білу де – тәуекелшілдік. Сенің көптеген таныстарың 
теледидардан бірнеше сағаттар бойы бас алмай отырар, 
бәлкім. Олан сенің теледидар алдына жуымайтыныңды 
көріп, сені түсіне қоюы неғайбыл. 
Тәуекелшілдік
Сөйтіп сенің ұзақ уақыт бойы теледидарға 
қарамауың – тәуекелшілдік болып табылады. 

28 
Үнемшілдік дегеніміздің өзі де сенің өз уақытыңды дұрыс 
ұйымдастыра біліп, ойға алғаныңның барлығы болмаса да, 
көпшілігін тындырыптастауға үлгеру үшін өз күшіңді 
шақтап жұмсай білуіңді білдіреді.
(Америка жазушысы К.Хелстің «Жасөспірімдерге арналған 
экономика кітабынан») 
үнемшілдік – бережливость 
жеке шаруашылығың – личная хозяйство
гүлдену – процветание 
табыс – успех 
ақша жұмсау – тратить деньги 
ақша жинау – копить деньги 
ақшадан да қажет не – больше чем деньги 
жеке шаруашылығыңның иесі – владелец своего собственного 
хозяйства 
басты мүддең – главный интерес 
өз өміріңді өзің айқындайсың – твоя жизнь определяется тобой 
сараң – скупой 
тәуекелге бел буа алмау – пренебрегать разумным риском 
уақытыңды дұрыс ұйымдастыра білу – умение организовать свое
время 
2-тапсырма. Сұрақтарға жауап жазыңыз. 
1) Сен ақшаңды ала салып түгел жұмсайсың ба? 
2) Егер сен ақша үнемдесең оны ойланбастан 
үнемдейсің бе? 
3) Егер сен ақша жинайтын болсаң, оны неге 
жұмсауға ертерек ойланасың ба? 
4) Сен ата-анаңмен ақша туралы ақылдасып көрдің 
бе? 
5) Олар ақшаны жақсы жұмсай ма? 
6) Олар сенімен бұл мәселе туралы әңгімелесе ме? 
3-тапсырма. 
Берілген 
мақал-мәтелдерді 
 
талдап 
тұсіндіріңіз, орыс тіліндегі баламасын табыңыз. 

Жаман қойшы жайлауын бір күн жейді, 

29 
Жақсы қойшы жайлауын мың күн жейді.

Сауып ішсең мың күндік, 
Сойып жесең бір күндік. 

Ескі киімді баптағаның 
Жаңа киімді сақтағаның. 

Ескі ким жаңа киімнің қорғаушысы. 

Ақша кетуге тырысады, 
Есеп ұстауға тырысады.
4-тапсырма. Мына мәтінге назар аударыңыз.Мәнерлеп 
оқып, орыс тіліне аударыңыз.
- Жапон кереметін әркім әрқалай түсіндіреді. Оның 
негізі ішкі үнемдеушілік пен экспорттық жолмен өндірісіті 
өркендетуде жатыр десек қателеспейміз бе? 
- 
Мұның 
бәрі 
дұрыс. 
Үнемдеушілік 
өз 
ерекшеліктеріміздің бірі деп есептеледі. Бұл басқа елдерде 
сирек кезедсетін жапон халқына тән ерекшелік. Осы 
тұрғыда біз дамыған Батыс елдеріне ұқсамаймыз. Үнеммен 
өмір сүріп, сонымен байи алған халық екенімізді ешқашан 
естен шығара алмаймыз. Өндірісте де үнемі соны ескеріп, 
соған сай заттар шығарамыз. Мысалы, бізде шығарылатын 
мәшинелер аз бензинмен жүреді. Қай салада да үнемдеуді 
ойлауға мәжбүрміз. Өйткені шикізат шет жақтан келеді. 
Оны аз қолдана отырып, көп үнем алуға тырысамыз.
Жапондықтар көп жұмыс істеп, соғанорай көп қаржы 
тапқанымен, 
ақшаны 
аз 
жұмсауға 
тырысады. 
Жалақыларының белгілі бір бөлігін банкке сақтауға 
әдеттенген. Осының арқасында баюға болатынын бәрі 
жақсы біледі.
«Заман – Қазақстан» 25.04.1997ж. 

30 
5-тапсырма.
1. үнемі, 

жүктеу/скачать 0,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: